Iruno

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Irún (stacidomo).
Iruno
Urbodomo de Iruno. 2006
Urbodomo de Iruno. 2006
Urbodomo de Iruno. 2006
municipo en Hispanio Redakti la valoron en Wikidata vd

Blazono

Blazono
Administrado
Poŝtkodo 20300–20305
En TTT Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro 62 920  (2023) [+]
Loĝdenso 1 470 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo 43° 20′ N, 1° 47′ U (mapo)43.337806-1.788806Koordinatoj: 43° 20′ N, 1° 47′ U (mapo) [+]
Alto 20 m [+]
Areo 42,8 km² (4 280 ha) [+]
Horzono UTC+01:00 [+]
Iruno (Gipusko)
Iruno (Gipusko)
DEC
Situo de Iruno
Iruno (Hispanio)
Iruno (Hispanio)
DEC
Situo de Iruno

Map

Alia projekto
Vikimedia Komunejo Irun [+]
vdr

Iruno (en la hispana lingvo Irún, en la eŭska lingvo kaj oficiale: Irun) estas municipo de Gipusko (Eŭskio, Hispanio) havas landlimojn kun Francio. Ĝi estas la dua plej grava urbo de Gipusko post ĝia ĉefurbo, Donostio, kun pli ol 60,416 enloĝantojn (INE 2007).

Etimologio de la nomo

En 1992 estis trovitaj gravaj arkeologiaj restaĵoj en Iruno kiuj povus konfirmi ke Iruno estis la urbo nomata OiassoEaso, kiun la romiaj geografiistoj situis ĉe la marbordo de la eŭska teritorio kaj kies ekzakta situo kaŭzis kontraŭdirojn dum la lastaj jarcentoj (la vorto "easonense" uzata por distingi la loĝantojn de Donostio precize baziĝas sur la supozado ke tiu urbo estis la romia Oiasso).

La etimologia nomo de la urbo "Iruno" havas rilatojn kun la eŭska nomo de la urbo Pamplono (Iruña) kaj de la samnoma alava municipo Iruña de Oca. Kurioze, la tri menciitaj vilaĝoj, Iruno en Gipusko, Pamplono en Navaro kaj Iruña de Oca en Alavo eble estis la tri plej gravaj urbaj loĝejoj ĉe la norda regiono de Eŭskio kaj Navaro. Ĉiu urbo havis sian propran latinan nomon; Easo, Pompaelo kaj Veleia, sed en la loka lingvo ĉiu urbo havis sian apartan nomon. Tiu ĉi nomo eble venas de la eŭska vorto (h)iri (urbo) kaj dua elemento kiu ankoraŭ ne estas tute klara, estas la vorto on (bona): la bona urbo (kelkaj etimologoj parolas pri la granda urbo) Dum la paso de la tempo, Pamplono konservis la memoron pri ĝia antikveco kaj duobla tradicio pri ĝia nomo; Iruno konvertiĝis en vilaĝeto sen memoro pri ĝiaj romiaj originoj kaj Veleia-Iruña estis abandonita kaj malaperis kiel vilaĝo.

Historio

Ne estas sciate kiuj estis la praloĝantoj, kvankam ekzistas spuroj pri romia okupado. Dum la lastaj jaroj estis realigitaj kelkaj esploradoj en kiuj estis elterigitaj evidentaĵojn pri la romia okupado en la placeto de la "Preĝejo del Juncal", en la Ermitejo de Sankta Heleno kaj en la minejoj de Arditurri en Peñas de Aya. En tiuj ĉi lokoj estis trovitaj keramikaĵoj, vitroj, moneroj i. a. Tiuj ĉi trovitaĵoj supozigas ke Iruno estis la eŭska urbo nomata "Easo" aŭ "Oiasso" kiun la grek-latinaj geografiistoj situis ĉe la marbordo de la eŭska teritorio, kiu estis la grava romia haveno en Atlantiko, kune kun Bordozo kaj Londono.

Ekonomio

La ekonomio forte baziĝas sur la sektoro pri servoj kaj aktivecoj rilate al transportado, komerco kaj la landlimo. En 1841 la hispanaj doganoj estis translokitaj al la rivero Bidasoa en Iruno, kiuj antaŭe estis en la interno de la eŭsko-nafaraj provincoj. Ekde la duono de la 19-a jarcento, la urbo Iruno kreskas je la ritmo de la pligrandiĝantaj komercaj interŝanĝoj inter Hispanio kaj Francio pere de siaj landlimoj, la doganaj aktivecoj kaj la translandlima komercado. La alveno de la fervojo al Iruno 1864 konvertis ĝin en la fina trajnstacio de la hispana fervoja sistemo kaj grava akso je komunikado kun Eŭropo. La fervojaj infrastrukturoj estas tre gravaj en Iruno. Doganistoj, fervojistoj kaj landlimaj policistoj estas la plej tradiciaj kaj ĉefaj laborpostenoj de la irunanoj.

