Το πολιτικό δράμα είναι ένας όρος που μπορεί να περιγράφει ένα θεατρικό έργο, μια κινηματογραφική ταινία ή ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα που έχει κάποια πολιτική συνιστώσα: είτε αντανακλά την πολιτική άποψη του συγγραφέα είτε περιγράφει έναν πολιτικό ή μια σειρά πολιτικών γεγονότων.

Κάποιοι θεατρικοί συγγραφείς που έχουν γράψει πολιτικά δράματα είναι οι Άαρον Σόρκιν,^[1][2] Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν, Σεργκέι Αϊζενστάιν, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Ζαν-Πολ Σαρτρ, Χάουαρντ Μπρέντον, Κάριλ Τσέρτσιλ και Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.

Στην ιστορία του θεάτρου, υπάρχει μακρά παράδοση παραστάσεων που ασχολούνται με θέματα της επικαιρότητας, ειδικά εκείνων που είναι κεντρικά στην ίδια την κοινωνία. Η πολιτική σάτιρα που παρουσίαζαν οι κωμικοί ποιητές στα αρχαία ελληνικά θέατρα είχε σημαντική επιρροή στην κοινή γνώμη κατά την αθηναϊκή δημοκρατία.^[3] Αυτά τα πρώιμα δυτικά δράματα, που προέκυψαν από τη δημοκρατική πόλη-κράτος της ελληνικής κοινωνίας, παίζονταν σε αμφιθέατρα που χρησιμοποιούνταν για θεατρικές παραστάσεις, θρησκευτικές τελετές και πολιτικές συγκεντρώσεις. Αυτά τα δράματα είχαν τελετουργική και κοινωνική σημασία που ενίσχυε τη συνάφεια των πολιτικών ζητημάτων που εξετάζονταν.

Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ έχει γράψει πολιτικό θέατρο σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, οι οποίοι παρατηρούν ότι τα ιστορικά του έργα αναφέρονται στις μηχανορραφίες, τις προσωπικές ορμές και τα πάθη που καθορίζουν την πολιτική δραστηριότητα και ότι πολλές από τις τραγωδίες όπως Βασιλιάς Ληρ και Μάκβεθ δραματοποιούν την πολιτική ηγεσία και τις πολυπλοκότητες των ανθρώπων, που οδηγούνται από τον πόθο της εξουσίας. Για παράδειγμα, παρατηρούν ότι η ταξική πάλη στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία είναι κεντρικό θέμα στον Κοριολανό.^[4]

Ιστορικά, στην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, ο όρος πολιτικό θέατρο αναφερόταν ενίοτε ως αγκιτπρόπ.^[5]

Στους μεταγενέστερους αιώνες, το πολιτικό θέατρο έχει ενίοτε λάβει διαφορετική μορφή, ενώ έχει συνδεθεί και με το καμπαρέ και το λαϊκό θέατρο. Με αυτό το πρόσχημα, το πολιτικό θέατρο έχει αναπτυχθεί σε κοινωνίες των πολιτών υπό καταπιεστικές κυβερνήσεις ως μέσο πραγματικής υπόγειας επικοινωνίας και διάδοσης της κριτικής σκέψης. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξε εισροή πολιτικού θεάτρου, καθώς έπρεπε να συζητηθούν οι απώλειες του πολέμου.

Το πολιτικό θέατρο έχει συχνά χρησιμοποιηθεί για την προώθηση συγκεκριμένων πολιτικών θεωριών ή ιδανικών, για παράδειγμα με τον τρόπο που το θέατρο αγκιτπρόπ έχει χρησιμοποιηθεί για την προώθηση του μαρξισμού και την ανάπτυξη των κομμουνιστικών ιδεωδών.^[6]

Λιγότερο ριζοσπαστικές εκδοχές του πολιτικού θεάτρου έχουν καθιερωθεί στο κυρίαρχο σύγχρονο ρεπερτόριο - όπως τα ρεαλιστικά δράματα του Άρθουρ Μίλερ (Οι μάγισσες του Σάλεμ και Ήταν όλοι τους παιδιά μου), τα οποία διερευνούν τη συμπεριφορά των ανθρώπων ως κοινωνικών και πολιτικών ζώων.

Μια νέα μορφή πολιτικού θεάτρου εμφανίστηκε τον εικοστό αιώνα με φεμινίστριες συγγραφείς όπως η Ελφρίντε Γέλινεκ και η Κάριλ Τσέρτσιλ, που συχνά χρησιμοποιούν τις μη ρεαλιστικές τεχνικές που περιγράφονται παραπάνω. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, εμφανίστηκαν νέα θέατρα που ασχολούνταν με γυναικεία ζητήματα. Αυτά τα θέατρα πήγαν πέρα από τις απλές παραστάσεις φεμινιστικών έργων, προσπαθώντας να δώσουν στις γυναίκες ευκαιρίες και εργασιακή εμπειρία σε όλους τους τομείς της θεατρικής παραγωγής που μέχρι τότε κυριαρχούνταν από άνδρες. Εκτός από θεατρικές συγγραφείς, παραγωγούς και ηθοποιούς, υπήρχαν ευκαιρίες για γυναίκες ηλεκτρολόγους, σκηνογράφους, μουσικούς, υπεύθυνες σκηνής κ.λπ.

