Ksenofaneso
Persona informo
Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος
Naskiĝo	ĉ. 570 a.K. en Colophon
Morto	475 a.K. en Sirakuzo
Religio	diismo vd
Lingvoj	antikva greka vd
Profesio
Okupo	filozofo elegiisto verkisto epigramisto poeto teologo vd
Laborkampo	Filozofio vd
Filozofo
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Ksenofaneso (greka: Ξενοφάνης), greka poeto kaj filozofo, kiu vivis ĉirkaŭ la jaroj 570 a.K. ĝis 475 a.K.

Ksenofaneso naskiĝis en Kolofono, Malgranda Azio. Kiam li estis dudek kvin jaraĝa, lia urbo estis konkerita de la persoj, kaj li iĝis rifuĝinto kaj komencis nomadan vivon tra Grekio. Li verkis multajn poemojn, el kiuj konserviĝis nur kelkaj fragmentoj.

En sia poezio li kritikas la religiajn kredojn de siaj samtempuloj, kaj argumentas kontraŭ la akceptita percepto de la diaĵoj kiel farite en la bildo kaj simileco de homo. Li asertas ke ĉiu nacio atribuas siajn fizikajn trajtojn al la dioj: la trakoj priskribas la diojn kiel ruĝharaj kaj bluokulaj, dum la etiopoj vidas ilin kiel malhelhaŭtajn kaj platnazajn. Li aldonas, ke se nur ĉevaloj kaj virbovoj havus manojn por skulpti kaj adori idolojn, ili kreus siajn proprajn diojn en la formo de ĉevaloj, kaj tiuj en la formo de virbovoj.

Aparte, li kritikas Homeron kaj Heziodon, kiuj atribuas en siaj kantoj al la dioj la samajn malfortojn kaj voluptojn kiuj ekzistas ĉe homoj, por pravigi ilin en la homa socio. Tiu speco de kritiko poste estus kundividita fare de Platono ankaŭ. La vera Dio, laŭ Ksenofaneso, estas neimagebla kaj nekomprenebla. Li estas malsimila al io ajn en aŭ de homoj, malhavante korpon kaj formon, vidante ĉion, aŭdante ĉion kaj sciante ĉion, kaj en sia pensado sole movas la mondon. Pro tio, li estas konsiderata la unua antaŭulo de la monoteisma koncepto en okcidenta kulturo.

• Korupta Sloto: Selektado de Greka Lirika Poezio en la Sesa Jarcento a.K., elektita kaj tradukita el la malnovgreka Shimon Buzaglo, Ibn Hoshen, 2017. (La libro enhavas preskaŭ ĉiun restaĵon de la verko de Ksenofanes, akompanita de enkonduko kaj notoj al ĉiu el la kantoj).

• 6026 Ksenofano, asteroido
• Ksenofano, luna kratero

 Ksenofaneso en Vikimedia Komunejo