GNU

Artikulu hau sistema eragileari buruzkoa da; animalia gaitzat duena beste hau da: «Ñu»
GNUren logoa (ñu bat), Etienne Suvasa-k marraztua

GNU proiektua Unixen oinarrituriko sistema eragile bat da, bere baitan software askea soilik hartzen duena. 1983. urtean hasi zuen Richard Stallman-ek eta Free Software Foundationek (FSF) antolatzen du. Stallman-ek GNU guh-noo bezala ahoskatzen dela esan zuen (Nazioarteko alfabeto fonetikoan: ˌgəˈnɯ), "g" gogor batekin, ñu animaliatik bereizteko.

GNU proiektuak kalitate handiko eta gaur egun normalean erabiltzen diren software librea diren programak garatu ditu, Emacs testu editorea, GCC, eta GDB barne. GNU sistema normalean Linux kernelarekin erabiltzen da, azken hau ez da GNU proiektukoa, eta sistema eragailu oso bat eratzeko erabiltzen da. Sistema honi normalean "Linux" bezala ezagutzen zaio, baina FSF-k "GNU/Linux" deitu beharko zitzaiola dio GNU proiektuaren lana ikus dadin; gehiago jakiteko ikusi GNU/Linux izenaren arazoa.

Ohikoa izaten da GNUren konponenteak UNIX sistema jabedunen artean aurkitzea, UNIX originalaren programak ordezkatuz. Honen arrazoia programa hauek UNIXen ordezkatzen dituzten programa berdinen baina hobeak direla aztertu delako da. GNUko zenbait programa Microsoft Windows, Mac OS X eta beste zenbait plataforma jabedunetara itzuli-portatu dira.

Historia

Baby GNU
Baby GNU

GNU proiektua 1983ko irailaren 27an aurkeztu zen, net.unix-wizards eta net.usoft news taldeetan. Proiektua 1984ko urtarrilaren 5ean indartu zen, Stallman-ek bere lana utzi zuenean MIT-en azken hauek lanaren jabetzaz ez egiteko eta GNU software libre moduan banatzeko ostoporik ez jartzeko. Hasierako iragarpenari Stallman-en "GNU Manifesto"ak jarraitu zion, GNU proiektuari berak nahi zuen aurreko urteetan ordenagailuen munduak bizi izan zen kooperatibismoa emateko.

UNIX, sistema eragile jabeduna, GNU aurkeztu zenean oso zabaldua zegoen. Unix-en arkitektura ezaguna zelako, GNUren sistema arkitektura horrekin bateragarri izateko garatu zen. UNIXen arkitekturak GNU banakako softwarea moduan garatzea ahalbidetzen zuen. Dagoeneko libre ziren osagaiak, TeX idazketa ezarpen sistema edo X Window sistema grafikoa berrerabili edo moldatu egingo ziren, eta ez zeuden konponenteak hutsetik idatzi.

1985. urtean Stallmanek Free Software Foundationa (FSF) sortu zuen, exentzio fiskala duen irabazirik gabeko organizazioa, proiektuari logistika, legaltasun eta finantza laguntza emateko. FSFk gainera programatzaileak kontratu zituen GNU proiektuan lan egiteko, baina garapenaren zati handi bat (eta honela jarraitzen du izaten) boluntarioek egin zuten. GNUk izena irabazten joan zen heinean, honen inguruko merkatu eta negozioak hasi ziren, proiektuari laguntzen edo GNU softwarea saltzen eta honi laguntza teknikoa ematen. Adibide arrakastatsuenetariko bat Cygnus Solutions izan zen, orain Red Haten zati.

GNUren softwarea beti librea izango dela bermatzeko, 1989an GNU General Public Licensearen (GNU GPL) lehen bertsioa kaleratu zen. Gaur egun GNUren programa gehienak lizentzia hau erabiltzen dute, eta baita beste hainbat GNU proiektuko ez diren programek ere; munduan gehien erabiltzen den software libre lizentziatako bat da. Jasotzaileak programa exekutatzeko, modifikatzeko eta banatzeko aukera ematen du, eta ezin zaio inolako errestrintziorik ezarri kopiei banatzean. Ideia copyleft bezala ezagutzen da.

