Bigarren Fitna

Bigarren Fitna
Fitnak
Data680-692
EmaitzaOmeiatarren garaipena
Gudulariak
Omeiatar Kalifa-herriaren Mahomaren familia
Buruzagiak
Abd al-Malik
Yazid I.a		 Husain ibn Ali †
Abd Allah ibn al-Zubayr †

Bigarren Fitna edo Bigarren Islamiar Gerra Zibila desordena politiko eta militarreko garai bat izan zen, itxuraz elkarren artean zuzenean lotuta ez zeuden eta Omeiatar Kalifa-herriaren hasieran mundu islamikoan gertatu ziren gatazkek osatua. Bigarren Fitna Muawiyah I.a lehen omeiatar kalifa 680an hil ondoren hasi eta hamabi urte inguru iraun zuen. Gerrak omeiatar dinastiari bi erronka kentzea ekarri zuen, lehena Husain ibn Aliren aldetik, baita bere jarraitzaileena ere, Soliman ibn Surad eta Mukhtar al-Thaqafi barne, hauek Persian Aliren heriotzaren mendeku gisa altxatu zirelarik, eta bigarrena Mekan Abd Allah ibn al-Zubayrren aldetik.

Gerra zibilaren aurrekariak Lehen Fitnaraino hedatzen dira. Uthman hirugarren kalifaren hilketaren ondoren, islamiar komunitateak bere lehen gerra zibila bizi izan zuen lidergoaren gaiaren inguruan, lehiakide nagusiak Ali eta Muawiyah zirelarik. 661ean Ali hil eta urte berean haren oinordeko Hasan abdikatu ondoren, Muawiyah kalifa-herriaren buruzagi bakartzat geratu zen. Muawiyahren aurrekaririk gabeko mugimenduak, Yazid bere semea oinordeko bezala aurkeztekoak, komunitatean aurkakotasuna sortu zuen eta tentsioak areagotu egin ziren bere heriotzaren ondoren. Aliren familiako jarraitzaileek (alitarrek) Husain ibn Ali (Aliren semea eta Hasanen anaia) omeiatarrak boteretik kentzera eskatu zuten, baina, 680ko urrian Kufara zihoala, bere jarraitzaileekin batera hil zuten Kerbalako guduan.

683ko abuztuan, Yaziden armadak Medinan gobernuaren aurkako matxinatuei eraso zien, eta berehala setiatu zuen Meka, non Ibn al-Zubayr Yaziden aurka altxatu zen. Azaroan Yazid hil ondoren, setioari amaiera eman zitzaion eta omeiatar autoritatea kalifa-herritik desagertu zen, Siriako zenbait lekutan izan ezik. Husainen heriotzagatik mendekua eskatzen zuten alitarren aldeko mugimendu batzuk sortu ziren Kufan, Ibn Suraden penitentziagileen mugimendutik hasita, 685eko urtarrilean omeiatarrek Ayn al-Wardako guduan zapaldu zutena. Mukhtar al-Thaqafik, orduan, Kufa konkistatu zuen. 686ko abuztuan Khazirko guduan bere tropek omeiatar armada handi bat garaitu zuten arren, 687ko apirilean zubayrtarrek kanpaina batean Mukhtar eta bere jarraitzaileak sarraskitu zituzten.

Beste musulman nagusu batzuek Huseinen heriotzaren ondorengo urteetan omeiatar gobernua arbuiatu zuten, Mukhtar al-Thaqafi barne. Mukhtarrek Aliren beste seme bat, Muhammad ibn al-Hanafiyyah, ordezkatzen zuela zioen. Ibn al-Zubayr ere, omeiatarren politika zapaltzaile batzuen alternatiba errukitsu bilakatu zen. Yazidek aurre egin behar izan zion Ibn al-Zubayrren matxinadari. Ibn al-Zubayr profetaren kide ohi baten seme- Zubayr ibn al-Awwam- eta Asma bin Abu Bakrren (Abu Bakr lehen kalifaren eta Aisha Mahomaren hirugarren emakumearen arreba erdiareb alaba) semea zen. Ibn al-Zubayr Hejira ondoren Medinan jaio zen lehen musulmana izan zen. Askok Al-Zubayren matxinada lehen komunitate islamiarraren jatorrizko balioetara itzultzeko saiakeratzat hartu zuten, eta, arrazoi desberdinengatik, matxinada omeiatar erregimenarekin bat ez zetozen talde batzuentzat ongi etorria izan zen. Omeiatar gobernua are gehiago ahuldu zen Yazid bat-batean hil eta bere semea, Muawiyah II.a ahul eta ezgaitua, tronura igo ondoren. Honek ia hilabete batzuez gobernatu zuen 683an, eta handik gutxira ondorengorik gabe hil zenean, amaiera eman zion sufianitar dinastiari, baita al-Zubayrren aurkako kanpaina militarrei ere.[1]

