Kitosen Gerra

Kitosen Gerra
Erromatar Inperioa K. o. 120.ean
DataK. o. 115—117
LekuaEkialdeko Mediterraneo, Erromatar Inperioa
EmaitzaErromatar Inperioaren garaipena.
Gudulariak
Erromatar Inperioa Matxino juduak
Buruzagiak
Lucius Quietus
 Lukas (Andreas);
Artemio;
Julian eta Papo

Kitosen Gerra edo II. Judu-Erromatar Gerra (K.o. 115-117) (hebreeraz: מרד הגלויות‎: mered ha'galuyot edo mered ha'tfutzot (מרד התפוצות); itzulpena: diasporako iraultza. latinez: Tumultus Iudaicus) gertatu zen Judu-Erromatar gerren bitartean (K.o. 66-136). Trajano enperadorearen armadarik gehienak ekialdean partiarren kontra borrokatzen zen bitartean, juduek Zirenen, Libian, Zipren eta Egipton matxinadak antolatu zituzten. Juduek ustekabeko sarraskiak egin zituzten erromatar garnizioen eta erromatar hiritarren kontra. Zenbait eskualdetan hain gogorra izan ziren masakreak ezen birpopulatu behar baitzuten beste eremutako jendearekin. Azkenean, erromatar legionarioek matxinadak zapaldu zituzten, Luzio Kieto jeneralak zuzendurik. Horren izenean gatazkari “Kitos” izenburua eman zioten.

Aurrekariak

Erromatar Inperioan, K.o. I. mendean, juduen liskarrak greziar eta erromatar populazioarekin ugariak izan ziren. Tentsioa gutxinaka gehitu zen zenbait gertaera bortitzetara heldu arte, Judean gehienbat, non bertako populazioa Erromatar inperioren kontra matxinatu baitzen. Inperioaren beste eskualdetan ere, aipagarrienak K.o. 38ko Alexandriako istiluak izan ziren, Alexandriako judu-komunitateak pairatu zituenak.

Tentsioaren igoerak K.o. 66 urteko Judeako erreboltara eraman zuen. Hasierako arrazoia greziar eta judu arteko tentsioak zeuden, geroago zergen kontrako protestak, eta azkenean, erromatarren aurkako erasoak[1]. Matxinoek azkar kontrolatu zuten Judeako erromatar garnizioa eta Erromaren aldeko Herodes Agripa II.a erregeak eta erromatar ofizialek, Jerusalem utzi zuten Galileara abiatuz. Cestius Gallus, Siriako legatuak, XII. Fulminata legioa ekarri zuen, tropa laguntzaileekin osaturik, ordena berrezartzeko eta matxinada itzaltzeko. Hala ere, segada batean erreboltariek legioa garaitu zuten Beth Horongo guduan[2].

Matxinada bukatzekotan, Erromak Vespasianori eta bere semeari, Titori, agindua eman zien. Hauek lau legioko armada batekin K.o. 67an, eskualdean sartu ziren, Galileatik hasita. Matxinada bukatu zen Titok Jerusalem setiatu eta suntsitu zuenean, eta geroago, beste juduen bastioiak ere[3].

Altxamenduak eta gerra

K.o. 115ean, Trajano enperadorea ekialdeko kanpainan zegoen Partiar inperioaren kontra. Erromatar inbasioa hasi zen partiarrek Armenian partiarren aldeko errege bat ezarri zutelako, eskualde hori inbaditu ondoren. Usurpazio hori Erromaren eraginezko ohiko eskualdean[ohar 1] bakarrik gerraren bitartez konpon zitekeen.

