Ο Τζοβάνι ντι Μπαλντούτσο (ιταλικά: Giovanni di Balduccio, καταγεγραμμένα έργα 1317-1349) ήταν Ιταλόςγλύπτης και αρχιτέκτων του γοτθικού ρυθμού. Η δραστηριότητά του ανιχνεύεται αρχικά στην ευρύτερη περιοχή της Τοσκάνης και ακολούθως στο Μιλάνο. Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για το βιο του, ενώ τα υπογεγραμμένα έργα του ανέρχονται σε τέσσερα. Τα τελευταία βοηθούν τους μελετητές να ανασυνθέσουν τον κατάλογο των έργων του και να τον αξιολογήσουν.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννημένος κατά πάσα πιθανότητα στην Πίζα,[1] μαθήτευσε στο εργοτάξιο του Καθεδρικού Ναού της πόλης, όπου και διαμορφώθηκε παρατηρώντας το έργο των Τζοβάνι Πιζάνο (περ. 1250 - περ. 1314) και Τίνο ντι Καμάινο (περ. 1280 - 1337).[2] Δεν είναι εξακριβωμένο κατά πόσο κάποιος από αυτούς ήταν άμεσος διδάσκαλός του, ωστόσο κατά την επικρατέστερη εκδοχή πραγματοποίησε τη μαθητεία του στο συνεργείο του διαδόχου τους, Λούπο ντι Φραντσέσκο.[2]
«Η Αψίδα του Μάρτυρα Αγίου Πέτρου» (1339), Ναός του Αγίου Ευστόργιου, Μιλάνο, Ιταλία.«Ο Άγιος Πέτρος και Τρεις Δωρητές», περ. 1340, Μητροπολιτικό Μουσείο, Νέα Υόρκη, Ηνωμένες Πολιτείες.
Γύρω στο 1324 φιλοτέχνησε το ταφικό μνημείο του Γκουαμέριο ντέλι Αντελμινέλλι (περ. 1327-28),[1][3] γιου του Καστρούτσο Καστρακάνι, στο Ναό του Αγίου Φραγκίσκου στη Σαρτσάνα της Λιγουρίας.[2] Ακολούθως λάξευσε τον άμβωνα της Σάντα Μαρία ντελ Πράτο, που βρίσκεται στο Σαν Κασιάνο στο Βαλ ντι Πέζα, και τον κυρίως βωμό του Ναού του Αγίου Δομήνικου στη Μπολόνια.[2]
Γύρω στο 1340 η τάση του να δημιουργεί απαλές και γεμάτες χάρη μορφές, στα πρότυπα των Τζοβάνι Πιζάνο και Τίνο ντι Καμάινο, ιδιαίτερα εμφανής στο πρώιμο έργο του, εμπλουτίζεται με ένα κάποιο ενδιαφέρον για μια σύνθεση καθαρή και ισορροπημένη.[2] Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ανάγλυφα στο Παρεκκλήσιο Μπαροντσέλλι στη Φλωρεντία.[2] Γενικά ανέπτυξε ένα χαρακτηριστικό δικό του ύφος βασισμένο σε εκείνο του Πιζάνο, αν και δεν προσπάθησε να μιμηθεί τη δυναμική πλαστικότητα και δραματική εκφραστικότητα του τελευταίου.[3]
Το 1334, έχοντας λάβει πρόσκληση από τον Ατζόνε Βισκόντι (1302-1339), Δούκα του Μιλάνου, ο Μπαλντούτσο μετέφερε την έδρα του στην πόλη αυτή, όπου και η παρουσία του καταγράφεται μέχρι το 1349.[2] Εκεί άφησε πολυάριθμα και σημαντικά έργα: το ταφικό μνημείο των Βισκόντι στην Αγία Θέκλα (αποσπάσματα στο Καστέλλο Σφορτσέσκο), την αψίδα του μάρτυρα Αγίου Πέτρου στον Άγιο Ευστόργιο (1339),[3] το ταφικό μνημείο του Ατζόνε Βισκόντι στον Άγιο Γκοττάρντο, την κεντρική πύλη της Σάντα Μαρία στη Μπρέρα (1347, αποσπάσματα φιλοξενούνται στο Καστέλλο Σφορτσέσκο).[1][2]
Η τελευταία χρονικά αναφορά που διαθέτουμε για το Τζοβάνι ντι Μπαλντούτσο ανήκει στο 1349 οπότε και έλαβε την πρόταση να αποχωρήσει από το Μιλάνο για να αναλάβει τη γενική επίβλεψη των εργασιών του Καθεδρικού Ναού της Πίζα.[3] Τελικά δεν ανέλαβε ποτέ τη θέση αυτή και ίσως πέθανε ελάχιστα αργότερα.
Μέσω του έργου του και των πολυάριθμων μαθητών του, ο Τζοβάνι ντι Μπαλντούτσο συνετέλεσε στην εξάπλωση στη Λομβαρδία της μεγάλης γλυπτικής παράδοσης της Πίζα.[1][2][3]
(Ιταλικά) Bartalini, Roberto (2005). «Scultura gotica in Toscana. Maestri, monumenti, cantieri del Due e Trecento», εκδ. Silvana, Τσινιζέλλο Μπαλζάμο, ISBN 9788836606016.
(Ιταλικά) Spannocchi, Sabina (2008). «Giovanni Pisano, seguaci e oppositori: Tino di Camaino, Giovanni di Balduccio, Gano di Fazio, Marco Romano, Agostino di Giovanni, Goro di Gregorio», σειρά I grandi maestri dell'arte, τόμος 39, εκδ. Il Sole 24 Ore Libri, Φλωρεντία.
