Χοσέ Μανουέλ Μορένο

Χοσέ Μανουέλ Μορένο

Ο Μορένο το 1949
Προσωπικές πληροφορίες
Πλήρες όνομαΧοσέ Μανουέλ Μορένο Φερνάντες
Ημερ. γέννησης3 Αυγούστου 1916
Τόπος γέννησηςΜπουένος Άιρες, Αργεντινή
Ημερ. θανάτου26 Αυγούστου 1978 (62 ετών)
Τόπος θανάτουΜέρλο, Αργεντινή
Ύψος1,78 μ.
ΘέσηΜέσος
Επιθετικός
Επαγγελματική καριέρα*
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.(Γκ.)
1935–1944Ρίβερ Πλέιτ256(156)
1944–1946Ρεάλ Εσπάνια41(13)
1946–1948Ρίβερ Πλέιτ67(21)
1949Ουνιβερσιντάτ Κατόλικα22(8)
1950Μπόκα Τζούνιορς23(7)
1951Ουνιβερσιντάτ Κατόλικα12(2)
1952Ντεφενσόρ14(3)
1953Φέρρο Καρρίλ Οέστε15(1)
1954–1957Ιντεπεντιέντε Μεδεγίν40(12)
1960–1961Ιντεπεντιέντε Μεδεγίν3(1)
Σύνολο493(224)
Εθνική ομάδα
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.(Γκ.)
1936–1950Αργεντινή34(19)
Προπονητική καριέρα
ΠερίοδοςΟμάδα
1954–1957Ιντεπεντιέντε Μεδεγίν
1958–1959Μπόκα Τζούνιορς
1959Αργεντινή
1960–1961Ιντεπεντιέντε Μεδεγίν
1962–1963Κόλο Κόλο
1964Ρίβερ Πλέιτ
1976–1978Ντεπορτίβο Μέρλο
Τίτλοι
Αργεντινή - Παίκτης
Νικητής Κόπα Αμέρικα 1941
Νικητής Κόπα Αμέρικα 1947
Φιναλίστ Κόπα Αμέρικα 1942
Αργεντινή - Προπονητής
Φιναλίστ Κόπα Αμέρικα 1959
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).

Ο Χοσέ Μανουέλ Μορένο Φερνάντες (ισπανικά: José Manuel Moreno Fernández, 3 Αυγούστου 1916 – 26 Αυγούστου 1978), ήταν Αργεντινός ποδοσφαιριστής και προπονητής. Για πολλούς που τον είδαν να παίζει, είναι ένας από τους κορυφαίους του αθλήματος όλων των εποχών, ακόμη και συγκρινόμενος με τους Πελέ, Ντιέγκο Μαραντόνα και Αλφρέδο Ντι Στέφανο.[1][2][3][4] Αγωνίστηκε σε πολλούς συλλόγους στην Αργεντινή, το Μεξικό, τη Χιλή και την Κολομβία και ήταν ο πρώτος (ακολούθησαν άλλοι οκτώ μετά από τουλάχιστον μισό αιώνα[5]) ποδοσφαιριστής που κατέκτησε τίτλους πρωταθλήματος σε τέσσερις διαφορετικές χώρες.[6]

Ο Μορένο ήταν μέλος της ομάδας Ρίβερ Πλέιτ, γνωστής ως La Máquina, η οποία κυριάρχησε στην Αργεντινή τη δεκαετία του 1940 και ήταν μέλος της εθνικής ομάδας της Αργεντινής με την οποία κέρδισε το πρωτάθλημα της Νότιας Αμερικής το 1941 και το 1947 (το τωρινό Κόπα Αμέρικα), επιλεγόμενος στο τελευταίο ως ο καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης.[7]

Θεωρούνταν ως πλήρης παίκτης που η παρουσία του έκανε μεγάλη διαφορά στις ομάδες που αγωνιζόταν.[8][9] Το 1999 ψηφίστηκε ως πέμπτος καλύτερος ποδοσφαιριστής της Νότιας Αμερικής και μεταξύ των 25 καλύτερων του 20ού αιώνα στις εκλογές της IFFHS.[10] Διέθετε υψηλή τεχνική, μεγάλη διορατικότητα και ήταν εξαιρετικά επικίνδυνος στην μεγάλη περιοχή, τόσο με τα πόδια όσο και με το κεφάλι.[11] Αποτελούσε τον καλύτερο συνδυασμό δύναμης και τεχνικής. Παρά τις φήμες για το ποτό, το κάπνισμα και την έλλειψη επαρκούς προπόνησης (στοιχεία αληθή που ο ίδιος ουδέποτε διέψευσε), ο Μορένο ήταν γνωστός και για την καλή φυσική του κατάσταση, γεγονός που του επέτρεψε να αγωνίζεται επαγγελματικά σε υψηλό επίπεδο και μετά τα 40 του χρόνια.

Βιογραφία

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στη γειτονιά της Λα Μπόκα, στο Μπουένος Άιρες, και μεγάλωσε στη γύρω περιοχή του γηπέδου Λα Μπομπονέρα, έδρα της Μπόκα Τζούνιορς.[12] Ήταν από πτωχή οικογένεια και αναγκάζονταν να δουλεύει στα πλυντήρια του λιμανιού. Ξεκίνησε να ασχολείται με την πυγμαχία αλλά έσπασε τη μύτη του σε αγώνα με ένα Γερμανό και δεν θέλησε να συνεχίσει. Μοναχογιός με τρεις μεγαλύτερες αδερφές, ο πατέρας του ήταν αστυνομικός και φίλαθλος του ποδοσφαίρου και τον υποστήριξε στις πρωτοβουλίες του σε αυτή την κατεύθυνση, αν και προτιμούσε τη στρατιωτική καριέρα για το γιο του. Ξεκίνησε σε ένα μέτριας δυναμικότητας σύλλογο, την Estrela de Brandes στην ηλικία των 14 ετών. Στα 15 του προσπάθησε να ενταχθεί στη Μπόκα Τζούνιορς, αλλά δεν τα κατάφερε με τον τρόπο παιχνιδιού του να θεωρείται αταίριαστος για την ομάδα. Για ένα μικρό διάστημα εργάστηκε στο περιοδικό El Gráfico στην αρχειοθέτηση υλικού και σε άλλες βοηθητικές εργασίες.[13][14][15] Οπαδός της ομάδας από την παιδική του ηλικία, η αποτυχία δεν τον πτόησε και όταν του δόθηκε η ευκαιρία μέσω ενός γνωστού του να δοκιμαστεί με επιτυχία και να γίνει μέλος των τμημάτων της Ρίβερ Πλέιτ, της αντιπάλου της Μπόκα το 1933, αυτός την εκμεταλλεύτηκε.[16][17]

