Irma Alicia Velásquez Nimatuj

Irma Alicia Velásquez Nimatuj

(2019)
Bizitza
JaiotzaQuetzaltenango, 1965 (58/59 urte)
Herrialdea Guatemala
Hezkuntza
HeziketaGuatemalako San Carlos Unibertsitatea
Stanford Unibertsitatea
Jarduerak
Jarduerakkazetaria, aktibista, irakaslea eta antropologoa
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa Movimiento Semilla

Irma Alicia Velásquez Nimatuj (1965,Quetzaltenango, Guatemala). Maya-K´iche´, kazetaria eta antropologian doktorea. Erreferentziazko autorea egiturazko arrazakeriaren ikerketan. Memoria, egia eta justiziaren aldeko babes politikoan aditu.[1] Stanfordeko Unibertsitatearen irakaslea da.[2]

Biografia

Guatemalako San Carlos Unibertsitatean kazetaritza ikasi zuen.1997an Fulbright beca bat lortu eta Estatu Batuetara mugitu zen Gizarte Antropologia ikastera, Texaseko Unibertsitatean doktoretza lortu zuen.[3] Marta Elena Casaúsen hitzetan, arrazakeria eta bazterkeria lantzen zuen tesi interesgarrienetariko bat idatzi eta gero, Guatemala Hiriko taberna batetik bota zuten "indiaz jantzita joateagatik"[4], orduan, 2002an, Guatemalan arrazakeria legezkontrakoa izan zedin epaiketa hasi zuen.[5]

2005etik 2013ra artean, Oxlajuj T’zikin, Herri indigenen mekanismoaren zuzendaria izan zen.[5]

2010ean, gatazka armatuaren testuinguruan emakumeen kontrako indarkeria sexualaren kontzientzia epaian testigantza eman zuen. Rios Montten kontrako epaiketaren testuinguarn hainbat artikulu idatzi zituen, eta horregatik, bere bizitzaren kontrako mehatxuak jaso zituen.[4] 2016an ere, testigantza eman zuen Sepur Zarco epaian, 1960 eta 1996ko gatazka armatuan esklabotza eta indarkeria sexuala jaso zuren emakume mayen alde.[5]

Nazio Batuen Erakundearen zenbait agentziarekin kontseilari gisa aritu izan da, hala nola, UNICEF, UNWOMEN eta OACNUDH, beti ere, arrazakaria eta herri indigenen arloan.[5]

2017an, 500 años izeneko dokumentalean parte hartu zuen, protagonistetako bat izanik.[6]

2022ko uztailean 24ean, Nazio Batuen Giza Eskubideen Goi Mandatariaren Bulegoak jakinarazi zuenez, Daniel Ortegaren gobernuak antropologoa atxilotu zuen Managuako aireportuan, hezkuntza ekimen batengatik egindako bidaia zela eta,[7] hurrengo egunean aske utzi zuten Panaman.[8]

Obrak

  • La justicia nunca estuvo de nuestro lado. Peritaje cultural sobre conflicto armado y violencia sexual en el caso de Sepur Zarco, Guatemala (Hegoa Institutua, 2019)[5]
  • Lunas y Calendarios, colección poesía guatemalteca (Editorial Cultura, 2018)[9]
  • Pueblos indígenas, estado y  lucha por tierra en Guatemala: Estrategias de sobrevivencia y negociación ante la desigualdad globalizada (AVANCSO, 2008)[10]
  • La pequeña burguesía indígena comercial de Guatemala: Desigualdades de clase, raza y género (SERJUS eta AVANCSO, 2002)[11]

Sariak eta Aitorpenak

Irma Alicia Velásquez Nimatuj "500 años" dokumentalaren aurkezpen batean.
  • 2015ean Asociación de Estudios Latinoamericanos-eko (LASA) Ertamerikako taldeak mahai bat eskaini zion bere lan akademikoari eta herri indigenei eskainitako babes politikoari.[3]
  • 2016an Tinker Visiting Professor, Instituto de Estudios Latinoamericanos Teresa Lozano Long-en (Texaseko Unibertsitatea, Austin)[3]
  • 2017an Mellon Visiting Professor, Centro de Estudios Latino Americanos y del Caribe (Duke-ko Unibertsitatea)[3]
  • 2017an aipamena jaso CLACSO-k Berta Cáceres-i eskainitako ikerketan.[3]
  • 2018-2019an Craig M. Cogut Visiting Professor, Centro de Estudios Latinoamericanos y el Caribe-n (Brown-eko Unibertsitatean).[3]
  • 2020an, LASA/OXFAM America Martin Diskin Memorial Lectureship saria jaso zuen.[12]

Erreferentziak

  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Resistencia, memoria y justicia a través de las investigaciones de Irma Alicia Velásquez Nimatuj (antropóloga maya k’iche’)» Chiapasparalelo 2020-10-27 (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  2. ↑ «Irma Alicia Velásquez Nimatuj | Center for Latin American Studies» clas.stanford.edu (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  3. ↑ a b c d e f (Gaztelaniaz) Irma Alicia Velásquez Nimatuj – MAG. (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  4. ↑ a b (Gaztelaniaz) «El ejemplo de Irma Alicia Velásquez Nimatuj» Plaza Pública (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  5. ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) Velásquez Nimatuj, Irma Alicia. (2019). La justicia nunca estuvo de nuestro lado. Peritaje cultural sobre conflicto armado y violencia sexual en el caso Sepur Zarco, Guatemala. Hegoa, http://publicaciones.hegoa.ehu.es/uploads/pdfs/411/LIBRO_LA_JUSTICIA_NUNCA_ESTUVO_DE_NUESTRO_LADO.pdf?1559733981 or. ISBN 978-84-16257-45-4..
  6. ↑ (Gaztelaniaz) Skylight | 500 Años. (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) de 2022, 25 de Julio. «El régimen de Daniel Ortega detuvo a la antropóloga Irma Alicia Velásquez Nimatuj en Nicaragua» infobae (Noiz kontsultatua: 2022-09-11).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Toledo, Fabiola. (2022-07-25). «Minex: Irma Alicia Velásquez está en Panamá y se verifica si hizo el prechequeo» La Hora (Noiz kontsultatua: 2022-09-11).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) Nimatuj, Irma Alicia Velásquez. (2018). Lunas y calendarios. Editorial Cultura ISBN 978-9929-774-02-5. (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  10. ↑ «Pueblos indígenas, estado y lucha por tierra en Guatemala :» polidoc.usac.edu.gt (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  11. ↑ «La pequeña burguesía indígena comercial de Guatemala :» polidoc.usac.edu.gt (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) «LASA2020 / Améfrica Ladina: Vinculando Mundos y Saberes, Tejiendo Esperanzas» Latin American Studies Association (Noiz kontsultatua: 2020-11-23).

Kanpo estekak