Joanne Simpson

Joanne Simpson

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJoanne Gerould
JaiotzaBoston, 1923ko martxoaren 23a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaWashington, 2010eko martxoaren 4a (86 urte)
Hobiratze lekuaRock Creek Cemetery (en) Itzuli
Familia
Ezkontidea(k)Victor Starr (en) Itzuli  (1944 -
Willem Malkus (en) Itzuli  (1948 -
Robert Homer Simpson (en) Itzuli  (1965 -
Hezkuntza
HeziketaChicagoko Unibertsitatea
Tesi zuzendariaHerbert Riehl (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakmeteorologoa eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)Chicagoko Unibertsitatea
Illinois Institute of Technology (en) Itzuli
Woods Hole Oceanographic Institution (en) Itzuli  (1951 -  1960)
Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen  (1960 -  1964)
United States Weather Bureau (en) Itzuli  (1965 -  1974)
Virginiako Unibertsitatea  (1974 -  1979)
Goddard Space Flight Center (en) Itzuli  (1979 -
Jasotako sariak
KidetzaArteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Ingeniaritzako Akademia Nazionala
American Meteorological Society (en) Itzuli
Find a Grave: 49392395 Edit the value on Wikidata

Joanne Simpson, lehenago Joanne Malkus, Joanne Gerould jaiotzez (Boston, 1923ko martxoaren 23a – Washington, 2010eko martxoaren 4a), estatubatuar meteorologoa izan zen, eta diziplina horretan doktoretza lortu zuen lehen emakumea bere herrialdean.[1][2][3][4] 1949an jaso zuen, Chicagoko Unibertsitatean. Simpsonek lizentziatura eta graduondoko tituluak lortu zituen Chicagoko Unibertsitatean, eta doktoretza osteko lana egin zuen Dartmouth Collegen.[5] Simpson Ingeniaritzako Akademia Nazionaleko kide izan zen, eta meteorologiaz irakatsi eta ikertu zuen hainbat unibertsitatetan, baita gobernu federalean ere.[6] Simpsonek zientzia atmosferikoen arlo askotan lagundu zuen, batez ere meteorologia tropikalaren arloan. Dorre beroak, urakanak, alisio haizeak, aire-itsasoko interakzioak ikertu zituen, eta Euri Tropikalak Neurtzeko Misioa (TRMM) garatzen lagundu zuen.[7]

Ibilbidea

Unibertsitateetako irakaskuntza- eta ikerketa-karreran, besteak beste, Chicagoko Unibertsitatea, New Yorkeko Unibertsitatea, Illinoisko Teknologia Institutua, Woods Holeko Erakunde Ozeanografikoa, Los Angelesko Kaliforniako Unibertsitatea, Ingurumeneko Sateliteen Zerbitzuen Administrazioa (ESSA),[8] Ozeano eta Atmosferaren Administrazio Nazionala (NOAA), Virginiako Unibertsitatea eta Aeronautika eta Espazioko Administrazio Nazionala (NASA) sartzen dira.

1958an, Malkusek Herbert Riehlekin lan egin zuen eta batez besteko energia estatiko hezea kalkulatu zuen, baita atmosferan zehar bertikalki nola aldatzen zen ere. 750 hPa inguruko altitudeetan energia estatiko hezea jaitsi egiten zela ikusi zuten. 750 hPa-tik gora, energia estatiko hezea altuerarekin handitzen zen, lehenago ikusi eta azaldu ez zena. Riehl eta Malkus konturatu ziren konbekzio hezeak eragin behar zuela hori. Konbekzio hezea lurrazaletik gertu hasten zen, eta nahiko modu adiabatikoan handitzen jarraitzen zuen, 50.000 oin ingururaino (15.240 m). Hodei horiei "urtu gabeko tximiniak" deitu zieten, baina geroago dorre bero bezala izendatu ziren.[9] Tropikoetan zehar egunero dorre horietako 5.000 baino gutxiago beharko zirela ikusi zuten energia estatiko hezearen profila lortzeko.

1966an, Stormfury Proiektuaren zuzendari bihurtu zen, Inguruneko Sateliteen Zerbitzuen Administrazioko Zientzia Atmosferikoen Institutuko Meteorologia Esperimentaleko Azpiataleko buru zen bitartean.[10] Azkenik, NASAko meteorologia ikertzaile nagusi izatera heldu zen, eta 190 artikulu baino gehiagoren egile edo egilekide izan zen.

Sariak eta aintzatespenak

  • 1954 Guggenheim Beka bat jaso zuen.
  • 1962 American Meteorological Societyren (AMS) Melsinger saria.
  • 1963 Los Angeles Times-ek Zientzian "Urteko Emakumea" bezala hautatua.[8]
  • 1967 Department of Commerce Silver Medal, Meteorologia Esperimentalaren adarrarekin egindako lanagatik.[11]
  • 1968 American Meteorological Society (AMS) erakundeko kide aukeratu zuten.
  • 1983 AMSren Carl-Gustaf Rossby Research Medal, bere ohorerik gorena, "atmosferaren egitura ulertzeko ekarpen bikainengatik".
  • 2002 Munduko Meteorologia Erakundearen International Meteorological Organization Prize.[12]
  • 2021 Amerikako Meteorologia Elkarteak Joanne Simpson Tropical Meteorology Research Saria ezarri zuen atmosfera tropikalaren fisika eta dinamikaren ulermenean ekarpen bikainak egiten dituzten ikertzaileei ematen zaiena. Hasierako hartzailea Kerry H. Cook izan zen.

Erreferentziak

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2024-06-18). «Joanne Simpson, un paseo por las nubes» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-07-24).
  2. ↑ «Welcome to the University of Chicago College Report Online» magazine.uchicago.edu (Noiz kontsultatua: 2024-07-24).
  3. ↑ Tao, W.-K.; Halverson, J.; LeMone, M.; Alder, R.; Garstang, M.; Houze Jr., R.; Pielke Sr., R.; Woodley, W.. (2003). «The Research of Dr. Joanne Simpson: Fifty Years Investigating Hurricanes, Tropical Clouds, and Cloud Systems». Meteorological Monographs. Cloud Systems, Hurricanes, and the Tropical Rainfall Measuring Mission (TRMM): A Tribute to Dr. Joanne Simpson 29 (51): 1-16..
  4. ↑ (Ingelesez) «JOANNE SIMPSON 1923-2010» NAE Website (Noiz kontsultatua: 2024-07-24).
  5. ↑ Gutro, Rob. (2005). "Meet Dr. Joanne Simpson: Chief Scientist Emeritus for Meteorology, Earth Sun Exploration Division". nasa.gov..[Betiko hautsitako esteka]
  6. ↑ (Ingelesez) «Joanne Simpson, 1923-2010» earthobservatory.nasa.gov 2010-03-09 (Noiz kontsultatua: 2024-07-24).
  7. ↑ (Ingelesez) «Two pioneering scientists who changed how we think about the climate» ABC News 2020-01-03 (Noiz kontsultatua: 2024-07-24).
  8. ↑ a b Herbert Leib. (1966). "Joanne Simpson". ESSA World: 7..
  9. ↑ Riehl, H.; Malkus, J.S.. (1958). «On the heat balance in the equatorial trough zone».. Geophysica 6: 503-538..
  10. ↑ Herbert Leib. (1996). «Project Stormfury». ESSA World: 4..
  11. ↑ Staff. (1967). "23 Medals Awarded to ESSA Employees".. ESSA World: 34–35..
  12. ↑ «Winners IMO Prize | WMO» web.archive.org 2015-11-22 (Noiz kontsultatua: 2024-07-24).

Kanpo estekak