Καριέρα σε συλλόγους

Αργεντινή και Ρίβερ Πλέιτ

Αρχικά εντάχθηκε στη δεύτερη ομάδα του συλλόγου. Προπονούνταν τα πρωινά και η οικονομική επισφάλεια τον βοήθησε να χτίσει μια εκπληκτική σωματική διάπλαση: τις τρεις ημέρες την εβδομάδα που έπρεπε να πάει για προπόνηση της Ρίβερ, το έκανε τρέχοντας δίπλα στο πράσινο-λευκό λεωφορείο που κάλυπτε τη διαδρομή. Έτσι απέκτησε τα πιο δυνατά πόδια στο αργεντίνικο ποδόσφαιρο της εποχής του.[13] Το 1934 επιλέχθηκε μαζί με άλλους νέους παίκτες από το σύλλογο από τον προπονητή της ομάδας για να συμμετάσχει σε μια περιοδεία φιλικών αγώνων στη Βραζιλία. Η πρώτη εμφάνισή του ήταν απέναντι στη Βάσκο ντε Γκάμα (4–1 υπέρ της Ρίβερ) σημειώνοντας ένα γκολ και αφήνοντας άριστες εντυπώσεις.[18] Η αυτοπεποίθηση τον χαρακτήριζε από την αρχή της καριέρας του και πριν από τον αγώνα με την Μποταφόγκο, με άγνοια κινδύνου είπε στους συμπαίκτες του: «Ήρεμα παιδιά, θα τους βάλουμε πέντε γκολ. Δεν βλέπετε αυτόν που με μαρκάρει πόσο άσχημος είναι; Θα τον χορέψω». Πράγματι, σκόραρε ένα γκολ και η Ρίβερ κέρδισε με 5–1.[17][19] Έκανε το ντεμπούτο του στο πρωτάθλημα Αργεντινής στις 17 Μαρτίου 1935, με νίκη 2–1 επί της Πλατένσε, σημειώνοντας ένα γκολ, το πρώτο της ομάδας με κεφαλιά.[20][21] Καθιερώθηκε στην ομάδα το 1936 και άρχισε να πλαισιώνεται από άλλους ιδιαίτερα ταλαντούχους παίκτες με πρώτο τον Αντόλφο Πεντερνέρα, ο οποίος υπήρξε ο καλύτερος συνεργάτης του, και με τον ήδη αγωνιζόμενο Κάρλος Πεουσέλε κατέκτησαν το πρώτο πρωτάθλημα εκείνη τη χρονιά. Σε 16 συμμετοχές ο Μορένο σημείωσε 11 τέρματα στο πρωτάθλημα.[20][22] Την ίδια χρονιά κατέκτησε και τον πρώτο διεθνή τίτλο το Κύπελλο Αλντάο (Copa Dr. Ricardo C. Aldao, αγώνες μεταξύ των πρωταθλητών Αργεντινής-Ουρουγουάης), για πρώτη φορά στην ιστορία του συλλόγου με την εύκολη επικράτηση επί της πρωταθλήτριας της Ουρουγουάης Πενιαρόλ.[23]

Ο Μορένο σε εξώφυλλο περιοδικού το 1941

Γρήγορα έγινε ο μεγαλύτερος αστέρας του ποδοσφαίρου της Αργεντινής, μέλος της ομάδας που κατέκτησε τον τίτλο πρωταθλήματος και του 1937, κερδίζοντας το 85 % των πόντων, σημειώνοντας 106 γκολ σε 34 αγώνες με το Μορένο να σκοράρει 32 τέρματα σε ισάριθμες συναντήσεις που αγωνίστηκε. Τα αποτελέσματα της ομάδας εκείνης της χρονιάς την καθιστούν ως άξια του χαρακτηρισμού ως της καλύτερης στην ιστορία του πρωταθλήματος της Αργεντινής τον 20ό αιώνα.[24][25] Τις δύο τελευταίες αγωνιστικές ο Μορένο σημείωσε δύο γκολ με κεφαλιές και έδωσε μία ασίστ στη νίκη επί της Σαν Λορένσο ντε Αλμάγρο με 6–1, ενώ σημείωσε χατ-τρικ επί της Αρχεντίνος Τζούνιορς σε μια ακόμα συντριπτική νίκη με 6–0.[26][27] Ο δεύτερος συνεχόμενος τίτλος στο Κύπελλο Αλντάο ήρθε την ίδια χρονιά με μια εύκολη νίκη επί της Πενιαρόλ με 5–2 με ένα γκολ του Μορένο.[23][28] Την τριετία 1936–39 η ομάδα σκόραρε σε 96 συνεχόμενα επίσημα παιχνίδια, ρεκόρ κόσμου που παραμένει ακατάρριπτο σημειώνοντας 316 τέρματα, από τα οποία τα 84 του Μορένο, που ήταν ο πρώτος σκόρερ.[29][30] Συνέχισε να είναι ο βασικός μοχλός στον επιθετικό σχηματισμό της ομάδας που σταδιακά δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1940 και έμεινε γνωστός ως La Máquina («Η Μηχανή»), τη γραμμή επιθέσεων που αποτελούνταν από τους Μορένο, Πεντερνέρα, Άνχελ Λαμπρούνα, Χουάν Κάρλος Μουνιός και Φέλιξ Λουστάου.[15][31][32] Ο σχηματισμός αυτός, βασιζόμενος στις ακριβείς πάσες και με χρονικά μεγάλη κατοχή της μπάλας επιχειρούσε την επίτευξη μεγάλου αριθμού τερμάτων, θεωρείται ως η καλύτερη επιθετική γραμμή στην ιστορία του αθλήματος στην Αργεντινή. Η Ρίβερ Πλέιτ γνώρισε τα καλύτερα χρόνια της ιστορίας της και συχνά αναφέρεται ως η καλύτερη ομάδα του κόσμου εκείνη την εποχή.[8][33][34] Το κουιντέτο έπαιξε μόνο 18 παιχνίδια σε πλήρη σύνθεση μεταξύ 1942 και του 1946, με πρώτο στις 28 Ιουνίου 1942 απέναντι στην Πλατένσε που έληξε με νίκη 1–0 με το Μορένο να σημειώνει το νικητήριο γκολ.[35][36] Άφησε όμως βαθύ σημάδι στο ποδόσφαιρο της Αργεντινής (όχι μόνο στην ιστορία του σωματείου), γιατί περισσότερο από το ποδόσφαιρο κάθε φορά που συγκεντρώνονταν αυτοί οι πέντε σπουδαίοι παίκτες παρήγαγαν μαγεία. Χρησιμοποίησαν τον αιφνιδιασμό και από προσανατόλιζαν τους αντιπάλους τους μαρκάροντάς τους. Η ομάδα κυριάρχησε στο ποδόσφαιρο της Αργεντινής καθιστώντας τη χώρα τη μεγαλύτερη ποδοσφαιρική δύναμη της Νότιας Αμερικής εκείνη την εποχή και θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους σχηματισμούς στην ιστορία του αθλήματος, παίζοντας γρήγορα και με πολλές εναλλαγές θέσεων κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1940, κερδίζοντας μεταξύ άλλων δύο εθνικούς τίτλους πρωταθλήματος (1941, 1942) και τέσσερα Aldao Cups. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένας τακτικός, τεχνικός και φυσικός πρόδρομος σε μελλοντικές θεαματικές ομάδες, όπως η «Χρυσή Ομάδα» της Ουγγαρίας της δεκαετίας του 1950, και η εθνική Ολλανδίας της δεκαετίας του 1970.[37][38][39]

«Η μηχανή» της Ρίβερ Πλέιτ. Από αριστερά: Μουνιός, Μορένο, Πεντερνέρα, Λαμπρούνα, Λουστάου