Siriatik kanpoko omeiatar autoritatea desegiten hasia zen, baina orduan ia erabat desagertu zen,[2] kalifa-titulurako hautagai batzuen sorrera ahalbidetuz, omeiatarrak zein omeiatarrak ez zirenak.[2][1] Horietatik lau nabarmendu ziren: Abd Allah ibn al-Zubayr, Yazid hil ondoren jada Mekatik gobernatzen zuena; Al-Dahhak ibn Qays al-Fihri omeiatarra, Muawiyah eta Yaziden agindupean segurtasun buru izan zena; Hasan ibn Malik ibn Bahdal, Yaziden lehengusua eta Palestina eta Jordaniako omeiatar gobernadorea Muawiyah I.aren eta Yazid I.aren agintaldietan; eta Al-Ashdaq, Yazid erresuman Medinako gobernadore izan zen beste printze omeiatar bat.[1]

Al-Dahhak ibn Qays al-Fihrik zuzendutako fakzioak Ibn al-Zubayr kalifa gisa hautatzearen alde egitea erabaki zuen bitartean, Ibn Bahdal buru zuen alderdiak 684ko udaren hasieran Marwan ibn al-Hakam kalifa aldarrikatu zuen al-Jabiyan, Damaskotik gertu.[1] March Rahiten garaipenaren ondoren, Marwanek bere posizioa sendotu zuen Fajita ibn Abi Hashim, Yazid I.aren alargunarekin, ezkonduz eta, Khalid ibn Yazid honen semea, bere oinordekoa izango zela zin eginez..[3] Behin kalifa aukeratua izan ondoren, ordea, Abd al-Malik bere semea kalifa-herriaren oinordeko izendatu zuen. Ondoren, Musab ibn al-Zubayr garaitu ondoren, Abden anaia Allah ibn al-Zubayr, Ubayd Allah ibn Ziyad jenerala Irak konkistatzera bidali zuen. Marwan 685ean hil zen, bertsio batzuen arabera Fajita bere emazteak eraila,[3] Irak konkistatu aurretik. Tronuan bere seme Abd al-Malik izan zen.[1] Probintzia gehienek Ibn al-Zubayr kalifatzat hartzen zuten.

Abd al-Maliken gobernuan gerra zibila areagotu egin zen. 684an, Ibn al-Zubayr Tihama eta Al-Hijaz eskualdeetan isolatu zuten, non kharijistarrek estatu independente bat ezarri zuten Erdialdeko Arabian. Beste kharijistar matxinada batzuek jarraitu zuten Iraken eta Iranen, Mukhtar al-Thaqafik gidaturiko xiitak Kufan matxinatu ziren bitartean, Husainen heriotza mendekatzeko eta Muhammad ibn al-Hanafiya Aliren beste seme baten kalifa-titulua aldarrikatzeko. Siriar aurkariak, bereziki Al-Ashdaq, garaitu ondoren eta Iraken eta Mesopotamiako iparraldean kanpaina militarrak egin ondoren, 691n, azkenean, Al-Malikek armada bat bidali zuen Mekara, al-Zubayrrek arerio kalifa gisa gobernatzen zuen hirira. Siriar armada etsaiari gailendu zitzaion, zonaldean omeiatar autoritatea berrezarriz: 692an Meka sei hilabetez setiatu ondoren, Al-Hajjaj ibn Yusufek, omeiatar kalifaren konfiantzazko jenerala eta Irakeko gobernadorea izango zena, azkenean Ibn al-Zubayr garaitu eta hil ahal izan zuen, horrela, aparteko gatazken aldi honekin amaituz.[3][1]