1990. urterako GNU sistemak testu editore extentsiblea zuen (Emacs), arrakasta handiko konpilatzailea (GCC), eta UNIX estandar baten moduko nukleoko liburutegi eta aplikazio gehienak zituen. Hala ere zatirik garrantzitsuena falta zen, kernela. GNU Manifestuan, Stallman-ek esan zuen "oinarrizko kernela badago, baina hainbat ezaugarri falta zaizkio UNIX bat emulatzeko". TRIX-i buruz hari zen, MIT-en garatutako kernel bat; honen garatzaileek libre egin zuten, eta UNIX-en 7. bertsioarekin osagarria zen. 1986ko abenduan, kernel honen modifikazioan lana hasi zen. Hala ere, garatzaileek hasiera batean ez erabilgarria zela esan zuten, makina garesti batean bakarrik funtzionatzen baitzuen. 1988. urtean Mach kernela garatu zen CMU unibertsitatean, eta hau erabiltzea adostu zen. Garapena atzeratu egin zen garatzaileek AT&Trena zen kodea ezabatu behar izan zutelako. Hasiera batean, kernela Alix deitu zen, baina Michael Bushnellek azkenean nahiago izan zuen Hurd deitu, eta ondorioz Alix subsistema batera mugitu zen, eta azkenean guztiz ezabatu. Hurd-en garapena asko moteldu da ia izozterarte arrazoi tekniko eta arazo pertsonalengatik.

1991. urtean Linus Torvalds, UNIX-i konpatiblea zen Linux kernela idatzi zuen. Hasiera batean librea ez bazen ere, 1992. urtean Torvald-ek lizentzia aldatu zion GNU GPLra. 1992. urtean, GNU sistemarekin konbinat zen, sistema eragile oso eta libre bat emanez. GNU sistema normalean dagoen moduan, "GNU/Linux sistema" bezala ezagutzen da. 2005. urtean Hurden garapena aktibo dago, eta GNU sistemaren kernel ofiziala da orain. Gainera proiektu bat dago GNU sistema FreeBSD eta NetBSD-en kernel gainean funtzionatzeko

GNU softwarea

GNU proiektuak garatzen dituen softwaretako batzuk:

GNU proiektuak beste hainbat proiekturen garapena eta ekoizpenean parte hartzen du, adibidez:

  • CVS – kode-iturburuaren kontrola
  • DDD – hainbat debugatzailerentzat aurrealde grafikoa
  • eCos – sistema eragile txikia gailu txikientzat
  • gzip – datuak konprimitzeko liburutegi eta programa

2004. urtarrilerako 260 proiektu zeuden GNUren proiektupean [1].

Hizlariak

Honako hauek dira GNU proiektuaren hizlari ofizialak [2]:

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Wikiztegian orri bat dago honi buruz: gnu .


GNU Proiektua

Historia: GNU Manifesto • GNU Proiektua • Free Software Foundation (FSF) •Software librearen historia
GNU lizentziak: GNU General Public License (GPL) • GNU Lesser General Public License (LGPL) • GNU Free Documentation License (FDL)
Softwarea: GNU sistema eragilea • bash • GNU Compiler Collection • Emacs • GNU C Library • Coreutils • GNU build system • GNUren beste pakete eta programak
Hizlariak: Robert J. Chassell • Loïc Dachary • Ricardo Galli • Georg C. F. Greve • Federico Heinz • Bradley M. Kuhn • Eben Moglen • Richard Stallman • Len Tower


Unix-moduko sistema eragileak

A/UX • AIX • BSD • FreeBSD • GNU • HP-UX • IRIX • Linux • Mac OS X • NetBSD • NEXTSTEP • OpenBSD • Plan 9 • QNX • Research Unix • SCO OpenServer • Solaris • System V • Tru64 • Xenix

Read other articles:

James Franciscus

James FranciscusJames Franciscus pada 1977LahirJames Grover Franciscus(1934-01-31)31 Januari 1934Clayton, Missouri, Amerika SerikatMeninggal8 Juli 1991(1991-07-08) (umur 57)North Hollywood, California, Amerika SerikatNama lainJames FrancicusTahun aktif1957–1985Suami/istriKathleen Wellman ​ ​(m. 1960; bercerai 1977)​ Carla Ankney Franciscus ​ ​(m. 1980)​Anak4 James Grover Franciscus (31 Januari...

 

Refunding Certificate

This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (May 2016) (Learn how and when to remove this template message) The 1879 Refunding Certificate depicting Benjamin Franklin. The Refunding Certificate was a type of interest-bearing banknote that the United States Treasury issued in 1879. They issued it only in the $10 denomination, depicting Benjamin Franklin. Th...