Στο πρωτάθλημα του 1941 ο Μορένο σημείωσε 14 τέρματα σε 30 αγώνες.[20] Ο πρώτος τίτλος της δεκαετίας εξασφαλίστηκε στις 19 Οκτωβρίου του 1941 με μια συντριπτική νίκη επί της Μπόκα με 5–1 με ένα γκολ του Μορένο.[40][41] Στο πρωτάθλημα του 1942 η ομάδα είχε την καλύτερη πορεία με 20 νίκες σε 30 αγωνιστικές και τέρματα 79–37, 10 από τα οποία του Μορένο. Στις 19 Ιουλίου 1942 άλλη μια συντριπτική νίκη επί της Μπόκα Τζούνιορς με 4–0 ήταν η μεγαλύτερη απόδειξη ισχύος.[20][42] Οι αριθμοί μπορεί να μην θεωρούνται εντυπωσιακοί μιας και η ομάδα δεν βιαζόταν να κερδίσει πρωτίστως ενδιαφερόμενη να έχει τον έλεγχο του παιχνιδιού κυρίως στο χώρο του κέντρου, συχνά ρισκάρωντας νίκες στο τέλος των αγώνων. Αυτός ήταν και ο λόγος που τους αποκαλούσαν Los caballeros de la angustia («Οι ιππότες της αγωνίας»). Επίσης, το πρωτάθλημα της χώρας ήταν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό ευρισκόμενο σε υψηλότερο επίπεδο από αυτά των άλλων της Νότιας Αμερικής. Τα δύο επόμενα χρόνια ο τίτλος έφυγε από τα χέρια της Ρίβερ που κατετάγη δεύτερη μετά τη Μπόκα Τζούνιορς, το 1943 με ένα βαθμό διαφορά και την επόμενη χρονιά με δύο.[40][43][44]

Ο Μορένο είχε κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη των επιθέσεων αγωνιζόμενος ως εσωτερικός επιθετικός (inside forward), είτε δεξιά είτε αριστερά στο σχηματισμό (στην πιο οπίσθια θέση του κουιντέτου που στη σημερινή εποχή αντιστοιχεί σε αυτή του επιθετικού μέσου) χάρη στην ευχέρεια που διέθετε στη χρήση και των δύο ποδιών του και έχοντας λιγότερο εκτελεστικό στόχο σε σχέση με τη δεκαετία του 1930 και λειτουργώντας και σε ρόλο πλέι μέικερ δημιουργίας παιχνιδιού.[15][45][46] Έμενε πιο πίσω στο κουιντέτο για να τροφοδοτήσει τους συμπαίκτες και να δίνει το ρυθμό.[38] Και ήταν ίσως, ο πρώτος παίκτης που προσαρμόστηκε σε αυτό το προφίλ που έγινε δημοφιλές πολλά χρόνια αργότερα: αυτό του πλήρους ποδοσφαιριστή, του συνολικού ποδοσφαίρου.[16][47] Μερικοί τον χαρακτήρισαν ως χορευτή των γηπέδων, γιατί του άρεσε να «παίζει» με τους αντίπαλους αμυντικούς, τους οποίους απέφευγε ξανά και ξανά μέχρι να εξαντληθούν. Και συνεργάστηκε λίγα μέτρα πίσω από την πρώτη γραμμή της επίθεσης, επειδή είχε επίσης εξαιρετική διορατικότητα στο παιχνίδι και αποτελεσματικά περάσματα. Ήταν επίσης ικανότατος σουτέρ. Οι περιγραφές για τις δυναμικές επελάσεις του αναφέρονται στο χαρακτηρισμό ενός τυφώνα. Δεν είχε τον κύριο εκτελεστικό ρόλο αλλά τα γκολ που σημείωνε εντυπωσίασαν έχοντας δυνατότητα σκοραρίσματος με κάθε δυνατό τρόπο.[16][18][48] Η τεχνική αρτιότητα του Μορένο εκφράστηκε και με τη προσωνυμία που του δόθηκε El Poeta de la Zurda («Ο αριστεροπόδαρος ποιητής»).[1] Ο τρόπος παιχνιδιού λατρευόταν από τους θεατές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των ομάδων που υπέφεραν από αυτό σε κάθε αγώνα. Ο χαρακτήρας του, εξωστρεφής και με χαρακτηριστικό σεβασμό προς το κοινό, τον έκαναν εξαιρετικά δημοφιλή και εκτός γηπέδου.[49][50] Για τον χαρακτήρα του στην Αργεντινή του έδωσαν το προσωνύμιο fanfa.[22][51] Ήταν ο απόλυτος αστέρας του αργεντίνικου αθλητισμού, ο πρώτος ποδοσφαιριστής στην ιστορία της χώρας που ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια του αθλήματος έχοντας μια άγρια προσωπικότητα και παρουσίαζε την εικόνα ενός ποδοσφαιριστή που ήταν πολύ διαφορετική από τους συνομηλίκους του, τόσο του παρελθόντος, όσο και του παρόντος του.[17][52] Μελαχρινός, ευθυτενής, με περιποιημένα μαλλιά, μουστάκι και μποέμ χαρακτήρα, σαγήνευε τους πάντες με τις προσπάθειες των υπευθύνων της ομάδας να του αλλάξουν την εξωγηπεδική ζωή να πέφτουν στο κενό.[22][53] Ήταν λάτρης της νυχτερινής ζωής, τακτικός στα κέντρα διασκέδασης και δεινός χορευτής του τάγκο. «Είναι η καλύτερη προπόνηση» διαβεβαίωνε. «Βάζεις τον ρυθμό, τον ανεβάζεις όποτε θέλεις, κάνεις όλες τις κινήσεις και δουλεύεις τη μέση και τα πόδια σου».[11] Το 1939 μετά από ήττα της Ρίβερ από την Ιντεπεντιέντε με 3–2, που κόστισε στην διεκδίκηση του τίτλο του πρωταθλήματος, η διοίκηση τιμώρησε το Μορένο για την εξωγηπεδική απειθαρχία του και το αποτέλεσμα ήταν οι συμπαίκτες του να αρνηθούν να αγωνιστούν υποχρεώνοντας την ομάδα να παρουσιαστεί με αναπληρωματικούς σε εννέα αγώνες.[14][18]

Μεξικό

Τον Ιούλιο του 1944 η διοίκηση της Ρίβερ πήρε την πρωτοβουλία να υποβαθμίσει το Μορένο σε αναπληρωματικό σε εκτός έδρας αγώνα της ομάδας. Ο Μορένο αντέδρασε άμεσα αποστέλλοντας με τηλεγράφημα την αποχώρησή του από την ομάδα.[13] Αγωνίστηκε στο Μεξικό, στο σύλλογο Ρεάλ Εσπάνια, τους δευτεραθλητές της χώρας στην αγωνιστική περίοδο 1943–44, που ήταν η πρώτη επαγγελματική στη χώρα. Ο σύλλογος κέρδισε τον εθνικό τίτλο και κατά την αγωνιστική περίοδο 1944–45 έχοντας στις τάξεις της τον κορυφαίο Ισπανό σκόρερ Ισίδρο Λάνγκαρα και πέτυχε οκτώ συνεχόμενες νίκες συγκεντρώνοντας συνολικά 18 σε 24 αγώνες. Οι δεξιότητες του Μορένο αξιοποιήθηκαν επαρκώς από τον Βασκικής καταγωγής Ισπανό και ενώθηκαν με αυτές και άλλων ικανών ποδοσφαιριστών όπως ο τερματοφύλακας ανάλογης καταγωγής José Sanjenís, με τον Αργεντινό να αναδεικνύεται σε είδωλο στη νέα του χώρα.[54] Οι επιδόσεις του στη νυχτερινή ζωή ουδόλως υστέρησαν και στο Μεξικό και την περίοδο της ζωής του στη χώρα απέκτησε το προσωνύμιο El Charro («Ελ Τσάρο»), που είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να αναφερθούμε στον παραδοσιακό καουμπόι του Μεξικού και σε πιστή μετάφραση σημαίνει ιππέας.[50][53][55]