Post la vigliĝo de la Schengen-Traktato komence de la 1990-aj jaroj kun la malfermado de eŭropa spaco por la libera transirado de personoj kaj varoj ene de la Eŭropa Unio, estis granda bato por la iruna ekonomio. La malfermado de landlimoj enorme reduktis la doganajn burokrataĵojn, kio devigis fermi multnombrajn doganajn oficejojn kaj la loka ekonomio suferis gravan retroiron dum la 1990-aj jaroj.

Tamen, la malfermado de landlimoj post iom da tempo, favore malbremsis la lokan ekonomion, ĉar estis potencigita la var-transportado tra la ŝoseoj kaj la translandlima komercado.

Demografio

Demografia evoluo de Iruno laŭ la nacia Statistika Instituto de Hispanio
1800 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2000 2007
1,180 9,912 12,120 14,161 17,670 14,368 19,956 29,814 45,060 53,445 53,276 56,486 60,416

Monumentoj

Religiaj monumentoj

  • Preĝejo de Nia Sinjorino del Juncal: iruna paroka preĝejo konstruita inter 1508 kaj 1606 sur antaŭa templo.
  • Ermitejo de Sankta Marcialo: Ermitejo konstruita por memorigi la Batalon de Sankta Marcialo en 1522. Estis rekonstruita en 1804. Ĝi situas en la monto Sankta Marcialo fore de la urbo.
  • Ermitejo de Sankta Heleno: la ermitejo venas de la 14-a jarcento, kvankam en ĝia interno estis trovita arkeologiaj restaĵoj de romia templo el la 1-a jarcento. Nuntempe ĝi gastas arkeologian muzeon en ĝia interno. Ĝi situas sude de la historia urbocentro.

Gastronomio

La gastronomio de Iruno estas ĝenerale tre simila al la tuta eŭska gastronomio kun iom da influado de la franca kaj navara kuirarto. Ĝi havas multnombrajn restoraciojn, rostejojn, pomvinejojn...

Festoj

La festoj de la urbo estas la "Tradiciaj festoj de Sankta Petro kaj Sankta Marcialo", populare konataj kiel Sanmarciales, kiuj estas festataj fine de junio. La aktiveco plej grava en tiuj festoj estas Alarde de San Marcial, kiu allogas turistojn kaj enlandaj kaj eksterlandaj kaj estas celebrtata la 30-an de junio.

Tago de Sankta Marko

Dum la festo de Sankta Marko evangeliisto tradicie la baptopatrinoj donacas al siaj baptofilojn biskviton nomata "opila". La biskvito estas benata en la preĝejo kaj poste oni promenas al la montaro kie ĝi estas manĝata.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Read other articles:

АзуданжAzoudange   Країна  Франція Регіон Гранд-Ест  Департамент Мозель  Округ Саррбур-Шато-Сален Кантон Решикур-ле-Шато Код INSEE 57044 Поштові індекси 57810 Координати 48°44′24″ пн. ш. 6°48′46″ сх. д.H G O Висота 217 - 302 м.н.р.м. Площа 15,73 км² Населення 125 (01-2020[1]) Густо�...

تشارلز مايكل شواب (بالإنجليزية: Charles Michael Schwab)‏  صورة تشارلز مايكل شواب, 1918تشارلز مايكل شواب, 1918 معلومات شخصية الميلاد 18 فبراير 1862(1862-02-18)وليامزبورغ، بنسلفانيا ،الولايات المتحدة الأمريكية الوفاة 18 سبتمبر 1939 (77 سنة)نيويورك، الولايات المتحدة الأمريكية مواطنة الولايات المت�...

Daftar ini belum tentu lengkap. Anda dapat membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. Berikut adalah Daftar Sekolah Menengah Atas negeri di provinsi DKI yang diurutkan masing-masing berdasarkan kabupaten dan Kota pada tahun 2018 berdasarkan data Kemendikbud R.I.[1] No. Kabupaten/Kota SD Sederajat SMP Sederajat SMA Sederajat SMK Total Negeri Swasta Jumlah Negeri Swasta Jumlah Negeri Swasta Jumlah Negeri Swasta Jumlah TOTAL 1,582 1,369 2,951 336 982 1,318 139 446 585 63 517 580 5,434 1...