Komunikazioak eta hornidura sustatzeko, Erroma Nabatear Erresumaz jabetu zen. Palmira hiriburua Partia erasotzeko gunea bilakatu zuen, baina jakinda Judea probintzian beti prest zeudela matxinatzeko, zenbait neurri hartu zituen juduen kontra, hala nola, Tora ikasketak eta Sabbata debekatzea[4]. Neurri hauek sumindura eragin zuten juduen artean, bai Judean bai diasporan ere. Trajanoren armada Mesopotamian zehar garaile aurrera joan ahala, atzeguardian judu erreboltariak utzitako erromatar garnizio txikiak hasi ziren erasotzen. Zirenaikatik matxinada laster Egiptora, Ziprera eta Judeara hedatu zen. Lod hirian izan zen errebolta-gunea. Horrek, Egiptotik fronterako gariaren hornidura arriskuan jartzen zuen. Juduen matxinada laster zabaldu zen berriki konkistatutako probintzietara. Judu-populazio handiko hiriak -Nisibis, Edesa, Seleuzia, Arbela, matxinadarekin bat etorri ziren erromatar populazioa sarraskituz.

Zirenaika

Zirenaikako erreboltariak Lukas edo Andreas buruzagiek zuzendu zituzten. Azken honek errege titulua hartu zuen (Eusebio Zesareakoaren arabera). Haren armadak suntsitu zituen tenpluak (Hekate, Jupiter, Apolo Artemisa eta Isis) eta hiri-egiturak Erromarako sinboloak zirenak, hala nola, zesareo, basilika eta bainu publikoak. K.o. IV. mendeko Paulo Orosio historialariaren arabera, indarkeriak Zirenaika probintzia despopulatu zuenez, Hadrianok kolonia berriak ezarri behar zituen[5]. Dion Kasioren ustez, juduek Zirenen 220.000 greziarrak eta erromatar masakratu zituzten, Egipton beste horrenbeste eta Txipren, Artemiok zuzenduta, 240.000[6]. Judu entziklopedia Eusebioren eta Sinesioren,(K.o. V. mendeko Zireneko apezpikua) informazio iturrietan oinarritzen da gertakizunak aipatzean[7] ("Do Regno," p. 2)., haien ustez, triskantzak handitu baziren ere[8].

Egipto

Lukas, matxinaturiko juduen buruzagia, Alexandriara abiatu eta hirian sartu zen eragozpenik gabe, Egiptoko erromatar armadak, Marcus Rutilius Lupus gobernadorearekin, utzi zuelako. Juduek hiria sutan jartzeaz gain, egiptoar tenpluak eta Ponpeioren hilobia suntsitu zituzten. Trajanok tropa berriak bidali zituen prefektu pretorio Quinto Marcius Turboren esanetara, baina Egipto eta Zirenaika ez ziren baketu 117ko udazkena arte.

Zipre

Zipren, Artemiok zuzendutako judu-talde batek irla kontrolatu zuen eta Zipreko juduek 240.000 greziar hil zituzten[9][10] Erromatar armada txiki batek laster konkistatu zuen hiriburua. Behin matxinada itzalita, indarrean jarri ziren zenbait lege juduei debekatuz irlan bizi izatea, naufragio baten bizirik irten zirenak barne, erailik izan zitezkeelako.[4]

Mesopotamia

Trajano Persiar Golkoan zegoela, beste errebolta bat gertatu zen Mesopotamian. Trajanok Nisibis, (Osroene, Edesa, hiriburua) eta Seleuzia Tigriskoa berreskuratu zituen, biak judu komunitate handiekin.

Osroes I.aren erromatar aldeko seme bat, Partamaspates, enperadorearen espedizioko segizioan eraman zuten. Trajanok Ctesifonen koroatu zuen partiarren errege gisa. Hau eginda, Trajano iparraldera abiatu zen Hatra setioaren zuzeneko ardura hartzeko. K.o. 117ko udako setioan, enperadoreak intsolazioa pairatu zuen eta osasuna berreskuratzeko erabaki zuen Erromara itzultzea. Seleuzian itsasoratu zen baina haren osasuna okerrera joan zen. Selinusen, (Zilizia) lehorreratu eta hantxe bertan hil zen. Haren ondorengoak, Hadrianok, 118an boterea hartu zuen.

