Claudia Paz y Paz Bailey (Guatemala, 1967) Giza eskubideen defendatzailea, zuzenbide penalean "cum laude" doktorea[1], akademikoa, epailea eta auzilaria.
Guatemalako Fiskal Nagusi ohia eta Ministerio Publikoa zuzendu zuen lehenengo emakumea. Ertamerika eta Mexikorako Justizia eta Nazioarteko Zuzenbide Zentroaren (CEJIL) zuzendaria da.[2]Iniciativa de Liderazgo de la Justiciako kide aktiboa.
Ibilbidea
Epailea
Guatemalan epaile zela, krimen antolatuaren kontrako hainbat kasu zuzendu eta epaitu zituen. Ondorioz, bere bizitzaren aurkako mehatxuak jaso zituen.[3]
Fiskal Nagusia eta Ministerio Publikoaren burua (2010-2014)
2010ean, Guatemalako Fiskal Nagusi izendatu zuten. Álvaro Colom lehendakaria zela kargua hartu zuen, lehenengo emakumea izanik.[4]Otto Pérez Molinarekin ere karguan jarraitu zuen.[5]
Ezaguna da Efraín Ríos Montt estatuburu ohiaren eta Dos Erres sarraskiaren egileen aurkako kasuengatik. Ministerio Publikoko Fiskal Nagusi gisa, Guatemalako gerra zibilean egindako sarraskiengatik giza eskubideen urratzaileak epaitu eta kondenatu zituen.[6][7]
Agintaldiko lehen sei hilabeteetan aurreko hamarkadan baino droga trafikatzaile gehiago atxilotu zituzten, Los Zetas taldeko 90 bat kide. Bere gidaritzapean, Guatemalan gehien bilatzen ziren 10 pertsonetatik bost harrapatu zituzten. Bizitzaren aurkako delituen inpunitatea %30 jeitsi zuen eta emakumezkoen aurkako indarkeria kasu eta homizidioak 10 aldiz gehiago ebatzi ziren aurreko administrazio guztietan baino. [8][9]
GIEI-ko Ikerlaria
2014an, Ayotzinapako, Mexiko, 43 gazteen desagerpena ikertu zuen GIEI, ikertzaile independienten taldearekin batera, Giza Eskubideen Komisio Interamerikanoaren eskariz.[10][11]
2018an, Daniel Ortegaren gobernuan,Nikaraguan egondako istiluen kontrako errepresioak ikertu zituen taldearen parte izan zen.[12][13]
OEA
2017an, Dimentsio Anitzeko Segurtasun Idazkaria izendatu zuen OEA-k.[10]
2011an, International Crisis Group "Bakearen bila" sarien tentuinguruan, AEBetako Estatu idazkariak, Hillary Clintonek, omendutako lau emakumeetako bat izan zen, gatazka egoeran dauden herrialdeetan gizarte baketsu, justu eta irekiak sustatzeagatik.[3]
2012an, Asociación de Estudios Latinomericanos (LASA) / Oxfam America Martin Diskin Memorial Lehiaketa lortu zuen, ikerketa zorrotza eta giza eskubideen aldeko aktibismoa uztartzeagatik.[14]
2012an, Forbes "Mundua aldatzen duten bost emakume boteretsuenen" artean izendatu zuen.[15]
2013an, BBC-ren 100 Emakume zerrendan sartu zen, baita eztabaidetan parte hartu ere. [16]