Catherine Chamié (Odesa, Errusiar Inperioa, 1888ko abenduaren 13a – Paris, 1950eko uztailaren 14a) kimikari frantsesa izan zen.[1] Irène Joliot-Curierekin batera neurtu zuen lehen aldiz radonaren erdibizitza.[2] Atomo-multzoen argazki-efektuari buruzko ikerketa zabala ere egin zuen. Efektu horri Chamié efektua deitzen zaio.[3]
Biografia
1888ko abenduaren 13an Odesan jaioa, Catherine Chamié Antoine Chamié notario frantziar-siriarraren eta Helene Golovkine emazte errusiarraren alaba zen.[4] 1907an Odessako eskola-hezkuntza amaitu ondoren, Genevako Unibertsitateko Zientzia Fakultatean matrikulatu zen urte berean, non elektromagnetismoko doktoretza jaso zuen 1913an. Geroago, Errusiara itzuli zen eta fanotroien tentsioei buruzko ikasketak jarraitu zituen San Petersburgoko Estatu Unibertsitateko fisika-laborategian.[3] Lehen Mundu Gerran, gerrako erizain gisa lan egin zuen Odessako Unibertsitatean ezarritako kliniketan 1916 arte.[3] Gerra ostean, Odessako Unibertsitatean jarraitu zuen matematika laguntzaile gisa.[1][3]
Errusiako iraultzan, 1919ko apirilaren 4an, bere familiak Odessatik ihes egin zuen frantziar tropekin, eta Voreppeko errefuxiatu kokaleku batera iritsi zen, Grenobletik gertu.[3] Han bost hilabetez egon ondoren, Parisera joan zen bizitzera, familia mantentzeko hezkuntza eta lan aukeren bila. 1919 – 20 ikasturtean erradioaktibitatearekin lotutako doako ikastaro batzuetan izena eman zuen, Collège de Francek (Paris) eskainiak. Aldi berean, zientzietako irakasle izan zen eta eskola partikularrak eskaini zituen hezkuntza-erakunde batean.[1]
Ikastaroak amaitu eta erradioaktibitatearen arloan esperientzia hartu ondoren, Marie Curieri idatzi zion Curie Institutuko bere laborategian lanaldi partzialean lan egiteko aukerak bilatzeko.[3] Mariek postu bat eskaini zion. Ondoren, Chamié bere borondatez sartu zen kimikari gisa institutuko neurketa-sailean. Bere lanek erradio-gatzen prestaketa eta Kongoko mineral erradioaktiboen analisia barne hartu zituzten. Laster ikerketa-beka bat lortu zuen, eta horri esker, Radium institutuan lan egin zuen, modu ordainduan.[4] 1920 eta 1934 artean, Marie Curieri lagundu zion bere ikerketa lan nagusietan.[5][6]
1934an, Renée Galabert joan ondoren, neurketa saileko buru bihurtu zen eta erradioaktibitatearen aplikazio medikoen arloan ikerketak egin zituen.[7] 1929an, bere familia osoarekin, frantses nazionalitatea lortu zuen.
1950eko uztailaren 14an hil zen Parisen, “erradiazioarekin lotutako arrazoiengatik”.[3][4]
Catherine Chamié beka
Catherine Chamiéren (1888-1950) omenez sortua eta Parisko Libanoko Ikasleen Bilgunearen ekimenez abian jarria — RELP (1901eko Elkartearen legea), Chamié beka Michel Aoun politeknikariak abian jarritako beka bat da, eta Abdallah Naaman idazleak zuzendua, Frantzian goi-ikasketak egiten ari den ikasle libanoar bati laguntzeko xedea duena.
Argitalpenak
1921 eta 1950 artean 40 ikerketa-artikulu baino gehiago idatzi zituen. Hauek dira obra garrantzitsuenak:[3][4]
- Principes nouveaux de psychologie, leur application à l'étude des systèmes de connaissance et de la personnalité (1937).
- Psychologie du savoir : Formation, structure et évolution du savoir scientifique, Éditions Hermann et Cie (1950).
Erreferentziak
- ↑ a b c (Ingelesez) Rayner-Canham, Marelene F.; Rayner-Canham, Geoffrey. (1998). Women in Chemistry: Their Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-twentieth Century. Chemical Heritage Foundation ISBN 978-0-941901-27-7. (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
- ↑ (Ingelesez) Howes, Ruth H.; Herzenberg, Caroline L.. (2003-05). Their Day in the Sun: Women of the Manhattan Project. Temple University Press ISBN 978-1-59213-192-1. (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
- ↑ a b c d e f g h (Ingelesez) Rayner-Canham, Marelene F.; Rayner-Canham, Geoffrey. (1997). A Devotion to Their Science: Pioneer Women of Radioactivity. Chemical Heritage Foundation ISBN 978-0-941901-15-4. (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
- ↑ a b c d (Ingelesez) Rayner-Canham, Marelene F.; Rayner-Canham, Geoffrey. (1998). Women in Chemistry: Their Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-twentieth Century. Chemical Heritage Foundation ISBN 978-0-941901-27-7. (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
- ↑ (Ingelesez) Joerges, B.; Shinn, Terry. (2001-11-30). Instrumentation Between Science, State and Industry. Springer Science & Business Media ISBN 978-1-4020-0242-7. (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
- ↑ (Ingelesez) Rayner-Canham, Marelene F.; Rayner-Canham, Geoffrey. (1997). A Devotion to Their Science: Pioneer Women of Radioactivity. Chemical Heritage Foundation ISBN 978-0-941901-15-4. (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
- ↑ Kawashima, Keiko. (2015). Female Scientists Whom Nobuo Yamada Encountered：Early Years of Radio Chemistry and the Radium Institute. .
