Αυτό το λήμμα παρουσιάζει το θέμα από ελληνική οπτική γωνία ή δίνει δυσανάλογο βάρος στην ελληνική πτυχή ενός παγκόσμιου θέματος. Προσπαθήστε να το ανασκευάσετε ή και να προσθέσετε πληροφορίες έτσι ώστε να καλύπτει πληρέστερα και περισσότερο ουδέτερα το θέμα. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (Αγγλ.World Council of Churches, συντομογρ. ΠΣΕ) είναι μια οικουμενιστικήδιαχριστιανική οργάνωση, της οποίας σκοπός είναι η προώθηση της χριστιανικής ενότητας. Αποτελεί κοινωνία 340 εκκλησιών, από τις οποίες οι 157 είναι μέλη του, και αντιπροσωπεύει πάνω από 550 εκατομμύρια Χριστιανούς, σε περισσότερες από 100 χώρες.[1][2]
Συνάντηση αντιπροσώπων από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών το 1962
Το ανώτατο διοικητικό σώμα του Συμβουλίου είναι η Γενική Συνέλευση, η οποία συνέρχεται ανά μερικά χρόνια. Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου είναι από το 2010 ο Όλαβ Φίξε Τβάιτ, από την Εκκλησία της Νορβηγίας η οποία συγκαταλέγεται στις Λουθηρανικές εκκλησίες.[εκκρεμεί παραπομπή]
Πολλοί από τους κληρικούς και τους θεολόγους που συμμετείχαν στο Π.Σ.Ε. έχουν κατηγορηθεί ως «δυτικίζοντες», μεταξύ των οποίων και ο Νίκος Νησιώτης, ο οποίος έπειτα από σημαντική εισήγησή που παρουσίασε το 1961 ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης στο Νέο Δελχί, έγινε αντικείμενο επίθεσης από υπέρμαχους της παράδοσης και του αφαιρέθηκε το χρίσμα του εκπροσώπου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μολαταύτα, ο Νησιώτης συνέχισε το έργο του αναφορικά με τον διάλογο μεταξύ των Εκκλησιών και το 2006 ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος —ως κίνηση αποκατάστασής του— ανακοίνωσε τη θεσμοθέτηση υποτροφίας στο όνομα του Νίκου Νησιώτη για νέους θεολόγους στο Οικουμενικό Ινστιτούτο του Μποσέ της Ελβετίας, χρηματοδοτούμενη από την Εκκλησία της Ελλάδος.[εκκρεμεί παραπομπή]
Παρέμβαση ΠΣΕ κατά της Δικτατορίας
Η πρώτη κρίση ανάμεσα στο ΠΣΕ και την Εκκλησία της Ελλάδος προέκυψε από το 1967, όταν η ολομέλεια του Συμβουλίου σε απόφαση του πήρε θέση κατά της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Αρχικά, μετά από επίσημα και ανεπίσημα διαβήματα, δημοσιεύματα του ξένου Τύπου στηλιτευτικά των μέτρων της Δικτατορίας, στις 17 Νοεμβρίου του 1967 ο διευθυντής της Εκκλησιαστικής Επιτροπής για Διεθνή Θέματα (Commission of the Churches on International Affairs), Δρ. Φρέντερικ Νόλντε (Frederick Nolde) έστειλε επιστολή στον τότε Έλληνα πρωθυπουργό, με την οποία του ανέφερε πως Έλληνες μετανάστες εργάτες είχαν απειληθεί από όργανα του καθεστώτος, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες της Διεθνούς Αμνηστίας. Στις αρχές του 1968 η Εκτελεστική Επιτροπή του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών, αφού έλαβε το παραπάνω υπόμνημα του Νόλντε, ζήτησε να επισκεφθεί και να συναντήσει στην Ελλάδα εκπροσώπους της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Αρχιεπισκοπής. Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Κοτσώνης, ως συνεργάτης του Δικτατορικού καθεστώτος, απέτρεψε την επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΠΣΕ, καθώς μια τέτοια επίσκεψη θα είχε ιδιαίτερο συμβολισμό και διεθνή αντίκτυπο. Ο καθηγητής Νικόλαος Ζαχαρόπουλος αναφέρει ότι μετά από αρκετό χρονικό διάστημα ο Γενικός Γραμματέας του ΠΣΕ ήλθε στην Ελλάδα αεροπορικώς, αλλά οι Ελληνικές αρχές δεν του επέτρεψαν αρχικά την είσοδο στη χώρα. Μετά από δύο ώρες του επετράπη.[3] Στις 4 με 20 Ιουλίου 1968 θα πραγματοποιείτο στην Ουψάλα της Σουηδίας η Δ΄ Γενική Συνέλευση του ΠΣΕ η Ελλαδική Εκκλησία όμως αρνήθηκε να αποστείλει αντιπροσώπους λόγω των τεταμένων σχέσεων Ελλάδας και Σουηδίας την περίοδο εκείνη. Επίσης ο Ιερώνυμος επικαλέστηκε την ανάμιξη του ΠΣΕ στη σχεδίαση του νέου Συντάγματος της χώρας. Έτσι όμως, ο Ιερώνυμος γινόταν «φερέφωνο της Δικτατορίας».[4] Ο Νικόλαος Ζαχαρόπουλος επισημαίνει πως η αποχή της Ελλαδικής Εκκλησίας από τις εργασίες της Συνέλευσης συνδεόταν και με τη θεματολογία της, που μεταξύ άλλων αφορούσε και την «κοινωνική και πολιτική δικαιοσύνη», κάτι που θα δυσχέραινε την Ελληνική αντιπροσωπεία.[5]