Judea

Lukas liderrak Judeara ihesi egin zuen[11] Marcius Turbok jazartzen zuelako. Erromak ere Julian eta Papo erreboltarien gainean heriotza zigorra jarri zuen. Lucius Quietusek, Mesopotamiako juduak gainditu zituenak, Judeako erromatar armadaren burua izanik Lod hiriari setio jarri zion. Han matxinoak bildu ziren Julianek eta Papok aginduta. Lod konkistatu ondoren, Julian, Papo eta judu-defendatzaile asko exekutatu zituzten[12][13]. Lucius Quietus, Trajanok horrenbeste miresten zuena Erromaren alde lan gogorra egiteagatik, armadatik kanporatua izan zen Hadrianok enperadore titulua ziurtatu ondoren. 118Ko udan, Lucius hil zen jakingabeko egoeretan, beharbada Hadrianok aginduta. Hadrianok erabaki zuen gerrarekin bukatzea, ekialdeko Trajanoren konkista asko abandonatuz ekialdeko muga ziurtatzeko. Nahiz eta Mesopotamiako antzinako probintzia utzi, Hadriakok Partamaspates tronuan berrezarri zuen, Ctesifonetik igorrita izan zelako Osroes (Osroene berriaren erregea) etorri zenean. Mende batez, Osroenek ezegonkor independentzia izan zuen estatu-tapoi gisa, bi inperioen artean.

Ondorioak

Hadrianok agintaldiaren hasieran agindu zuen Jerusalem tenplua berreraikiko zuela. Horrek, tarte batez, baretu zuen eskualdea, hala ere, istiluak ekiditeko, Legio VI Ferrata betirako kokatu zen Judeako Cesarea Maritiman.

Beste gertakizun batzuk gauzatu ziren Judea probintzian 130. urtean. Dion Kasioren arabera, enperadoreak erabaki zuen Jerusalem hiria berreraikitzea izen berri batekin, Aelia Capitolina. Ideia honek, gehi juduen kontrako beste zigorrek, 132ko Bar Kokhbaren matxinada ahalbideratu zuten. Altxamenduaren ondorioz Judeako populazio gehiena hilda suertatu zen eta judaismoa debekatuta inperio osoan zehar. Hadriano hil eta gero, debeku hori indargabetu zen.

Oharrak

  1. ↑ Bi inperioek Neronen garaitik, Armeniaren gaineko nagusitasuna partekatzen zuten.

Erreferentziak

  1. ↑ Josephus, War of the Jews II.8.11, II.13.7, II.14.4, II.14.5
  2. ↑ Davis, Paul K.. (2001). 100 Decisive Battles. Oxford University Press ISBN 1-57607-075-1..
  3. ↑ Berlin, Andrea & J. Andrew Overman, ed. The First Jewish Revolt: Archaeology, History, and Ideology. New York: Routledge.
  4. ↑ a b Holder, Meir. (2000ko urria). Mezorah Publications LTD ed. History of the Jewish People. (6. argitaraldia) Hillel Press, 50 -56 or..
  5. ↑ Orosius, Seven Books of History Against the Pagans, 7.12.6.
  6. ↑ Dio's Rome, Volume V., Book 68, paragraph 32". http://www.gutenberg.org/files/10890/10890-h/10890-h.htm#a68_32
  7. ↑ Cyrene". JewishEncyclopedia.com. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/4826-cyrene
  8. ↑ Dion Cassius". JewishEncyclopedia.com.
  9. ↑ Dio's Rome, Volume V., Book 68, paragraph 32".
  10. ↑ Cyprus". JewishEncyclopedia.com.
  11. ↑ Abulfaraj, in Münter, "Der Jüdische Krieg," p. 18, Altona and Leipsic, 1821
  12. ↑ Pes. 50a; B. B. 10b; Eccl. R. ix. 10
  13. ↑ Jump up ^ Ta'anit 18b; Yer. Ta'anit 66b

Kanpo estekak

Read other articles:

C

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi C (disambigua). Disambiguazione – C# rimanda qui. Se stai cercando il linguaggio di programmazione, vedi C sharp. Questa voce o sezione sull'argomento grafemi non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. C clettera dell'alfabeto latinoC in caratteri senza e con grazie C in corsivo ...