Επιστροφή στη Νότια Αμερική

Σε προσπάθειά του το 1949

Ακολούθως επέστρεψε στην πατρίδα του και στην Ρίβερ στο τέλος του 1946. Η δεύτερη θητεία του διήρκεσε τρεις χρονιές. Πρωταθλητής και πάλι το 1947, ήδη είχε συμπαίκτη τον Αλφρέδο Ντι Στέφανο ο οποίος όπως είχε παραδεχθεί αργότερα έμαθε πολλά από τον «καουμπόι» του ποδοσφαίρου.[56] Στην επανεμφάνισή του με την Ρίβερ στο γήπεδο Arquitecto Ricardo Etcheverri (έδρα της Οέστε) εισέρχονται 45.000 άτομα, 10.000 περισσότεροι από την κανονική του χωρητικότητα, πολλοί μένουν έξω και ο Μορένο τους αποζημιώνει με ένα χατ τρικ απέναντι στην Ατλάντα στο τελικό 5–1. Εκείνη τη χρονιά σημείωσε 10 γκολ. Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα εναντίον της Εστουδιάντες, δεκάδες οπαδοί ήρθαν στο γήπεδο για να «εκτελέσουν» τον διαιτητή. Ο Μορένο μπόρεσε και τους σταμάτησε. Σε ένα παιχνίδι με αντίπαλο την Τίγρε, ο Μορένο δέχθηκε μία κλειδαριά βαγονιού τρένου στο κεφάλι, με αποτέλεσμα να πέσει στο έδαφος αιμόφυρτος. Ο νεαρός Ντι Στέφανο έτρεξε δίπλα του και τον ρώτησε αν χρειάζεται να διακοπεί ο αγώνας για να του προσφερθούν οι πρώτες βοήθειες. Η απάντηση ήταν αποστομωτική: «Κλείσε το στόμα σου, ένας ποδοσφαιριστής δεν υποχωρεί ποτέ!». Ο Μορένο σηκώθηκε και συνέχιζε να παίζει σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.[57] Οι αναμνήσεις των Αργεντινών του 20ού αιώνα και των αθλητικών δημοσιογράφων της εποχής, αναφέρουν ότι ο Ντι Στέφανο παίζοντας σαν το Μορένο έγινε ο «βασιλιάς» της Ευρώπης.[51][58]

Τα εσωτερικά προβλήματα στη χώρα υποχρέωσαν το Μορένο να μεταναστεύσει μετά την απεργία των παικτών το 1948, όπως και πολλοί άλλοι. Μετακόμισε στην Ουνιβερσιντάτ Κατόλικα της Χιλής με ποσό που ήταν ρεκόρ μεταγραφής στην ιστορία της χώρας. Την ίδια χρονιά ο σύλλογος κατέκτησε τον πρώτο τίτλο πρωταθλήματός του. Το ντεμπούτο του στις 27 Νοεμβρίου έγινε στον κρίσιμο αγώνα με την Άουδαξ Ιταλιάνο, και το ελαφρύ πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε ο Μορένο δεν ήταν αρκετό να στερήσει την παρουσία του στη νίκη με 2–1. Συγκέντρωνε πλήθος φιλάθλων στα γήπεδα που πήγαιναν μόνο και μόνο για τον παρακολουθήσουν.[55] Επέστρεψε στην Αργεντινή το 1950, αυτή τη φορά για να παίξει για τη Μπόκα Τζούνιορς (που παρέμεινε η αγαπημένη του ομάδα) και το επόμενο έτος έπαιξε ξανά για την ομάδα της Χιλής, χωρίς όμως αντίστοιχη επιτυχία.[59] Στη Χιλή ήταν ο καταλυτικός παράγοντας για την εισαγωγή του επαγγελματισμού σε μια ομάδα νέων που μοίραζαν τον χρόνο τους μεταξύ σπουδών και ποδοσφαίρου.[60] Αγωνίστηκε επίσης μία σεζόν στην Ουρουγουάη, με την ομάδα Ντεφενσόρ. Ο μόνος λόγος που δεν θριάμβευσε και στην Ουρουγουάη ήταν επειδή απέρριψε πρόταση από τη Νασιονάλ του Μοντεβίδεο, όπου είχε φίλους. Πάλεψε για να αποφύγει τον υποβιβασμό της ομάδας και τελικά πέτυχε το στόχο του.[9] Εκείνη τη χρονιά, έπαιξε 14 παιχνίδια για το σύλλογο και σημείωσε τρία γκολ. Σύμφωνα με το ετήσιο βιβλίο του περιοδικού Fútbol Actualidad, ήταν ο καλύτερος παίκτης στην ομάδα εκείνη τη χρονιά.[61] Το 1953 επέστρεψε στην Αργεντινή και στην Οέστε.[62] Στο σύλλογο έμεινε λίγους μήνες, κάνοντας το ντεμπούτο του στις 19 Απριλίου σε αγώνα εναντίον της Πλατένσε (5–3) όπου έδωσε τρεις ασίστ και κέρδισε ένα πέναλτι. Η επιστροφή του στη χώρα του ήταν πόλος έλξης πολλών οπαδών και άλλων ομάδων με πολλούς φιλάθλους να μένουν εκτός γηπέδου. Αγωνίστηκε μόνο στο μισό πρωτάθλημα σημειώνοντας ένα γκολ απέναντι στην Εστουδιάντες ντε Λα Πλάτα.[63]

«Ο Μορένο ήταν ο ηγέτης. Ο καλύτερος ποδοσφαιριστής που έχω δει ποτέ. Ένας καλλιτέχνης, ένας ζωγράφος. Ένας καλλιτέχνης του θεάτρου, του κινηματογράφου, ένας χορευτής». Αλφρέδο Ντι Στέφανο σε συνέντευξή του (Süddeutsche Zeitung - 2008).[64]