Ακόμη ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Κοτσώνης αρνήθηκε να παραλάβει οικονομική βοήθεια που έστελνε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών για τους σεισμόπληκτους των Ιονίων νήσων, γιατί έτσι θα υποχρεωνόταν να ευχαριστήσει έναν διεθνή οργανισμό που ασκούσε κριτική στο Δικτατορικό καθεστώς της Ελλάδας.[6]
Ο Ιερώνυμος Κοτσώνης ως παραλήπτης των επίσημων επιστολών του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών προς την Ιερά Σύνοδο, στις οποίες το Συμβούλιο διαμαρτυρόταν για τα βασανιστήρια που λάμβαναν χώρα στην Ελλάδα την περίοδο εκείνη, ήταν γνώστης της κατάστασης χωρίς τελικά να δηλώσει ή να πράξει τίποτα.[7]
Στα τέλη του 1968 ο Γ.Γ. του Παγκόσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, μετά από έκκληση της «οικουμενικής ομάδας» της πόλης Κρίφτελ της Δυτικής Γερμανίας, έστειλε προσωπικό και ανεπίσημο διάβημα προς τον Ιερώνυμο, με το οποίο τον καλούσε να παρέμβει με σκοπό την αποτροπή των θανατικών εκτελέσεων των Ελευθέριου Βερυβάκη και Αλέξανδρου Παναγούλη. Ο Ιερώνυμος απάντησε χαρακτηρίζοντας την επιστολή αυτή, «παρέμβαση στα πολιτικά πράγματα της χώρας» και «επέμβαση υπέρ δολοφόνων».[8]
Περίοδος 1980 έως σήμερα
Κατά τα επόμενα χρόνια όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες εντάχθηκαν στο ΠΣΕ, ενώ ορισμένες από αυτές αποχώρησαν στη συνέχεια. Ορισμένες άλλες απείλησαν με αποχώρηση, ανάμεσα στις οποίες και η Εκκλησία της Ελλάδος, εκπρόσωποι της οποίας, τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, εξέφραζαν την έντονη αντίθεσή τους προς τις αποφάσεις του Συμβουλίου. Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ θεωρούσε μάλιστα ότι τέτοιου είδους οργανισμοί δεν προσέφεραν στην Εκκλησία, η εκπροσώπηση της Εκκλησίας της Ελλάδος δόθηκε σε καθηγητές της Θεολογικών Σχολών και σε ιεράρχες που παρακολουθουσάν τα κινήματα διαλόγου και διανόησης παγκόσμια.[9]
Σημαντικό βήμα προσέγγισης κατά την πρόσφατη εικοσαετία υπήρξε το 2005, όταν έπειτα από προσπάθειες του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Πέτρου Βασιλειάδη η Εκκλησία της Ελλάδος φιλοξένησε την παγκόσμια συνέλευση του τμήματος ιεραποστολής του ΠΣΕ. Εντούτοις, οι επισκέπτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με διαμαρτυρίες έξω από τις εγκαταστάσεις του Αγίου Ανδρέα όπου διεξαγόταν η συνέλευση, ενώ ενημερώθηκαν ότι οι Διαμαρτυρόμενες (Προτεσταντικές) Εκκλησίες θεωρούνται αίρεση από κάποιους Ορθόδοξους κύκλους, και ότι οι διοργανωτές δεν ενημέρωσαν το εκκλησιαστικό σώμα για τη συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος[10]. Πενήντα δύο χρόνια μετά από την ίδρυσή του, τον Ιούνιο του 2006, ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη επίσκεψη Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας στην έδρα του ΠΣΕ στη Γενεύη.[εκκρεμεί παραπομπή]
Γενικοί γραμματείς
Από την επίσημη σύστασή του, το 1948, γενικοί γραμματείς έχουν διατελέσει οι:[11]
↑Ζαχαρόπουλος, Νικόλαος (1994). «Πτυχή των σχέσεων Εκκλησίας Ελλάδος και Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στην περίοδο της Δικτατορίας των συνταγματαρχών», στο: Αντιχάρισμα στη μνήμη Ιωάννου Κ.Παπαζαχαρίου. Α΄. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο. σελ. 177-178.
↑Ζαχαρόπουλος, Νικόλαος (1994). «Πτυχή των σχέσεων Εκκλησίας Ελλάδος και Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στην περίοδο της Δικτατορίας των συνταγματαρχών», στο: Αντιχάρισμα στη μνήμη Ιωάννου Κ.Παπαζαχαρίου. Α΄. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο, σελ. 186
↑«ΙΣΤΟΡΙKΑ: Πριν από 60 έτη κατασκηνωτές του Π.Σ.Ε. κτίζουν κτήριο στο Άσυλο Ανιάτων Μεσσηνίας και προωθούν την ενότητα των διαιρεμένων χριστιανών|Amen.gr». Amen.gr.
