Juana Concepción Francés de La Campa (Alacant, 1924ko uztailaren 31 – Madril, 1990ko martxoaren 9a) Alacanteko margolaria izan zen, XX. mendeko abangoardiako artista espainiar garrantzitsuenetako bat.[1] Nazioarteko ospea lortu zuen, eta bere lanak Londresen, Venezian eta New Yorken erakutsi ziren.[2][3][4]
1957an sortutako El Paso Taldearen sortzaileetako bat izan zen, eta Espainiako gerraosteko abangoardiaren eraketan eta definizioan parte hartu zuen.[5] Bere lanak korronte informalistaren barruan nabarmentzen dira oso pintura materiko erradikal eta adierazkorrarekin, nahiz eta inoiz ez zion utzi beste adierazpen bide piktoriko batzuk esploratzeari, figurazio berriari aurrea hartuz kritika sozialdun lanekin.
Bizitza
Madrilgo San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademian Eskolan hasi zituen ikasketak, eta Parisera joan zen gero, Frantziako gobernuaren beka bati esker, eta hantxe amaitu zuen prestakuntza.
Margolari ibilbidea
1954, 1960 eta 1964 urteetan Espainia ordezkatu zuen Veneziako Biurtekoan. 1956an Pablo Serrano eskultorea ezagutu zuen, eta berarekin bizitzen hasi zen. 1957an, El Paso Taldea sortu zuen, besteak beste, Pablo Serrano, Antonio Saura eta Manolo Millaresekin batera. Taldeko emakume bakarra izan zen, eta, hortaz, kasu paradigmatikoa abangoardiako arte garaikide espainiarrean, ia esklusiboki gizonek menderatua. 1960an Befare Picasso, after Miró. New Yorkeko Solomon R. Guggenheim Museumeko erakusketaren parte da; 1961ean Bruselako Palais de Beaux-Arts museoan, eta 1962an Londresko Tate Galleryn, Modern Spanish Painting izeneko erakusketan. Datu horiek bistan uzten dute sasoi horretan atzerrian erakusketak egiten dituen Espainiako artista bakarra zela.
Abstrakzioaren eta figurazioaren artean bereizi barik nabigatzen zuen, eta bi kontzeptuak ez dira modu antitetikoan ulertzen, osagarrian baizik, eta gauza komun asko dituzten planteamenduen aukera bereizi gisa. Izan ere, «abstrakzioak eta figurazioak, berez, ez dakarte joera bat, ideia bat, ezta jarrera bat ere, bitarteko bat baino, ibilgailu bat, eta joera bat garatzeko modu bat». Hortaz, etapa bakoitzean, gehien atsegin zuen hizkuntzara hurbildu zen bere interesak eta ideiak gauzatzeko.
Juana Francésen lana oso pertsonala eta ezagutzeko modukoa da beti. Zenbait sortze-garaitan, haren lanek agerian uzten dute nagusi den gizarte-sistemaren zenbait alderdiren aurkako jarrera kritikoa, modu sinbolikoan. 1950 eta 1953 arteko lehen etaparen ezaugarri nagusia figurazio hieratiko geometrizatzaile bat izatea da, oso molde tradizionaleko gaiak dituena. Gero, 1956an, abstrakzioarekin esperimentatzen hasi zen. 1957an, El Paso sortu ostean, informalismo materikoari atxikitako etapa bat hasi zuen.
Lehen hirurogeiko hamarkadan, bere lanean figuraziora pixkanaka itzultzea iradokitzen da, geroago El hombre y la ciudad (Gizakia eta hiria), kritika eta ezkortasun existentzialaren unea seriean bukatzen dena, non gizakia, aurrerapen deshumanizatzaile faltsuan bildutako subjektu esklabo gisa duen ikuspegi jakin batekin lotutako objektuak erabiltzen dituen. Ikuspegi horrek bilakaera izan zuen gerora Torres-Participacion seriean, eta, beranduago, Estructuras seriean, 1979 urtera arte. Laurogeiko hamarkadatik aurrera, lirismo handiko abstrakzio batera itzuli zen, kolorez eta bizitasunez betea, paisaiak, itsaspeko hondoak, kometak eta abar aipatuz. Ibilbide horretan nabarmendu beharreko alderdi garrantzitsu bat etapa batetik besterako trantsizio-aldiak dira; horiek arrastoak eta erabakiak hartzea adierazten dute, eta gero hainbat serietan garatu ziren aldaketak iragartzen zituzten.
Bere lana Amerika eta Europako museo garrantzitsuenetan erakutsi da, hala nola, Paris Hiriko Arte Modernoko Museoan, Lisboako Calouste Gulbenkian Fundazioan, Providenceko Brown Universityn, Rhode Islanden, Londresko Tate Galleryn eta New Yorkeko Guggenheim Museoan. Amos Cahanen bildumak katalogoan bere lanetako bat du.[6]
IAACC Pablo Serranoren Juana Francés bildumak 150 lan baino gehiago ditu, pintura, marrazkia, lan grafikoa eta eskulturaren artean. 2023 urtetik aurrera, museoaren laugarren solairuan artistaren bilduma iraunkorra egon zen, aintzatespen.[7]
Hiltzean, bere obraren bolumen osoa Espainiako lau hiritako bilduma publikoetan gordetzea nahi izan zuen, zeinekin lotura emozionalen bat izan baitzuen: Zaragoza (IAACC Pablo Serrano), Alacant (MACA), Valentzia (IVAM) eta Madril (Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía).[8]
Erreferentziak
Kanpo estekak