Ο Μορένο στη συνέχεια μετακόμισε στην Κολομβία το 1954, στην Ιντεπεντιέντε Μεδεγίν, όπου θα τελειώσει την καριέρα του. Ήταν ταυτόχρονα παίκτης και προπονητής του συλλόγου. Κατέκτησε το πρωτάθλημα της Κολομβίας το 1955, το πρώτο στην ιστορία του συλλόγου. Άφησε βαθύ αποτύπωμα στην ομάδα και τη χώρα ανεβαίνοντας στην κατηγορία του μύθου, όντας ο αδιαμφισβήτητος επικεφαλής μιας σειράς σπουδαίων παικτών που φόρεσαν τη φανέλα της ομάδας και κατακτώντας δύο τίτλους που χρειάστηκε να περάσουν 43 χρόνια για να επαναληφθούν.[65] Έγινε έτσι ο πρώτος ποδοσφαιριστής που έχει κατακτήσει τίτλους πρωταθλήματος σε πρωταθλήματα τεσσάρων διαφορετικών χωρών, στην Αργεντινή, το Μεξικό, τη Χιλή και την Κολομβία. Το 1957 κέρδισε τον τελευταίο και 12ο συνολικά τίτλο πρωταθλήματος σε ηλικία 41 ετών και ουσιαστικά αποχώρησε από την ενεργό δράση. Επιπλέον, εκείνη τη σεζόν, η DIM πέτυχε τη μέγιστη απόδοση των πρωταθλητών προπονητών του θεσμού με 82 % αποτελεσματικότητα (21 νίκες, δύο ισοπαλίες και τρεις ήττες). Οριστικά αποχώρησε αγωνιζόμενος με την Ιντεπεντιέτε Μεντεγίν, σε φιλική συνάντηση με τη Μπόκα Τζούνιορς προς τιμή του στις 27 Σεπτεμβρίου του 1961, έναν αγώνα κατά τον οποίο συμμετείχε τόσο ως προπονητής όσο και ως παίκτης. Η Μπόκα νικούσε στον αγώνα 0–2 και ο Μορένο, που ήταν ντυμένος με ρούχα στον πάγκο, παίρνει ένα μπλουζάκι, παντελονάκι, κάλτσες και φοράει τα παπούτσια του. Μπαίνει στο γήπεδο, σημειώνει δύο γκολ και η Ιντεπεντιέτε νικά στο παιχνίδι με 5–2.[66][67][68]

Κατά την διάρκεια των 26 χρόνων της επαγγελματικής του πορείας σημείωσε 224 γκολ σε αγώνες πρωταθλήματος πρώτης κατηγορίας.[69]

Διεθνής καριέρα

Ο Μορένο ήταν μέλος της εθνικής ομάδας της Αργεντινής από το 1936 έως το 1950, με 34 συμμετοχές και σημειώνοντας 19 γκολ.[70] Έκανε το ντεμπούτο του στις 9 Αυγούστου 1936 αγώνα με αντίπαλο τη Ουρουγουάη στο Μπουένος Άιρες.[71] Στις 10 Οκτωβρίου 1937, σκόραρε απέναντι στην Ουρουγουάη στο Μοντεβιδέο και καθιερώθηκε στην εθνική ομάδα.[72] Στον αγώνα με αντίπαλο την Βραζιλία (1–5) στις 15 Ιανουαρίου 1939 σημείωσε δύο γκολ στη μεγαλύτερη εντός έδρας ήττα της Βραζιλίας μέχρι το 2014.[73] Ήταν βασικό στέλεχος των νικητριών ομάδων στο πρωτάθλημα της Νότιας Αμερικής (τώρα Κόπα Αμέρικα) του 1941 και του 1947, ενώ ήταν δεύτερη στη διοργάνωση του 1942. Η δεκαετία του 1940 θεωρείται η καλύτερη στην ιστορία της εθνικής της χώρας συγκρινόμενη ακόμα και με τις ομάδες που στέφθηκαν παγκόσμιες πρωταθλήτριες δεκαετίες αργότερα.[74] Ο Μορένο ήταν ο πρωταγωνιστής των επιτυχιών της ομάδας και τη δεκαετία αυτή θεωρούταν ως ο καλύτερος παίκτης του κόσμου.[17][45][75] Το 1941 η Αργεντινή νίκησε και τους τέσσερις αγώνες της και ο ίδιος σημείωσε τρία γκολ. Στον αγώνα ντεμπούτο με αντίπαλο το Περού, η νίκη με 2–1 ήρθε και δύο γκολ δικά του. Η νίκη στον τελευταίο αγώνα επί της γηπεδούχου Χιλής με 1–0 έδωσε τον τίτλο με το απόλυτο των τεσσάρων νικών.[76][77][78]

Με την εθνική Αργεντινής

Σημείωσε τον αριθμό γκολ 500 της διοργάνωσης σε αγώνα εναντίον του Ισημερινού το 1942: πέτυχε πέντε γκολ στη συνάντηση της 22ας Ιανουαρίου, ισοφαρίζοντας την επίδοση του Έκτορ Σκαρόνε από το 1926 και του Χουάν Μαρβέτσι από την προηγούμενη διοργάνωση, ρεκόρ στην ιστορία του Κόπα Αμέρικα που παραμένει. Εκείνη την ημέρα, η Αργεντινή νίκησε τον Ισημερινό 12–0, η οποία είναι επίσης η μεγαλύτερη διαφορά τερμάτων σε ένα αγώνα της διοργάνωσης και η μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία της εθνικής Αργεντινής. Τα τρία γκολ τα σημείωσε σε 10 λεπτά, το γρηγορότερο χατ τρικ στην ιστορία της διοργάνωσης μέχρι σήμερα.[79][80][81] Ήταν ο πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος εκείνης της χρονιάς με επτά γκολ σε έξι αγώνες.[82][83] Μέχρι τον τελευταίο αγώνα Ουρουγουάη και Αργεντινή είχαν σημειώσει από πέντε νίκες και η αναμέτρηση με την Ουρουγουάη είχε χαρακτήρα τελικού. Στο κατάμεστο Εστάδιο Σεντενάριο, η γηπεδούχος ομάδα πήρε τη νίκη σε ένα κακής ποιότητας παιχνίδι με 1–0 και το τρόπαιο.[84] Ο Μορένο επιλέχθηκε ως ο καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης του 1947 που πραγματοποιήθηκε στον Ισημερινό. Σε εκείνο το τουρνουά η Αργεντινή πέτυχε έξι νίκες παραχωρώντας μία ισοπαλία, ο Μορένο έκανε εντυπωσιακές εμφανίσεις και σημείωσε τρία τέρματα Ήταν ο τρίτος συνεχόμενος τίτλος για την ομάδα του Γκιγιέρμο Στάμπιλε.[85][86][87] Έκλεισε την παρουσία του στο θεσμό με 13 τέρματα και παραμένει στους δέκα πρώτους σκόρερ της ιστορίας.[79][82]

Δεν έλαβε μέρος σε κανένα Παγκόσμιο Κύπελλο, καθώς δραστηριοποιήθηκε την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και οι δύο ευκαιρίες που είχε ήταν το 1938 και το 1950, σε καμία από τις οποίες η Αργεντινή δεν δέχθηκε να συμμετάσχει, στην πρώτη περίπτωση λόγω διαφωνίας στη διαδικασία της προκριματικής φάσης και στη δεύτερη περίπτωση λόγω εσωτερικών προβλημάτων.[19]