 

Saison 2019 de l'équipe cycliste masculine Movistar

Movistar 2019GénéralitésÉquipe MovistarCode UCI MOVStatut UCI WorldTeamPays  EspagneSport Cyclisme sur routeManager général Eusebio UnzuéMovistar 2018Movistar 2020modifier - modifier le code - modifier Wikidata La saison 2019 de l'équipe cycliste Movistar est la quarantième de cette équipe. Cette saison fait l'objet d'un documentaire diffusé sur Netflix : Dans la roue de l'équipe Movistar 2019. Préparation de la saison 2019 Sponsors et financement de l'équipe Cette sec...

Limosano

Questa voce o sezione sull'argomento centri abitati del Molise non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Limosanocomune Limosano – VedutaPanorama del centro storico LocalizzazioneStato Italia Regione Molise Provincia Campobasso AmministrazioneSindacoAngela Amoroso (lista civica) dal 7-5-2012 TerritorioCoordinate41°41′N...

 

Lingua gallese antica

Voce principale: Lingua gallese. Antico gallese †Hen GymraegParlato in Galles (Regno Unito) PeriodoVI-XII secolo. Evolutasi nel gallese medio. LocutoriClassificaestinta Altre informazioniScritturaAlfabeto latino TipoVSO TassonomiaFilogenesiLingue indoeuropee Lingue celtiche  Lingue celtiche insulari   Lingue brittoniche    Antico gallese Codici di classificazioneISO 639-3owl (EN) Linguist Listowl (EN) Glottologoldw1241 (EN) Manuale L'a...

 

Tarja Turunen

Tarja TurunenTarja Turunen al Wacken Open Air nel 2016 Nazionalità Finlandia GenereSymphonic metal[1][2]Rock sinfonico[2] Periodo di attività musicale1996 – in attività Strumentovoce, pianoforte, sintetizzatore GruppiAsspera, Nightwish, Outlanders Album pubblicati11 Studio7 Live4 Opere audiovisive3 Sito ufficiale Modifica dati su Wikidata · Manuale Tarja Turunen, nota anche con il solo nome Tarja e con lo pseudonimo Susanna Asspera, a...

Sacerdotal state

State led by an ecclesiastical leader This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Sacerdotal state – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July ...

 

Waza FC

Indoor soccer team Soccer clubDetroit WazaFull nameDetroit WazaNickname(s)Waza FloFounded2008; 16 years ago (2008)StadiumBicentennial ParkLivonia, MichiganCo-OwnerDominic SciclunaCo-OwnerMario SciclunaLeaguePremier Arena Soccer League2017–185th, Eastern DivisionPlayoffs: Did not qualifyWebsiteClub website Home colors Away colors The Waza FC (also known as Detroit Waza) is an American professional arena soccer team based in Metro Detroit competing as a charter member of the...

 

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

اللواء الثالث مدرع (اليمن)

اللواء الثالث مدرع هو لواء مدرع يمني، كان يتبع الحرس الرئاسي الخاص التابع للحرس الجمهوري حتى 6 أغسطس 2012 عند ضمه لقوات الحماية الرئاسية، ويقع معسكر اللواء في دار الرئاسة بصنعاء.[1] بعد انقلاب اليمن 2014 وبدء الحرب الأهلية اليمنية والعمليات العسكرية ضد الحوثيين يعتبر اللوا...

 

Universitas Islandia

Universitas IslandiaHáskóli Íslandsbahasa Latin: Universitas IslandiaeNama lainHÍ, UIJenisNegeriDidirikan17 Juni 1911 (1911-06-17)AfiliasiEUA, UNICA, UArctic, AuroraRektorJón Atli Benediktsson[1]Staf administrasi1.676 (2020)[2]Jumlah mahasiswa13.333 (2020)[2]Sarjana8.264 (2020)[2]Magister3.980 (2020)[2]Doktor642 (2020)[2]Jumlah mahasiswa lain1.255 (Diploma Pascasarjana) (2020)[2]AlamatSæmundargata 2, Reykjavík, 102, Islan...

 

Kunstmuseum Basel

Museo d'arte di BasileaL'edificio principale dell'anno 1931 UbicazioneStato Svizzera LocalitàBasilea IndirizzoSt. Alban-Graben 16 Coordinate47°33′15″N 7°35′39″E47°33′15″N, 7°35′39″E CaratteristicheTipoarte Istituzione1661 Apertura1661 DirettoreElena Filipovic Sito web Modifica dati su Wikidata · Manuale Il Museo d'arte di Basilea (in tedesco: Kunstmuseum Basel) ospita la più grande ed importante collezione d'arte della Svizzera. Le sue origini risalgono all'ac...