Composition and properties of the atmosphere of the innermost planet of the Solar System Atmosphere of MercuryMercury's surface, with the atmosphere too thin to be visible.General informationChemical speciesColumn density cm−2; Surface density cm−3[1]CompositionHydrogen~ 3 × 109; ~ 250Molecular hydrogen< 3 × 1015; < 1.4 × 107Helium< 3 × 1011; ~ 6 × 103Oxygen< 3 × 1011; ~ 4 × 104Molecular oxyge...

Rapid transit station in Cleveland Tri-C–Campus DistrictTri-C–Campus station in December 2018General informationLocation2733 East 34th StreetCleveland, OhioCoordinates41°29′11″N 81°39′57″W / 41.48639°N 81.66583°W / 41.48639; -81.66583Owned byGreater Cleveland Regional Transit AuthorityLine(s)NS Lake Erie DistrictPlatforms1 island platform with low- and high-level sectionsTracks2Connections RTA: 15, 19, 19A, 19B[1]ConstructionStructure typeAt-gra...

Gráfica que indica Número de usuarios de Internet cada 100 habitantes, período 1997-2017. Fuente: International Telecommunication Union.[1]​[2]​Las tres gráficas corresponden (de arriba abajo) a:(1) Mundo desarrollado; (2) Mundo en su conjunto; (3) Mundo en vías de desarrollo. Times Square en el corazón de una densa sociedad de información, con multiplicidad de soportes y de fuentes. La sociedad de la información es un proceso de evolución profunda de la vida y las inters...

The Secret Life of Walter MittyPoster FilmSutradara Ben Stiller Produser Samuel Goldwyn, Jr. John Goldwyn Stuart Cornfeld Ben Stiller Ditulis oleh Steve Conrad SkenarioSteve ConradBerdasarkanThe Secret Life of Walter Mittyoleh James ThurberPemeran Ben Stiller Kristen Wiig Shirley MacLaine Adam Scott Kathryn Hahn Sean Penn Penata musikTheodore ShapiroSinematograferStuart DryburghPenyuntingGreg HaydenPerusahaanproduksiSamuel Goldwyn FilmsRed Hour FilmsNew Line Cinema[1]Distributor...

Neuenmarkt-Wirsberg–Bischofsgrün railwayOverviewLine number5006ServiceRoute number818TechnicalLine length18.3 km (11.4 mi)Track gauge1,435 mm (4 ft 8+1⁄2 in) Route map Legend from Bamberg (Bamberg–Hof) 79,1 Neuenmarkt-Wirsberg to Hof Hbf (Bamberg–Hof) 76,42,7 Schlömen siding (signal box only) to Bayreuth Hbf (Bayreuth–Neuenmarkt) White Main 4,8 Himmelkron White Main 6,8 Lanzendorf A 9 10,9 Berneck (Fichtelgeb) White ...

Bilateral relationsEquatorial Guinea – United States relations Equatorial Guinea United States Equatorial Guinea – United States relations are bilateral relations between Equatorial Guinea and the United States. History The Equatoguinean Government views the U.S. Government and American companies favorably. The United States is the largest single foreign investor in Equatorial Guinea. U.S. companies have the largest and most visible foreign presence in the country. In an effort to attract...

トム・ブラウン 左から布川ひろき、みちお(2018年9月 なかの芸能小劇場にて)メンバー 布川ひろきみちお結成年 2008年事務所 ケイダッシュステージ活動時期 2009年1月12日 -出身 札幌吉本(布川)教文13丁目笑学校(みちお)出会い 同じ高校(北海道札幌東陵高等学校)の柔道部員同士現在の活動状況 ライブ、テレビ など芸種 漫才、コントネタ作成者 両者(みちお主導...

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Sony camcorders – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2011) (Learn how and when to remove this template message) Sony Handycam Pro CCD-V90E which was manufactured in 1987 used Video 8 videocasette. Sony Corporation (commonly known as Sony) pro...

Canadian ice hockey player Ice hockey player Josh Gorges Gorges with the Buffalo Sabres in 2017Born (1984-08-14) August 14, 1984 (age 39)Kelowna, British Columbia, CanadaHeight 6 ft 1 in (185 cm)Weight 204 lb (93 kg; 14 st 8 lb)Position DefenceShot LeftPlayed for San Jose SharksMontreal CanadiensBuffalo SabresNHL Draft UndraftedPlaying career 2005–2018 Joshua Daniel Gorges (born August 14, 1984) is a Canadian former professional ice hockey defense...