 

Dataran lava

Tanah tandus dataran lava di Reykjanes, Islandia Pengawagasan dataran lava Holuhraun dengan pancuran lava di Kawah Baugur, Islandia, pada September 2014 Dataran lava (disebut juga lapisan lava atau lapangan lava) adalah aliran lava datar yang membentang luas. Bentang alam ini terdiri dari lava basal encer pada umumnya. Dataran lava dapat membentang luas hingga puluhan kilometer, bahkan ratusan kilometer. Cakupan wilayah ini dapat terlihat jelas dari udara atau dari foto satelit, yaitu dataran...

 

.pt

.pt البلد البرتغال  الموقع الموقع الرسمي،  والموقع الرسمي  تعديل مصدري - تعديل   pt. هو نطاق إنترنت من صِنف مستوى النطاقات العُليا في ترميز الدول والمناطق، للمواقع التي تنتمي إلى البرتغال.[1][2] مراجع ^ النطاق الأعلى في ترميز الدولة (بالإنجليزية). ORSN [الإنجليزي�...

Andrea Agresti

Questa voce o sezione sugli argomenti attori italiani e cantanti italiani non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti dei progetti di riferimento 1, 2. Andrea Agresti Nazionalità Italia GenerePop rock Periodo di attività musicale1993 – in attività Strumentovoce Album pubblicati5 Studio4 Raccolte1 Sito...

 

Comptroller General's Department

Comptroller General's Departmentกรมบัญชีกลางkrom banchi klangAgency overviewFormed7 October 1890TypeGovernment agencyJurisdictionNationwideHeadquartersPhaya Thai, Bangkok, ThailandAgency executiveComptroller-General Mrs.Patricia MongkhonvanitParent agencyMinistry of FinanceWebsitewww.cgd.go.th The Comptroller General's Department (CGD) (Thai: กรมบัญชีกลาง; RTGS: krom banchi klang) is a Thai government agency under the Ministry of Finance.&#...

 

Panama

Republik PanamaRepública de Panamá (Spanyol) Bendera Lambang Semboyan: Pro Mundi Beneficio (Latin: Untuk Kepentingan Dunia)Lagu kebangsaan: Himno Nacional de PanamáHymn of the Isthmus Ibu kota(dan kota terbesar)Kota PanamaBahasa resmiSpanyolPemerintahanRepublik presidensial• Presiden Laurentino Cortizo• Wakil Presiden Jose Gabriel Carrizo LegislatifAsamblea NacionalKemerdekaan• Dari Spanyol 28 November 1821• Dari Kolombia 3 November 1903 Luas -...

Citra Duani

Drs.Citra Duani Bupati Kayong Utara ke-2PetahanaMulai menjabat 19 September 2018GubernurSutarmidjiWakilEffendi AhmadPendahuluHildi HamidSyarif Yusniarsyah (pj.)PenggantiPetahana Informasi pribadiLahir6 Mei 1964 (umur 59)Delta Pawan, KetapangPartai politikHanuraSuami/istriErtia Magdalena (almh.)AnakEtha Marista dan Arie BaihaqiPekerjaanPolitikusSunting kotak info • L • B Drs. Citra Duani (lahir 6 Mei 1964) adalah bupati Kayong Utara petahana yang saat ini menjabat un...

 

Misthi, Cappadocia

Greek city in Cappadocia, now Konaklı This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (May 2019) (Learn how and when to remove this message) This article may need to be rewritten to comply with Wikipedia's ...

 

Alpes-Maritimes

Pour les articles homonymes, voir Alpes maritimes (province romaine), Alpes maritimes, Alpes-Maritimes (1793-1814) et 06. Alpes-Maritimes Administration Pays France Région Provence-Alpes-Côte d'Azur Création du département 14 juin 1860 (163 ans) Chef-lieu(Préfecture) Nice Sous-préfectures Grasse Président duconseil départemental Charles-Ange Ginésy (LR) Préfet Hugues Moutouh Code Insee 06 Code ISO 3166-2 FR-06 Code Eurostat NUTS-3 FR823 Démographie Gentilé Maralpin, Maralpin...

コルク

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。（このテンプレートの使い方）出典検索?: コルク – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL（2017年4月） コルクを打ち抜いて作った瓶の栓 コルク（木栓、�...