Vaccine storage

Vaccine in cold storage[1] Vaccine storage relates to the proper vaccine storage and handling practices from their manufacture to the administration in people.[2] The general standard is the 2–8 °C cold chain for vaccine storage and transportation. This is used for all current US Food and Drug Administration (FDA)-licensed human vaccines and in low and middle-income countries. Exceptions include some vaccines for smallpox, chickenpox, shingles and one of the measles, m...

 

Sorelle in armi

Sorelle in armiVeronica Lake nel trailerTitolo originaleSo Proudly We Hail! Lingua originaleinglese Paese di produzioneStati Uniti d'America Anno1943 Durata126 min Dati tecniciB/Nrapporto: 1,37:1 Generedrammatico RegiaMark Sandrich Soggettodal libro I Served On Bataan di Juanita Hipps[1] SceneggiaturaAllan Scott ProduttoreMark Sandrich Produttore esecutivoBuddy G. DeSylva (non accreditato) Casa di produzioneParamount Pictures FotografiaCharles Lang MontaggioEllsworth Hoagland MusicheM...

 

Портрет прокуратора Якопо Соранцо

Якопо Робусти Портрет прокуратора Якопо Соранцо. Ок. 1550 итал. Ritratto del procuratore Jacopo Soranzo Холст, масло. 106 × 90 см Галерея Академии, Венеция  Медиафайлы на Викискладе «Портрет прокуратора Якопо Соранцо» (итал. Ritratto del procuratore Jacopo Soranzo) — картина итальянского жив...

229 West 43rd Street

Office skyscraper in Manhattan, New York For other buildings called Times Square Building, see Times Square Building (disambiguation). For other New York Times Buildings, see New York Times Building (disambiguation). 229 West 43rd StreetUpper floors of building (December 2009)Former namesNew York Times AnnexThe New York Times BuildingTimes Square BuildingGeneral informationTypeOfficeArchitectural styleNeo-GothicFrench RenaissanceLocation229 West 43rd StreetManhattan, New York CityCoordinates4...

 

2020年夏季奥林匹克运动会尼加拉瓜代表团

2020年夏季奥林匹克运动会尼加拉瓜代表團尼加拉瓜国旗IOC編碼NCANOC尼加拉瓜奥林匹克委员会網站www.con.org.ni（西班牙文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員8參賽項目6个大项旗手开幕式：Sema Ludrick（举重）[1]闭幕式：东京奥组委志愿者[2]历届奥林匹克运动会参赛记录（总结）夏季...

 

Kabarda horse

Breed of horse KabardaKabardin stallionOther namesKabardinCountry of originRussiaEquus ferus caballus The Kabarda, Kabardin or Circassian horse is a breed from the Caucasus, originating from Eastern Circassia, currently part of the Kabardino-Balkaria region of Russia. These horses are noted for their endurance and ease to adapt in difficult environments. History The Kabarda has been bred since the 16th century by mountain tribesmen in the northern Caucasus, and is the product of centuries of ...

Premier romantisme allemand

Cet article est une ébauche concernant la littérature et l’Allemagne. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Pour les articles homonymes, voir Iéna (homonymie). Le premier romantisme allemand (en allemand Frühromantik, 1797-1802[1] ou 1804[2]), ou Cercle d'Iéna, désigne la première période du mouvement romantique en Allemagne, dont elle est le fondement. Ce mouvement reprend les fondations th...

 

Bethanidine

Chemical compound BethanidineClinical dataATC codeC02CC01 (WHO) Identifiers IUPAC name 3-benzyl-1,2-dimethylguanidine CAS Number55-73-2 NPubChem CID2368IUPHAR/BPS7618DrugBankDB00217 YChemSpider2278 YUNIIW8S3YM7AUUKEGGD01603 NChEBICHEBI:37937 YChEMBLChEMBL1201260 NCompTox Dashboard (EPA)DTXSID7022677 Chemical and physical dataFormulaC10H15N3Molar mass177.251 g·mol−13D model (JSmol)Interactive image SMILES N(=C(/NCc1ccccc1)NC)\C InChI InChI=1S/C10...