Israel-Palestina Gatazka
Arabiar-israeldar gatazka
Israel eta Palestinako Lurraldeak
Data	XX. mendearen erdialdea - egun 1948 - egun (gatazka armatuak).[1][2]
Lekua	Israel eta Palestinako Lurraldeak
Emaitza	martxan Gatazka armatuak Erresuma Batuak Palestinatik alde egitea 1948an. Israelen independentzia (1948ko maiatzaren 14a). 1948ko Arabiar-israeldar Gerra (1948-1949). Arabe palestinarrek armak hartzea. Libano, Jordania eta beste arabiar estatuetan errefuxiatuak. Juduen exodoa estatu arabiarretatik Sei Eguneko Gerra (israeldarren garaipena). Estatu palestinarraren sorrera deserrian. Lehen eta bigarren Intifada. Oslo, Madril eta Camp David akordioak. Palestinako Aginte Nazionalaren sorrera (1994). Estatu palestinarra onartzeko eskaera.[3] 2008-2009ko Gazako gatazka. Babeserako oinarria (2012). Hegi Babesgarria operazioa (2014). Lurralde aldaketak Nazio Batuak erakundeak erabakita estatu juduaren sorrera Palestinan (1947). Gazako zerrenda egiptoarren esku, Jerusalemen banaketa, Zisjordania Jordaniaren esku. Zenbait gertakariren ondoren, Gazako zerrenda eta Zisjordania Palestinako Aginte Nazionalaren esku geratzen dira (israeldarren asentamenduak egonda ere).
Gudulariak
Israel  Palestina

Israel-Palestina Gatazka Israelek eta Palestinako Estatuak XX. mendearen erdialdeaz geroztik elkarren aurka duten gatazka da.^[1]

• XIX. mendearen bukaera – 1917: Otomandar Inperioaren nagusitasuna, Siriako Aiatolaren arabiarrak inperioaren menpe zeuden arabiarren multzoaren barruan ikusiak ziren, bereizi gabe. Aldi horretan, ezberdintasunak erlijiozkoak ziren, eta ez naziotasunezkoak.

• 1917 – 1948: Palestinako britainiar agintearen garaian, hala Palestinako arabiarrak nola juduak britainiar agintearen menpe zeuden. Garai hartan, etorkin juduak Europatik hara joan ziren eta desoreka demografikoa sortu zen. Liskarra Palestinako arabiar-judu gatazka izenaz zen ezaguna arabiarren eta britainiarren artean, eta Eretz Israelgo judu-arabiar gatazka izenaz juduen artean.

Israel-Palestina Gatazkak aldi nagusi hauek izan ditu:

• 1948 – 1967: Israelgo estatua eta Sei eguneko gerra arteko aldia izan zen. Gero, 1948ko Arabiar-israeldar Gerraren ondoren, hiru aldeak hiru entitate politikootan bizi ziren: Israelgo estatua, Gazako zerrenda –Egiptok kontrolatuta– eta Mendebaldeko Erribera, Jordaniara batu zena.

• 1967: Sei Eguneko Gerra: Siria, Egipto, Jordania, Irak eta Israelen arteko gatazka.
  • Lehen eguna: Israelek goizaldean alde guztietatik egindako aire erasoek arabiarrek zituzten hegazkinen bi heren suntsitu zituzten.
  • Bigarren eguna: paraxutisten brigadaren Komando Nagusiak Scopus mendia (Jerusalem) berreskuratu zuen.
  • Hirugarren eguna: Jerusalemgo Hiri Zaharra eskuratzea, Zisjordaniaren menpe Israelgo gobernu militarrak jarrita.
  • Laugarren eguna: Israel Suezko kanala eremuraino iritsi zen.
  • Bosgarren eguna: borrokek batez ere iparraldean segitzen zuten.
  • Seigarren eguna: su-etena aldarrikatu zen, Israelek Golan okupatu zuen eta Jerusalem desmilitarizatu zuen.

• 1967 – 1993: Sei Eguneko Gerratik Osloko itunak arteko aldia. Gatazkaren partaideek Palestinaren banaketaz hitz egin zuten; artean Israelen menpe zegoen.

• 1993 – 2000: Osloko itunen eta bigarren Intifada arteko aldia. Israel eta Palestinako Aginte Nazionala –ia burujabea zen–entitate politikoak zeuden.

• 2000 – 2005: Bigarren Intifada eta Gazako zerrendatik Israelen aldebakarreko atzera-egitea arteko aldia.

• 2005 – 2023: Gazako zerrendatik Israelen aldebakarreko atzera-egitea ondorengo aldia. Atzera-egitea ondoren, Hamasek Fatah etsai politikoari Gazako zerrendako agintea kendu zion.
  • 2014 Israel-Palestina Gatazkan
  • 2015 Israel-Palestina Gatazkan

• 2023 - : 2023ko Israel-Palestina gerra, Gazako zerrendaren suntsipena, Hamasek egindako erasoen ondotik.

• Gush Shalom
• Breaking the Silence
• Women Wage Peace