Μετά την αποχώρηση

Μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής σταδιοδρομίας ακολούθησε καριέρα προπονητή: η αρχή έγινε με τη Μπόκα Τζούνιορς και ακολούθησε η εθνική ομάδα της Αργεντινής σε πέντε παιχνίδια του Κόπα Αμέρικα στη δεύτερη διοργάνωση του 1959 καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση.[70][88] Το 1962 ανέλαβε την Κόλο Κόλο της Χιλής,[89] ενώ ανέλαβε και την Ρίβερ Πλέιτ, χωρίς αξιοσημείωτη επιτυχία.[68] Τελευταία ομάδα που προπόνησε ήταν η Ντεπορτίβο Μέρλο της ιδιαίτερης πατρίδας του από το 1976 έως λίγο πριν το θάνατό του (τελευταίος αγώνας ήταν στις 11 Μαρτίου 1978) και η οποία τον τίμησε δίνοντας το όνομά του στο γήπεδό της, ενώ οι παίκτες της αποκαλούνται Los Charros.[53][70][90]

Παντρεύτηκε την επιτυχημένη ηθοποιό του κινηματογράφου Πόλα Αλφόνσο (Pola Alonso) το 1948 και μαζί της εμφανίστηκε σε ταινίες, ενώ σκηνοθέτησε και μία. Απέκτησε πέντε παιδιά.[13][68]

Τόσο λαμπρή και ενδιαφέρουσα ήταν η καριέρα του, που υπήρχαν σπουδαίοι συγγραφείς που δεν μπορούσαν να αντισταθούν στην πρόκληση να γράψουν γι' αυτόν, όπως ο Εδουάρδο Γκαλεάνο στο βιβλίο του «Ποδόσφαιρο στον ήλιο και τη σκιά» (Soccer in Sun and Shadow). Είναι ουσιαστικά αδύνατο να ποσοτικοποιηθεί η κληρονομιά του.[91] Ο θάνατός του συνέβη το 1978, μόλις δύο μήνες μετά την κατάκτηση του πρώτου παγκόσμιου πρωταθλήματος της Αργεντινής. Τα επιτεύγματά του, που κορυφώθηκαν στη δεκαετία του 1940, είναι χρονικά πολύ μακριά για να έχουν την αντικειμενική αναγνώριση, ενώ η φήμη του παρέμεινε περιορισμένη στη Λατινική Αμερική με την Ευρώπη να βρίσκεται στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τα εντυπωσιακά του πεπραγμένα, την εκκεντρική προσωπικότητά του και τις ποδοσφαιρικές του ικανότητες, η απαιτούμενη αναγνώρισή του χάθηκε μαζί με εκείνες τις γενιές που έζησαν τις καλύτερες στιγμές του.[45][92] Το 1980 το ίδρυμα Konex της Αργεντινής τον τίμησε με το πλατινένιο βραβείο (μεταθανάτια τιμή) ως τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή στην ιστορία της χώρας μέχρι τότε.[93]

Τίτλοι

Ρίβερ Πλέιτ

  • Πρωτάθλημα Αργεντινής (6) : 1936 Copa Campeonato, 1936 Copa de Oro , 1937 , 1941 , 1942 , 1947
  • Copa Aldao (4) : 1936 , 1937 , 1941 , 1947
  • Copa Ibarguren (3) : 1937 , 1941 , 1942
  • Copa Adrián C. Escobar : 1941

Ρεάλ Εσπάνια

  • Πρωτάθλημα Μεξικού : 1944–45

Ουνιβερσιντάτ Κατόλικα

  • Πρωτάθλημα Χιλής : 1949

Ιντεπεντιέντε Μεδεγίν

  • Πρωτάθλημα Κολομβίας (2) : 1955 , 1957

Αργεντινή

Ατομικές διακρίσεις

  • Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής (Κόπα Αμέρικα ) πρώτος σκόρερ : 1942
  • Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής (Κόπα Αμέρικα) καλύτερος παίκτης : 1947
  • Καλύτερος παίκτης στη Χιλή : 1949
  • Premio Konex de Platino : 1980
  • IFFHS : 25ος καλύτερος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα
  • IFFHS : 5ος καλύτερος ποδοσφαιριστής της Νότιας Αμερικής του 20ού αιώνα
  • IFFHS : 3ος καλύτερος Αργεντινός ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα

Παραπομπές

  1. 1,0 1,1 «FIFA : Argentina's twinkle-toed maestro» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2017. 
  2. «FUTBOL ARGENTINO: VOLANTES DERECHOS : Puro talento» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022. 
  3. «Pele's tips for top hit rock bottom» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2024. 
  4. «South American greats» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. 
  5. «UEFA : Players with most league titles in different countries» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2020. 
  6. «Top 25 Greatest Soccer Players You've Never Heard Of» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2023. 
  7. «RSSSF : Copa América archives» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. 
  8. 8,0 8,1 «Encyclopædia Britannica : José Manuel Moreno». Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. 
  9. 9,0 9,1 «Moreno, o gênio de campos e tangos que foi chamado de melhor do mundo, mas que a Copa perdeu» (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. 
  10. «IFFHS Century Elections» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. 
  11. 11,0 11,1 «FIFA(es) : El Charro inoxidable (03ago.2015)» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2020. 
  12. «El Charro, los goles, la noche» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 «Se llamó José Manuel Moreno, lo llamaban El Charro» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. 
  14. 14,0 14,1 «CRAQUE IMORTAL : JOSE MANUEL MORENO» (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2020. 
  15. 15,0 15,1 15,2 «JOSE' MANUEL "El Charro" MORENO: Nessuno mai più come lui» (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2020. 
  16. 16,0 16,1 16,2 «Before Maradona and Messi, there was Jose Manuel Moreno» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 «La milonga de Moreno» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. 
  18. 18,0 18,1 18,2 «Moreno, o melhor jogador argentino da 1ª metade do século XX» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2020. 
  19. 19,0 19,1 «Ο μποέμ σταρ της Αργεντινής που έκανε τα πάντα στο γήπεδο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2020. 
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 «José Manuel Moreno – Goals in Argentina League» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  21. «Efemerides mes de marzho-dia 1» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  22. 22,0 22,1 22,2 «Moreno, la leyenda que se fue hace 25 años» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
  23. 23,0 23,1 «Campeonato Rioplatense - Copa Dr. Ricardo C. Aldao - Match Details» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2024. 
  24. «El campeón del siglo» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022. 
  25. «TORNEO DE PRIMERA DIVISIÓN 1937» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  26. «1937. River goleó al Ciclón» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2024. 
  27. «Argentina 1937» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2024. 
  28. «La exitosa historia de River en la Copa Aldao» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2024. 
  29. «Real Madrid quedó lejos del récord histórico de River» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2020. 
  30. «Bayern could not reach River: the five scoring streaks» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2021. 
  31. «The New York Times : One Step From World Cup Final, Argentina Channels Di Stéfano» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2020. 
  32. «Hace 100 años nacía José Manuel Moreno, una gloria del fútbol argentino» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. 
  33. «"¡Yo jugué al fútbol de casualidad!"» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2020. 
  34. «Os 25 Maiores Esquadrões do Imortais!» (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022. 
  35. «UNA MÁQUINA EN EL CIELO» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2024. 
  36. «El debut de La Máquina de River» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2024. 
  37. «THE CLOCKWORK OF LA MÁQUINA, THE TEAM THAT REINVENTED ARGENTINE FOOTBALL» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2021. 
  38. 38,0 38,1 «LA MÁQUINA DE RIVER» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2024. 
  39. «Football's greatest : River Plate 1941-47» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2020. 
  40. 40,0 40,1 «Esquadrão Imortal : River Plate 1941-1947» (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2020. 
  41. «La Máquina» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2020. 
  42. «River Plate 4 - Boca Juniors 0» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  43. «What if they met? River Plate's La Máquina, Il Grande Torino» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2023. 
  44. «Los Caballeros de la Angustia» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
  45. 45,0 45,1 45,2 «El Charro Moreno : le meilleur joueur des années 40» (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  46. «Top 25 Greatest Playmakers Ever» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2020. 
  47. «JOSE MANUEL MORENO, el mejor jugador en la historia del fútbol argentino» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2020. 
  48. «7 GREATEST FOOTBALLERS OF THE 1940'S» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2018. 
  49. «José Manuel Moreno: More Than Worth The Trouble» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2020. 
  50. 50,0 50,1 «El mejor jugador del mundo, hace 70 años» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  51. 51,0 51,1 «El Charro Moreno, la foto y los recuerdos» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2024. 
  52. «José Manuel Moreno : A Different Type of Player» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020. 
  53. 53,0 53,1 53,2 «Ο άστατος δάσκαλος του Αλφρέδο ντι Στέφανο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2020. 
  54. «"El Club España: 100 años"» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. 
  55. 55,0 55,1 «La leyenda de Charro Moreno sigue latiendo en los corazones chilenos» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2023. 
  56. «José Manuel Moreno, el futbolista que inspiró a Di Stéfano» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2020. 
  57. «"¡Yo jugué al fútbol de casualidad!"» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2021. 
  58. «El Charro Moreno» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2020. 
  59. ««El "Charro" Moreno dio cátedra en Chile». La Cuarta» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  60. «JOSÉ MANUEL MORENO» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023. 
  61. «José Manuel Moreno: el Maradona de los años 40 jugó por Defensor» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2020. 
  62. «José Manuel Moreno» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2020. 
  63. «1953 // EL CHARRO MORENO JUEGA UN AÑO EN FERRO : El gol olvidado del Messi de los años 50» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2020. 
  64. «"Fußball ohne Tore ist wie ein Tag ohne Sonne"» (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  65. «El poeta que le dio su corazón al DIM, un equipo con 100 años de vida» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2023. 
  66. «El día en que un técnico del DIM se metió a la cancha a jugar» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. 
  67. «EL CHARRO MORENO SE RETIRABA CONTRA BOCA Y HACIENDO DOS GOLES» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. 
  68. 68,0 68,1 68,2 «José Manuel Moreno» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2020. 
  69. «World Record of the national championships (1888/89-2011)» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2021. 
  70. 70,0 70,1 70,2 «José Manuel Moreno, un ídolo de época» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2020. 
  71. «Argentina v Uruguay, 09 August 1936» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  72. «ЧЕМПИОН ЧЕТЫРЕХ СТРАН» (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. 
  73. «Five classic Brazil-Argentina matches» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2023. CS1 maint: Unfit url (link)
  74. «SELEÇÕES IMORTAIS – ARGENTINA 1941-1947» (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2020. 
  75. «I NOSTRI PALLONI D'ORO DAL 1900 AL 2024» (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2025. 
  76. «Copa América 1941: Argentina gritó campeón en Santiago» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2021. 
  77. «Un recorrido por todos los títulos de Argentina en la Copa América» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  78. «Southamerican Championship 1941» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  79. 79,0 79,1 «CONMEBOL : The Top Goal Scorer At Every CONMEBOL Copa América™ Tournament» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2024. 
  80. «Mohamed Salah, Sadio Mane And The Fastest Hat-Tricks Scored In Major Competitions» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2023. 
  81. «A 80 AÑOS DE LA GOLEADA RÉCORD» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  82. 82,0 82,1 «Copa America's top scorers: Find out who the leading goal machine for Copa America is» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2023. 
  83. «Copa America top scorers» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2020. 
  84. «CONMEBOL : La AUF celebra aniversario de la Copa América de 1942» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  85. «Copa América 1947: ¡Tricampeones!» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2021. 
  86. «1981. En la casa de Obdulio Varela» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2020. 
  87. «Southamerican Championship 1947» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2020. 
  88. «CONMEBOL : Uruguay recuerda la obtención de la Copa América 1959» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2024. 
  89. «José Manuel Moreno» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2023. 
  90. «Querido AscensoMerlo: de Maradona a Moreno» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  91. «La leyenda del Charro Moreno» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2020. 
  92. «El Charro Moreno: el futbolista y la leyenda» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2020. 
  93. «Konex Awards - 1980 - Sports» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2020. 

Βιβλιογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


Read other articles:

Cinta & KedamaianAlbum studio karya Harvey MalaiholoDirilis?Direkam?GenrePopDurasi?LabelInsan RecordProduser? Cinta & Kedamaian adalah Album studio dari penyanyi Harvey Malaiholo yang dirilis di bawah label Insan Record. Album ini berisi sepuluh lagu-lagu ciptaan Titiek Hamzah (mantan personel Dara Puspita). Salah satu lagunya pernah dikirim ke Festival Lagu Populer di luar negeri. Pada festival tersebut, Harvey berduet dengan Hetty Koes Endang. Dalam album ini Harvey berduet deng...

 

Arti Semestinya CintaAlbum mini karya Arsy Widianto dan Tiara AndiniDirilis8 Maret 2024 (2024-03-08)Direkam2023GenrePopDurasi20:59LabelUniversal Music IndonesiaProduser Yovie Widianto Adrian Kitut Ari Renaldi (trek 3) Kronologi Arsy Widianto Puisi(2023) Arti Semestinya Cinta(2024) Kronologi Tiara Andini Tiara Andini(2021) Arti Semestinya Cinta(2024) Arti Semestinya Cinta (digayakan ArTi) adalah album mini kolaboratif kedua antara Arsy Widianto dan Tiara Andini setelah Arti untuk Cint...

 

Cet article est une ébauche concernant une chanson ukrainienne. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Pour les articles homonymes, voir 1944. 1944 Jamala pendant une des répétitions de sa chanson 1944 Single de Jamalaextrait de l'album 1944 Sortie 2015 Durée 3:00 Langue Anglais, Tatar de Crimée[1] Genre Ethnique Auteur Susana Jamaladinova Label Enjoy Chansons représentant l'Ukraine au Concou...

English footballer For other people with the same name, see Dusty Rhodes. Dusty Rhodes Rhodes with Brentford in 1911.Personal informationFull name Ephraim Rhodes[1]Date of birth (1882-08-16)16 August 1882Place of birth South Bank, EnglandDate of death 30 September 1960(1960-09-30) (aged 78)Place of death Hounslow, EnglandPosition(s) Full backSenior career*Years Team Apps (Gls)0000–1901 South Bank 1901–1902 Grangetown Athletic 1902–1908 Sunderland 115 (5)1908–1919 Brentfor...

 

American author, Watergate figure For other people named John Dean, see John Dean (disambiguation). This biography of a living person relies too much on references to primary sources. Please help by adding secondary or tertiary sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately, especially if potentially libelous or harmful.Find sources: John Dean – news · newspapers · books · scholar · JS...