Το Living Theatre, που δημιουργήθηκε από την Τζούντιθ Μαλίνα και τον σύζυγό της Τζούλιαν Μπεκ το 1947 και άκμασε κατά τη δεκαετία του 1960, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, είναι ένα πρώιμο παράδειγμα πολιτικά προσανατολισμένης μπρεχτικής περφόρμανς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι αρχικές τους παραστάσεις του The Brig (γύρω στο 1964) του Κένεθ Μπράουν και του αμφιλεγόμενου θεατρικού έργου The Connection του Τζακ Γκέλμπερ και η αντίστοιχη ταινία του 1961 βασίζονται και απεικονίζουν τη δραματουργία της μπρεχτικής αλλοτρίωσης (Verfremdungseffekt) που χρησιμοποιεί σε κάποιον βαθμό το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού θεάτρου, αναγκάζοντας το κοινό να πάρει μια «κριτική οπτική» σε γεγονότα που δραματοποιούνται ή προβάλλονται επί οθόνης με βάση θεατρικές αρχές που αναπτύχθηκαν από τη θεωρία και την πράξη του Γάλλου πρώιμου σουρεαλιστή και πρωτοπαραλογιστή Αντονέν Αρτό.

Στο αμερικανικό περιφερειακό θέατρο, εμφανίζεται ένας πολιτικά προσανατολισμένος κοινωνικός προσανατολισμός στο θέατρο του δρόμου, όπως αυτός που παράγεται από τους θιάσους San Francisco Mime Troupe και ROiL. Το Detroit Repertory Theatre ήταν μεταξύ των περιφερειακών θεάτρων που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της πολιτικής κωμωδίας, ανεβάζοντας έργα όπως το Arborophilia.

Το έργο του Ντέιβιντ Χέαρ Straight Line Crazy εστιάζει στη ζωή του Ρόμπερτ Μόουζες, αμφιλεγόμενου πολεοδόμου στη Νέα Υόρκη, τον οποίο υποδύθηκε ο Ρέιφ Φάινς.

Η τηλεοπτική σειρά The West Wing του Άαρον Σόρκιν επικεντρώνεται στη φανταστική δημοκρατική κυβέρνηση του προέδρου Τζοσάια Μπάρτλετ και θεωρείται ευρέως μία από τις καλύτερες τηλεοπτικές εκπομπές όλων των εποχών, ^[7][8][9] έχοντας κέρδισε τρεις Χρυσές Σφαίρες και 26 Βραβεία Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης, συμπεριλαμβανομένου του βραβείου για Καλύτερης Δραματικής Σειράς, το οποίο κέρδισε τέσσερις συνεχόμενες φορές από 2000 έως 2003.^[10]

Το Μάλιστα, κύριε υπουργέ και η συνέχειά του, Μάλιστα, κύριε πρωθυπουργέ ήταν βρετανικές πολιτικές σατιρικές κωμωδίες.

Άλλες τηλεοπτικές σειρές που έχουν κατηγοριοποιηθεί ως πολιτικά δράματα είναι τα: Μπόργκεν: Συνωμοσίες εξουσίας, Boss, Τζακ & Μπόμπι, The Bold Ones: The Senator, Commander in Chief, House of Cards (βρετανική και αμερικανική έκδοση), Madam Secretary, Επιζών της επόμενης μέρας, Οι άνθρωποι του παρασκηνίου, Ακυβερνησία, Scandal, Billions, The Looming Tower και O Mecanismo.

Η καλή σύζυγος μπορεί επίσης να θεωρηθεί πολιτικό δράμα, ειδικά στον δεύτερο και τον πέμπτο κύκλο, που έχει αναγνωριστεί από τους κριτικούς. Αγώνες για πολιτικό αξίωμα, συμπεριλαμβανομένου του εισαγγελέα μιας πολιτείας, του κυβερνήτη, ακόμη και μιας προεδρικής υποψηφιότητας, κινούνται μέσα και έξω από την αφήγηση της σειράς και την ιστορία της κύριας ηρωίδας της.

Υπήρξαν αξιόλογες ταινίες που έχουν χαρακτηριστεί πολιτικά δράματα όπως τα Δεκατρείς μέρες και Αι ειδοί του Μαρτίου. Ένα γνωστό πολιτικό δράμα της λογοτεχνίας που αργότερα έκανε τη μετάβαση στον κινηματογράφο ήταν το Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά του Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν.

• Ντάριο Φο
• Ζαν Ζενέ
• Γέζι Γκροτόφσκι
• Χάρολντ Πίντερ

• Bottaro, J. El Teatro Politico de Protesta Social en Venezuela, 1969-1979. Lewiston, New York: Edwin Mellen Press, 2008.
• Broyles-Conzalez, Yolanda. El Teatro Campesino: Theater in the Chicano Movement. Austin: U of Texas P, 1994.
• Fischer-Lichte. Theatre, Sacrifice, Ritual: Exploring Forms of Political Theatre. London: Routledge, 2005.
• Filewod, Alan, and David Watt. Workers' Playtime: Theatre and the Labour Movement Since 1970. Currency Press, 2001.
• Godiwala, Dimple. Breaking the Bounds : British Feminist Dramatists Writing in the Mainstream Since c. 1980. New York: Peter Lang, 2003.
• Jezer, Marty. "Abbie Hoffman: American Rebel" (p.xiv, Introduction). Rutgers University Press, New Brunswick, 1993 (ISBN 978-0-8135-1850-3) (ISBN 978-0-8135-2017-9)
• Meier, Christian. The Political Art of Greek Tragedy. Cambridge: Polity Press, 1993.
• Patterson, Michael. Strategies of Political Theatre. Cambridge and New York: Cambridge UP, 2003.
• Piscator, Erwin. The Political Theatre: A History 1914-1929. New York: Avon, 1978.
• O'Corra, Simon, Taking the Medicine, A Play, Duality Books 2012 (ISBN 978-1-291-07600-4)