Al-Malik 685ean izendatu zuten kalifa, baina Al-Zubayr 692an hil zenean bilakatu zen kalifa oso, denek onartzen zutena. Mekako setioak, sei hilabete inguru iraun zuena, katapulten bidezko bonbardaketak eta hiriaren horniduraren mozketa barne hartu zituen, eta Kaabaren zati bat suntsitu zuen sute bat sortu zuen. Kalte horiek omeiatarren aurkako kritikak areagotu zituzten, boterearen usurpatzaile erlijiogabetzat jo baitzituzten. Bestalde, Abd al-Malikek arabiera inperioko lingua franca bihurtu zuen prozesuari hasiera eman zion eta Arrokaren Kupula eraiki zuen Jerusalemen.[3] Bere agintaldian, lehen kalifen politika federal eta oso ideologikoak lurretan oinarritutako estatu burokratiko bati bide eman zion, eta horrek hedapen inperialeko fase berri bat bizi izan zuen, 716/717an [[Konstantinopla]ren konkista saiakera barne hartu zuena. Muawiyah hil zenean omeiatar kalifa-herria desagertzeko zorian egon zen arren, familiak botereari eutsi zion. Al-Maliken oinordeko izan ziren haren lau seme-alaba, hiru biloba eta bi iloba, eta praktikan jarri zituzten erakunde eta ideia militar, administratibo eta ideologikoek bizirik iraun zuten hainbat mendetan.[1]

Abd al-Malikek kalifa-herriaren egitura administratiboan funtsezko erreformak egin zituen, kalifa-boterea handitzea, armada berregituratzea eta burokrazia arabizatzea eta islamizatzea barne. Bigarren Fitnako gertaerek islamaren joera sektarioak areagotu zituzten, eta zenbait doktrina islamaren izen sunita eta xiita izango ziren horretan garatu ziren.

Erreferentziak

  1. ↑ a b c d e f g (Ingelesez) Cook, Michael. (2010). The new Cambridge history of Islam. Cambridge University Press ISBN 0-521-51536-X. OCLC .298184395.
  2. ↑ a b (Ingelesez) Hawting, Gerald R.. (2000). The first dynasty of Islam : the Umayyad Caliphate AD 661-750. (2. argitaraldia) Routledge ISBN 0-203-17038-5. OCLC .48139718.
  3. ↑ a b c d (Ingelesez) Gibb, Hamilton Alexander Rosskeen; Bearman, Peri J.. (1960-2009). The encyclopaedia of Islam.. Brill ISBN 90-04-16121-X. OCLC .399624.

Kanpo estekak

Read other articles:

First Love of a Royal Prince

First Love of a Royal PrincePoster promosiGenreRomansa, Komedi, DramaDitulis olehKim Eui-chan Jung Jin-youngSutradaraLee Kwan-heePemeranSung Yu-riCha Tae-hyunKim Nam-jinJin Jae-youngNegara asalKorea SelatanBahasa asliKoreaJmlh. episode18ProduksiProduserLee Eun-kyuLokasi produksiKorea, Jepang, BaliDurasi60 menit pada hari Rabu dan Kamis pukul 21:55 (WSK)Rilis asliJaringanMBCRilis23 Juni (2004-06-23) –26 Agustus 2004 (2004-8-26) First Love of a Royal Prince (Hangul: �...

 

Nexi

For other uses, see Nexi (disambiguation). Italian multinational financial technology company You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Italian. (November 2017) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the Italian article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the transla...

 

Religion in Rwanda

Religion in Rwanda (2012 census)[1]   Catholic (43.7%)  Protestant (37.7%)  Seventh-day Adventist (11.8%)  Other Christian (0.7%)  No Religion (2.5%)  Muslim (2.0%)  Other (0.2%)  Not Stated (1.3%) Parish church in Rwamagana, Rwanda Christianity is the largest religion in Rwanda. The most recent national census from 2012 indicates that: 43.7% of Rwanda's population is Catholic, 37.7% is Protestant, 11.8% ...

Dorfen

Dorfen Lambang kebesaranLetak Dorfen NegaraJermanNegara bagianBayernWilayahOberbayernKreisErdingPemerintahan • MayorHeinz Grundner (CSU)Luas • Total99,60 km2 (3,850 sq mi)Ketinggian465 m (1,526 ft)Populasi (2013-12-31)[1] • Total14.120 • Kepadatan1,4/km2 (3,7/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Kode pos84405Kode area telepon08081Pelat kendaraanEDSitus webwww.dorfen.de Dorfen adalah kota yang terletak di...