 

У этого термина существуют и другие значения, см. Плато (значения). Плато Рорайма Плато́ (фр. plateau, от plat — «плоский») — возвышенная равнина с ровной или волнистой слабо разделённой поверхностью, ограниченная отчётливыми уступами от соседних равнинных пространств...

Not to be confused with 2022 United States House of Representatives elections in Kentucky. 2022 Kentucky House of Representatives election ← 2020 November 8, 2022 2024 → All 100 seats in the Kentucky House of Representatives51 seats needed for a majority   Majority party Minority party   Leader David Osborne Joni Jenkins(retired) Party Republican Democratic Leader since January 8, 2018 January 7, 2020 Leader's seat 59th – Prospect 44th – Shively ...

 

This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Csobaj – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2016) (Learn how and when to remove this template message) Place in Borsod-Abaúj-Zemplén, HungaryCsobaj Coat of armsCsobajCoordinates: 48°02′56″N 21°20′09″E / 48.048961°N 21.335769°E...

 

Felipe PoeyLahirFelipe Poey(1799-05-26)26 Mei 1799Meninggal28 Januari 1891(1891-01-28) (umur 91)Tanda tangan Felipe Poey (26 Mei 1799–28 Januari 1891) adalah seorang profesor zoologi berkebangsaan Kuba. Biografi Poey lahir di Havana, putra dari orang tua Prancis dan Spanyol. Dia menghabiskan beberapa tahun (1804 hingga 1807) dari hidupnya di Pau kemudian belajar ilmu hukum di Madrid. Dia menjadi pengacara di Spanyol tetapi terpaksa pergi karena ide-ide liberal-nya, kembali ke Kuba pad...

追晉陸軍二級上將趙家驤將軍个人资料出生1910年 大清河南省衛輝府汲縣逝世1958年8月23日(1958歲—08—23)(47—48歲) † 中華民國福建省金門縣国籍 中華民國政党 中國國民黨获奖 青天白日勳章(追贈)军事背景效忠 中華民國服役 國民革命軍 中華民國陸軍服役时间1924年-1958年军衔 二級上將 (追晉)部队四十七師指挥東北剿匪總司令部參謀長陸軍�...

 

Logo HBG mulai dekade 1970-an hingga diakuisisi oleh Royal BAM Group. Hollandsche Beton Groep nv (HBG) dulu adalah sebuah perusahaan konstruksi asal Belanda yang didirikan pada tahun 1902. Perusahaan ini lalu berekspansi ke luar Belanda pada akhir abad ke-20 dengan mengakuisisi sejumlah perusahaan konstruksi asal Britania Raya, sebelum akhirnya perusahaan ini diakuisisi oleh kompetitornya di Belanda, yakni Royal BAM NBM, untuk membentuk Royal BAM Group. Sejarah Perusahaan ini didirikan pada t...

 

Paolo Conca Deputato del Regno d'ItaliaLegislaturaXXV, XXIV GruppoparlamentareSocialista Sito istituzionale Membro della Consulta NazionaleDurata mandato25 settembre 1945 –? GruppoparlamentareSocialista Dati generaliPartito politicoPartito Socialista Italiano ProfessioneOperaio Paolo Conca (San Bonifacio, 17 ottobre 1888 – San Bonifacio, 25 ottobre 1968) è stato un operaio, politico e antifascista italiano. Indice 1 Biografia 2 Note 3 Voci correlate 4 Altri progett...

Election 1897 San Diego mayoral election ← 1895 April 6, 1897 (1897-04-06) 1899 →   Nominee Daniel C. Reed C.F. Holland Party Republican Democratic Popular vote 1,400 933 Percentage 39.3% 26.2% Mayor before election William H. Carlson Independent Elected Mayor Daniel C. Reed Republican Elections in California Federal government U.S. President 1852 1856 1860 1864 1868 1872 1876 1880 1884 1888 1892 1896 1900 1904 1908 1912 1916 1920 1924 1928 1932 ...

 

Japanese physician and JAXA astronaut (born 1952) This article is about the astronaut born Chiaki Naitou. For the unrelated actress of the same name, see Yurin (actress). For the Japanese Go player, see Chiaki Mukai (Go player). Chiaki MukaiBorn (1952-05-06) May 6, 1952 (age 72)Tatebayashi, Gunma Prefecture, Japan[1]StatusRetiredOccupationPhysicianSpace careerNASDA/JAXA astronautTime in space23d 15h 39mSelection1985 NASDA GroupMissionsSTS-65, STS-95Mission insignia Chiaki Mukai ...

 

Scottish television redirects here. For the television channel, see Scottish Television. Television in Scotland mostly consists of UK-wide broadcasts, with regional variations at different times which are specific to Scotland. The BBC and ITV networks both began broadcasting in the country during the 1950s. There were further expansions in the early 1960s with the arrival of Grampian, Border and BBC2 television. The experience of commercial expansion of television services in Scotland since h...

NASCAR Seri Piala Winston 1981 Sebelum: 1980 Sesudah: 1982 Darrell Waltrip (foto 2019) meraih gelar pertamanya di musim 1981. NASCAR Seri Piala Winston musim 1981 adalah musim ketiga puluh tiga balap mobil stok profesional di Amerika Serikat dan musim Seri Piala era modern ke-10. Musim dimulai di Riverside International Raceway dengan lomba Winston Western 500 pertama pada 11 Januari 1981 dan berakhir dengan acara yang sama pada 22 November. Darrell Waltrip memenangkan kejuaraan pertamanya d...

 

Emirate, one of the constituents of the United Arab Emirates This article is about the emirate. For the city, see Ajman. Emirate in United Arab EmiratesAjman إمارة عجمانImārat ʿAǧmānEmirateEmirate of Ajman FlagLocation of Ajman in the UAECoordinates: 25°25′N 55°30′E / 25.417°N 55.500°E / 25.417; 55.500Country United Arab EmiratesSubdivisions Towns and villages AjmanMasfoutAl Manama Government • TypeIslamic absolute monarchy[1&...

 

此條目需要补充更多来源。 (2021年7月4日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目,无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者:请搜索一下条目的标题(来源搜索:美国众议院 — 网页、新闻、书籍、学术、图像),以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源(判定指引)。 美國眾議院 United States House of Representatives第118届美国国会众议院徽章 众议院旗...

Taiwanese cyclist (born 1988) Feng Chun-kaiFeng in 2013.Personal informationFull nameFeng Chun-kaiBorn (1988-11-02) 2 November 1988 (age 35)Miaoli County, Republic of China (ROC)Height1.70 m (5 ft 7 in)Weight68 kg (150 lb)Team informationCurrent teamUtsunomiya BlitzenDisciplinesRoadTrackRoleRiderRider typeAll-rounderProfessional teams2010–2012Action Cycling Team2013Champion System2014Team Gusto2015–2016Lampre–Merida2017–2022Bahrain–Merida...

 

For the hamlet of Kent located in Orleans County, see Kent, Orleans County, New York. Town in New York, United StatesKent, New YorkTownTown of KentSeven Hills Lake SealLocation of Town of Kent, New YorkCoordinates: 41°28′N 73°41′W / 41.467°N 73.683°W / 41.467; -73.683CountryUnited StatesStateNew YorkCountyPutnamGovernment • SupervisorJaime McGlassonArea[1] • Total43.33 sq mi (112.21 km2) • Land40.50...