上: 北アメリカ大陸における範囲。下: ロングウォーク・オブ・ナバホのルートを示した拡大図。 ロングウォーク・オブ・ナバホ (Long Walk of the Navajo) 、または「ボスク・レドンドへの長旅」とは、1864年に実行された、合衆国によるインディアン民族に対する民族浄化。 ナバホ族インディアンが米軍によって20日以上の旅を強いられ、ニューメキシコ州南東部の強制収容�...

Italian singer-songwriter Alessandro BonoBornAlessandro Pizzamiglio21 July 1964 (1964-07-21)Milan, ItalyDied15 May 1994 (1994-05-16) (aged 29)Milan, ItalyOccupationSinger-songwriter Alessandro Pizzamiglio (better known as Alessandro Bono; 21 July 1964 – 15 May 1994) was an Italian singer-songwriter. Life and career Born in Milan, Bono started recording demos in 1983, under the production of Alberto Brioschi, and was also the first choice to record Terra promessa, the song whi...

Department of Homeland SecurityDepartamento de Seguridad NacionalEmblem of the Spanish Homeland Security DepartmentAgency overviewFormedJuly 23, 2012; 11 years ago (2012-07-23)JurisdictionSpainHeadquartersMoncloa Palace, Madrid, Spain40°26′49.53″N 3°44′6.66″W / 40.4470917°N 3.7351833°W / 40.4470917; -3.7351833EmployeesClassifiedAnnual budgetClassifiedAgency executiveBrigadier General Miguel Ángel Ballesteros, DirectorWebsitewww.dsn.gob.es...

Calendar introduced by Julius Caesar This article is about a calendar used for civil and liturgical purposes. For the day-number calendar used for astronomical and historical calculations, see Julian day. For day of year, see Ordinal date. For the terms 'Julian date' and 'Julian Period', see Julian day. Calendar Today Gregorian 9 December 2023 Julian 26 November 2023 The Julian calendar is a solar calendar of 365 days in every year with an additional leap day every fourth year (without except...

German politician (1929–2014) For the German military judge (1900–1971), see Manfred Roeder (judge). Manfred Roeder in 2009 Manfred Roeder (6 February 1929 – 30 July 2014) was a German lawyer and Neo-Nazi terrorist. Roeder was a prominent Holocaust denier. Life Born in Berlin, Roeder attended the National Political Institute of Education in Plön.[1] As a teenage soldier, he participated in the Battle of Berlin in 1945.[2] After the Second World War he was for a time a m...

Systems of solar cell panels installed on a structure that floats on a body of water Floating photovoltaic on an irrigation pond Floating solar or floating photovoltaics (FPV), sometimes called floatovoltaics, are solar panels mounted on a structure that floats on a body of water, typically a reservoir or a lake such as drinking water reservoirs, quarry lakes, irrigation canals or remediation and tailing ponds. A growing number of such systems exist in China, France, Indonesia, India, Japan, ...

Untuk moda angkutan umum konvensional non bus di Surabaya, lihat pula Angkutan kota di Surabaya. Bus kota regulerKenampakan beberapa unit bus kota sedang parkir dan mengantre jam pemberangkatan di peron Terminal Purabaya.Mulai beroperasi20 Juli 1975Wilayah layananSurabaya dan SidoarjoKelasekonomi, patas dan patas ACRute terpendek9,5 km (Purabaya–Bratang)Rute terpanjang36,0 km (Sidoarjo–JMP)Penumpang harian5.411.727 (2014)[1]Jenis bahan bakarsolarOperatormulti-operator Peta jaringan Peta j...

Plaza de Toros Coliseo El Llano Única Plaza de Toros Techada de VenezuelaLocalizaciónPaís  VenezuelaLocalidad Esquina de las Avenidas Monseñor Humberto Paparoni y Johan Santana, Sector El Chimborazo, Tovar, Mérida Venezuela VenezuelaDetalles generalesSuperficie 12.500 m²Capacidad 7.075 (sentados) 9.000 (total) espectadoresPropietario COREMERConstrucciónApertura 8 de septiembre de 1993Equipo diseñadorArquitecto Claudio Corredor MullerAcontecimientos Feria Internacional de Tovar Co...