 

Arthur S. Adams

American academic and college president Arthur S. Adams8th President of the University of New HampshireIn office1948–1950Preceded byHarold W. StokeSucceeded byRobert F. Chandler Personal detailsBorn(1896-07-01)July 1, 1896Winchester, Massachusetts, USDiedNovember 18, 1980(1980-11-18) (aged 84)Concord, New Hampshire, USAlma materUnited States Naval AcademyUniversity of California, BerkeleyColorado School of Mines Arthur Stanton Adams (July 1, 1896 – November 18, 1980) was an American ...

 

Mitsubishi F-2

Artikel ini memiliki beberapa masalah. Tolong bantu memperbaikinya atau diskusikan masalah-masalah ini di halaman pembicaraannya. (Pelajari bagaimana dan kapan saat yang tepat untuk menghapus templat pesan ini) Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Mitsubishi F-2 – ...

1878 Atlantic hurricane season

Hurricane season in the Atlantic Ocean 1878 Atlantic hurricane seasonSeason summary mapSeasonal boundariesFirst system formedJuly 1, 1878Last system dissipatedDecember 2, 1878Strongest stormNameSeven • Maximum winds140 mph (220 km/h)(1-minute sustained) • Lowest pressure938 mbar (hPa; 27.7 inHg) Seasonal statisticsTotal storms12Hurricanes10Major hurricanes(Cat. 3+)2Total fatalities108Total damage$2 million (1878 USD) Atlantic hurricane seasons1876, 1877, 1878, 1879, 18...

 

Captain America - Il primo Vendicatore

Captain America - Il primo VendicatoreCaptain America (Chris Evans) in una scena del filmTitolo originaleCaptain America: The First Avenger Lingua originaleinglese Paese di produzioneStati Uniti d'America Anno2011 Durata124 min Rapporto2,39:1 Genereazione, avventura, fantascienza RegiaJoe Johnston Soggettopersonaggio creato da Joe Simon e Jack Kirby SceneggiaturaChristopher Markus e Stephen McFeely ProduttoreKevin Feige Produttore esecutivoLouis D'Esposito, Joe Johnston, Stan Lee, Dav...

 

Mahkamah Agung Afganistan

Mahkamah Agung Keamiran Islam AfganistanGambaran umumDidirikan1990sDasar hukumKonstitusi Afganistan 1964YurisdiksiAfganistanKetuaAbdul Hakim IshaqzaiAlamatLokasiMassoud Square, Kabul, Kabul, AfganistanKoordinat34.53758243911883, 69.1942119473589Sunting kotak info • L • BBantuan penggunaan templat iniMahkamah Agung Keamiran Islam Afganistan (bahasa Pashtun: ستره محكمه) adalah pengadilan tertinggi dari sistem peradilan Afganistan. Pengadilan tersebut didirikan selama ...

Edward W. Pattison

American politician Edward W. PattisonFrom 1975's Pocket Congressional Directory of the Ninety-Fourth CongressMember of the United States House of Representatives from New York's 29th DistrictIn officeJanuary 3, 1975 – January 3, 1979Preceded byCarleton J. KingSucceeded byGerald B. H. SolomonTreasurer of Rensselaer County, New YorkIn officeJanuary 1, 1970 – December 31, 1974Preceded byJames M. BrahanSucceeded byNone (position abolished) Personal detailsBorn(1932-04-29)Ap...

 

土库曼斯坦总统

土库曼斯坦总统土库曼斯坦国徽土库曼斯坦总统旗現任谢尔达尔·别尔德穆哈梅多夫自2022年3月19日官邸阿什哈巴德总统府（Oguzkhan Presidential Palace）機關所在地阿什哈巴德任命者直接选举任期7年，可连选连任首任萨帕尔穆拉特·尼亚佐夫设立1991年10月27日 土库曼斯坦土库曼斯坦政府与政治 国家政府 土库曼斯坦宪法 国旗 国徽 国歌 立法機關（英语：National Council of Turkmenistan） ...

 

中华人民共和国国务院 (第六届全国人大期间)

第二届赵紫阳政府中华人民共和国第六届国务院建立日期1983年6月解散日期1988年4月组织与人物政府首脑赵紫阳 → 李鵬（代）國務院總理执政党 中国共产党历史选举第六届全国人大第一次会议议会任期第六届全国人民代表大会前任第五届国务院继任第七届国务院 中华人民共和国第六届国务院指与中华人民共和国第六届全国人民代表大会（1983年6月至1988年4月）[1]同�...

