Ekonomian, aktiboak pertsonek edo enpresek dituzten baliabide ekonomikoak dira, bere jarduera aurrera eraman eta une batean trukatu eta dirua eskuratu edota zorrak kitatzeko balia daitezkeenak. Dirua bera ere aktibotzat jo ohi den baliabidea da. Enpresetan, aktiboak egoera-balantzean agertzen dira, hauek finantzatu edo ordaintzeko erabili diren kapitalarekin eta beste kanpo zorrekin batera. Aktiboaren finantza-iturriak ondare garbiak eta pasiboak osatzen dute.
Enpresa baten aktiboak
Enpresa baten aktiboak dira: enpresa edota merkatari batek eduki ditzakeen ondasun ekonomiko edota kobro-eskubide multzoa eta etorkizuneko ekitaldietan onuragarriak izango diren gastuak.
2012ko urtarrilaren 1ean IASBk (International Accounting Standards Board) emandako Finantza Txostenen Kontzeptu Markoak honako definizio hau ezartzen du[1]:
| «
|
aktiboa iraganeko gertaeren ondorioz entitateak kontrolatzen duen baliabidea da, entitateak etorkizuneko onura ekonomikoak lortzea espero baitu.
|
»
|
Horretan islatzen ere da enpresak bere jarduera ekonomikoa egiteko egindako inbertsioa.
Kontabilitate-erregistro edo erregistroetan, aktibo-elementu baten aldakuntza gertatzen denean, bi motatakoa izan daiteke:
- Aktiboaren gehikuntzan zorduntzen da, eta zor aldean erregistratzen da, edo
- Aktiboaren murrizketan kreditatzen da, hau da, hartze aldean erregistratzen da.
Kontabilitate-ekitaldiaren amaieran, bere saldoa zordun edo zero da beti.
Aktiboen adibideak: eskudirua, gorde beharreko baloreak, ibilgailuak, erregistratutako markak, salgaiak, Salgaiengatik dauden zordunak...
Aktibo motak
- Aktibo korronte: Urtebete baino gutxiago irauteko asmoarekin eskuratutako ondasunak eta eskubideak; izakinekin gertatzen den moduan.
- Aktibo ez korronte edo Aktibo finko: Enpresan urtebete baino gehiago irauteko asmoarekin eskuratutako ondasunak eta eskubideak eta salmentarako eskuratu ez direnak; hala nola makineria eta higiezinak.
- Finantza aktibo: Finantza-aktiboa titulu batean edo besterik gabe kontabilitate-idazpen batean gauzatutako aktibo ukiezin bera da, zeinaren bidez tituluaren erosleak saltzailearengandik etorkizuneko diru-sarrerak jasotzeko eskubidea eskuratzen baitu. Finantza-aktiboak gastu ekonomikoko unitateek jaulkitzen dituzte, eta horien jabe direnentzat aberastasuna mantentzeko dira, eta, sortzen dituztenentzat, pasiboa dira.
- Aktibo ukiezin: Aktibo ukiezina bere izenak definitzen du; hau da, ez da ukigarria; ezin da fisikoki hauteman. Aktibo ukiezinak, beraz, izaera immateriala du. Adibidez, marka baten balioa, fisikoki neurtu ezin dena. Kontabilitatean, kontuan hartzen da erakunde ekonomikoak kontrola ditzakeen etorkizuneko etekin ekonomikoak sortzeko gaitasuna duelako.
- Azpiko aktibo: Deribatuen merkatuetan kontratu normalizatu baten menpe dagoen eta truke-objektu den aktibo bat da. Hau da, aktibo deribatu baten negoziazioa egiten den aktiboa da.
- Aktibo funtzional: Enpresa baten xede eta helburuen arabera, bere ondasun eta zerbitzuen ekoizpenean laguntzen duen aktiboaren zatia da.
- Geroratutako aktibo: Kostu eta gastuak ez dira ordainketa egiten den aldian kargatzen; aitzitik, geroko aldietan kargatzeko atzeratzen dira, eta horiek etekinak aterako dituzte ordainketa horiek eragindako diru-sarrerez, diru-sarreren eta gastuen elkarketaren kontabilitate-printzipioa aplikatuz. Gastu horiek ez dira behin eta berriz gertatzen..
- Epe luzeko aktibo: Urtebete baino gehiagoko batezbesteko bizitza duten aktibo materialak dira, birsaltzeko egiten ez direnak eta negozio baten eragiketetan erabiltzen direnak; Horiek planta eta ekipoak har ditzakete barnean, baina ez inbentarioak edo kobratzeko kontuak. Itxura fisikoa dutenak, eta ukitu daitezkeenak dira, hala nola txanponak, eraikinak, higiezinak, ibilgailuak, inbentarioak, ekipoak eta metal preziatuak.
- Epe laburreko aktibo: Erakunde publiko edo pribatuek jaulkitako baloreak dira, epe laburrera finantza-baliabideak lortzeko inbertitzaileengandik. Finantza aldetik, orokorrean, deskontuarekin jaulkitako eragiketa soilak dira, prestazio batek (eragiketaren hasieran entregatutako eskudirua) eta kontraprestazio batek (eragiketaren amaieran jaso beharreko balorearen balio nominala) osatuta. Eragiketa ohikoenak.
Aktiboa, 2017ko Espainiako Kontabilitate Plan Orokorraren arabera
Kontabilitate Plan Orokorraren esparru kontzeptualak zehazten duen moduan, aktiboak enpresak ekonomikoki kontrolatzen dituen ondasun, eskubide eta bestelako baliabideak dira. Etorkizuneko gertaeren ondorioz sortutako irabaziak edo etekin ekonomikoak lortzea espero da.
Balorazio irizpideak
- Kostu historikoa
- Arrazoizko balioa
- Uneko balioa
- Erabilitako balioa
- Amortizazio kostua
- Hondar-balioa
Erreferentziak
- ↑ Europa: Europar Batasunak (EB) burtsan kotizatzen duten enpresen finantza-informazioa harmonizatzen du inbertitzaileen babesa bermatzeko. Helburua finantza-merkatuetan konfiantza mantentzea da Nazioarteko Kontabilitate Arauen aplikazioaren bidez, baloreen mugaz gaindiko eta nazioarteko merkataritza erraztuz, horretarako IASBren nazioarteko kontabilitate-arauak (NKA) onartzen, eta aplikatzen ditu. «EBko legeriaren laburpena». 2015eko martxoaren 13an kontsultatua
Kanpo estekak