 

Laurie Anderson

Pour les articles homonymes, voir Laurie Anderson (homonymie) et Anderson. Laurie AndersonEn concert à Nimègue (mai 1986)BiographieNaissance 5 juin 1947Glen Ellyn (Illinois)Pseudonyme Anderson, Laura PhillipsNationalité américaineFormation Barnard CollegeMills CollegeUniversité ColumbiaSchool of the Arts de l'université Columbia (en)Activités Compositrice, productrice de télévision, photographe, performeuse, artiste, réalisatrice, artiste vidéo, violoniste, écrivaine, chanteuse, ...

 

Dan Bongino

American political commentator Dan BonginoBongino in 2023Personal detailsBornDaniel John Bongino (1974-12-04) December 4, 1974 (age 49)Queens, New York City, U.S.Political partyRepublicanSpousePaula MartinezChildren2EducationQueens College (BS, MS)Pennsylvania State University (MBA)Websitebongino.com Daniel John Bongino (born December 4, 1974) is an American conservative[1] political commentator, radio show host, author, and former law enforcement officer. In his early career, fr...

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

2020年夏季奥林匹克运动会马来西亚代表团

2020年夏季奥林匹克运动会马来西亚代表團马来西亚国旗IOC編碼MASNOC马来西亚奥林匹克理事会網站olympic.org.my（英文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員30參賽項目10个大项旗手开幕式：李梓嘉和吳柳螢（羽毛球）[1][2]閉幕式：潘德莉拉（跳水）[3]獎牌榜排名第74 金牌 銀牌 銅�...

 

Classical electromagnetism and special relativity

Relationship between relativity and pre-quantum electromagnetism This article is about the contribution of special relativity to the modern theory of classical electromagnetism. For the contribution of classical electromagnetism to the development of special relativity, see History of special relativity. For a fully covariant discussion, see Covariant formulation of classical electromagnetism. Articles aboutElectromagnetism Electricity Magnetism Optics History Computational Textbooks Phenomen...

NGC 2188

NGC 2188 La galaxie spirale barrée NGC 2188. Données d’observation(Époque J2000.0) Constellation Colombe Ascension droite (α) 06h 10m 09,5s[1] Déclinaison (δ) −34° 06′ 22″ [1] Magnitude apparente (V) 11,7[2] 12,1 dans la Bande B[2] Brillance de surface 13,36 mag/am2[2] Dimensions apparentes (V) 4,2′ × 1,1′[2] Décalage vers le rouge 0,002492 ± 0,000013[1] Angle de position 175°[2] Localisation dans la constellation : Colombe Astrom�...

 

My Little Pony Crystal Princess: The Runaway Rainbow

2006 film My Little Pony Crystal Princess: The Runaway RainbowDVD Cover for My Little Pony Crystal Princess: The Runaway RainbowDirected byJohn GrusdWritten byJeanne RomanoBased onMy Little Pony by Bonnie ZacherleProduced byJonathan DernStarringCathy WeseluckJanyse JaudVenus TerzoTabitha St. GermainAndrea LibmanChantal StrandBritt McKillipBrian DrummondKathleen BarrKelly SheridanAdrienne CarterTracey MooreMaryke HendrikseBrittney WilsonMusic byMark WattersTerry Sampson (songs)Productioncompan...

 

Kissi people

West African ethnolinguistic group Not to be confused with Kisi people or Kisii people. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Kissi people – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2020) (Learn how and when to remove this message) Ethnic group KissimanoOrchestra of Kissi musicians in 19...

باول لامب

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (يناير 2019) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. ...

 

Beatrice Boeke-Cadbury

Dutch-English social activist, educator, and Quaker missionary Beatrice Boeke-CadburyKees Boeke and Beatrice Boeke-Cadbury, June 1913BornBeatrice Cadbury(1884-04-28)April 28, 1884London, EnglandDiedFebruary 13, 1976(1976-02-13) (aged 91)EnglandOther namesBetty Boeke, Beatrice BoekeSpouseKees Boeke RighteousAmong the Nations The Holocaust Rescuers of Jews Righteousness Seven Laws of Noah Yad Vashem By country Austrian Croatian Czech German Hungarian Lithuanian Norwegian Polish (list)...