African-American beauty

African American women Part of a series onAfrican Americans History Periods Timeline Atlantic slave trade Abolitionism in the United States Slavery in the colonial history of the US Revolutionary War Antebellum period Slavery and military history during the Civil War Reconstruction era Politicians Juneteenth Civil rights movement (1865–1896) Jim Crow era (1896–1954) Civil rights movement (1954–1968) Black power movement Post–civil rights era Aspects Agriculture history Black Belt in t...

 

British Army Training Unit Suffield

British Army unit in Suffield, Alberta, Canada British Army Training Unit SuffieldSuffield, AlbertaNear Medicine Hat A member of the Royal Engineers guides a Warrior armoured vehicle over a No. 12 bridge.British Army Training Unit SuffieldLocation within AlbertaCoordinates50°16′24″N 111°10′30″W / 50.27333°N 111.17500°W / 50.27333; -111.17500TypeTraining AreaSite informationOwnerMinistry of DefenceOperator British ArmyWebsitewww.army.mod.uk/deployments/...

 

COVID-19 pandemic in Meghalaya

Ongoing COVID-19 viral pandemic in Meghalaya, India COVID-19 pandemic in MeghalayaDiseaseCOVID-19Virus strainSARS-CoV-2LocationMeghalaya, IndiaFirst outbreakWuhan, Hubei, ChinaIndex caseShillongArrival date14 April 2020(4 years, 2 months and 1 day)[1]Confirmed cases44 (10 June 2020)Active cases17Recovered26 (14 June 2020)Deaths1 (15 April 2020)Fatality rate2.27%Government websitemeghealth.gov.in The first case of the COVID-19 pandemic in India was reported on 30 January...

War Chamber (2024)

2024 Major League Wrestling event War Chamber (2024)Promotional poster of the eventPromotionMajor League WrestlingDateMarch 29, 2024CitySt. Petersburg, FloridaVenueThe ColiseumEvent chronology ← PreviousIntimidation Games Next →Azteca Lucha War Chamber chronology ← Previous2023 Next →— War Chamber (2024) was a professional wrestling event produced by Major League Wrestling (MLW). It took place on March 29, 2024, at The Coliseum in St. Petersburg, Florida, and...

 

Busana tradisional Dani

Pakaian adat suku Dani dengan dua buah taring babi menandakan ia seorang prajurit perang Perempuan suku Dani yang belum menikah menggunakan sali Busana tradisional Dani dapat ditemui di daerah jajaran pegunungan Jayawijaya, tepatnya di Lembah Baliem, pegunungan tengah Provinsi Papua Pegunungan.[1] Bahan yang digunakan adalah bahan alami. Bagian penutup dibuat dari bahan dasar daun sagu dan dirajut dengan rapi, sedangkan untuk penutup kepala, secara khusus menggunakan burung kasuari.&#...

 

List of The Late Show with Stephen Colbert episodes

The Late Show with Stephen Colbert is an American late-night talk show and it airs weeknights at 11:35 pm Eastern/10:35 pm Central on CBS in the United States. The hour-long show has aired since September 8, 2015, and is hosted by actor, comedian and critic Stephen Colbert, an alumnus of The Daily Show and former host of The Colbert Report. Louis Cato and The Late Show Band serve as the show's house band. A total of 1,510 episodes have aired. Episodes 2015 Main article: List of The Late Show...

Fémina Sport

Pour les articles homonymes, voir Fémina. Femina Sport Généralités Fondation 27 juillet 1912 Couleurs Bleu foncé, Blanc & Bleu clair Équipement sportif Centre sportif Elisabeth Siège Paris Président Matthieu Cua Sections actuelles TennisAquagymGymnastiqueYoga Iyengar Sections anciennes Volley-ballNatationAthlétismeFootball fémininBasket-ballHockey sur gazonAvironCyclismeHandball Site web femina1912.fr modifier Fémina Sport est un club omnisports féminin fondé le 27 juillet 1...

 

Administrative divisions of the Ottoman Empire

Administrative divisions of the state organisation of the Ottoman Empire Vilayets and Sanjaks of the Ottoman Empire in 1875 The administrative divisions of the Ottoman Empire were administrative divisions of the state organisation of the Ottoman Empire. Outside this system were various types of vassal and tributary states. The Ottoman Empire was first subdivided into provinces, in the sense of fixed territorial units with governors appointed by the sultan, in the late 14th century.[1]...