PROFILPELAJAR.COM

Ιούρας
	Η οροσειρά του Ιούρα στην Ελβετια
	Τοπογραφικός χάρτης του Ιούρα και θέση του στην Ευρώπη
Υψηλότερο Σημείο	Crêt de la Neige
Υψόμετρο	1720μ.

Ο Ιούρας (γαλλικά: Massif du Jura‎‎) είναι μια οροσειρά που βρίσκεται βόρεια των Άλπεων και εκτείνεται στη Γαλλία, την Ελβετία και τη Γερμανία. Η υψηλότερη κορυφή της φτάνει τα 1720 μέτρα. Οι μελέτες της γεωμορφολογίας της είχαν σαν αποτέλεσμα να δώσει η οροσειρά το όνομά της στη γεωλογική Ιουράσια περίοδο.

Ετυμολογία

Το όνομα Ιούρας προέρχεται από τη λέξη juris των φραγκοπροβηγιανών^{[Σημ 1]}, που βασίζεται στη λέξη juria της ύστερης λατινικής και σημαίνει «ορεινό δάσος». Η λέξη έχει τις ρίζες της στην κελτική λέξη Jor, που σημαίνει «δασώδες ύψωμα».

Γεωγραφία

Η οροσειρά χωρίζεται στον γαλλο-ελβετικό και στον γερμανικό Ιούρα. Στη Γαλλία καταλαμβάνει την περιοχή της Φρανς-Κοντέ και καταλήγει στην περιοχή Ρον-Αλπ. Δημιουργεί ένα τόξο μήκους 360 χλμ.^[1] κατά μήκος των γαλλοελβετικών συνόρων και καταλήγει στο νότιο κομμάτι της Αλσατίας. Δυτικά, ξεκινά από τη γαλλική πόλη Βορέπ, κοντά στην Γκρενόμπλ και καταλήγει ανατολικά στo Dielsdorf της Ζυρίχης. Οι ψηλότερες κορυφές του Ιούρα βρίσκονται σε γαλλικό έδαφος («Κρετ ντε λα Νεζ» και «Λε Ρεκυλέ»). Πλατιές κοιλάδες, παράλληλες με τους ορεινούς όγκους εναλλάσσονται με στενές εγκάρσιες κοιλάδες^[2]. Η μεγάλη ποσότητα των βροχοπτώσεων δημιουργεί πολλούς ποταμούς μέσα στις κοιλάδες. Η περιοχή είναι διάσπαρτη και με αρκετές λίμνες που έχουν δημιουργηθεί από το λιώσιμο των παγετώνων, μόνο ο γαλλικός νομός του Ιούρα έχει 12 τέτοιες λίμνες.

Ο γερμανικός Ιούρας αποτελείται από δυο ασβεστολιθικά οροπέδια, όχι ιδιαίτερα μεγάλου ύψους. Διακρίνεται σε δυο τομείς: τον σουηβικό Ιούρα (στα γερμανικά Schwäbische Alb), στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, με ανώτερο ύψος τα 900μ. και τον Φραγκονικό Ιούρα (στα γερμανικά Fränkische Alb) στη Βαυαρία, με ανώτερο ύψος τα 650μ.

Γεωλογία

Ο Ιούρας έδωσε το όνομά του σε μια διάσημη περίοδο του πλανήτη μας, την Ιουράσια, τη μεσαία περίοδο του Μεσοζωικού αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου καταβυθίστηκαν τα ιζήματα που σχηματίζουν την οροσειρά, την περιοχή αποτελούσαν κοραλλιογενή νησιά με ρηχές λιμνοθάλασσες που βρίσκονταν στην άκρη της Τηθύος, με βιολογικό πλούτο συγκρίσιμο με αυτόν της Μικρονησίας. Ο Ιούρας είναι ουσιαστικά μια οροσειρά που δημιουργήθηκε από πτύχωση, του οποίου τα πετρώματα δημιουργήθηκαν κυρίως κατά τη διάρκεια του Μεσοζωικού αιώνα, μεταξύ 250 και 65 εκατομμυρίων ετών. Τα πετρώματα αυτά είναι ουσιαστικά ιζηματογενή, αποτελούμενα από 95% ασβεστόλιθους και μάργες και σχηματίστηκαν σε θαλάσσιο περιβάλλον κατά τον μεσοζωικό αιώνα.

Κατά τη διάρκεια της επόμενης περιόδου, της Κρητιδικής, η οροσειρά θα εμφανιστεί σταδιακά. Πολύ αργότερα, στο τέλος της Νεογενούς περιόδου, η ώθηση του αλπικού ορεινού όγκου^[3] θα οδηγήσει στην παραμόρφωση της ιζηματογενούς οροσειράς, η οποία θα συρρικνωθεί και θα αποκτήσει τη σημερινή της τοξοειδή μορφή, η οποία παρακάμπτει τη βορειοδυτική πλευρά του αλπικού ορεινού όγκου. Στη βορειοδυτική πλευρά τα στρώματα της ιουρασίου διάπλασης παρουσιάζουν τραπεζοειδή διάταξη, ενώ στη νοτιοανατολική πλευρά είναι ανυψωμένα εξαιτίας της πτύχωσης^[2].

Ο Ιούρας, που αποτελείται από ασβεστολιθικά πετρώματα, ως εκ τούτου γενικά διαπερατά, δεν συγκρατεί εύκολα τα ύδατα^[1]. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύνθετο καρστικό σύστημα αποσάθρωσης των πετρωμάτων, όπου η εναλλαγή των ασβεστολίθων και των μαργών προσδίδει την παρουσία ή την απουσία επιφανειακών υδάτων. Περιοχές όπου επικρατούν οι ασβεστόλιθοι έχουμε την παρουσία κλασσικών καρστικών φαινομένων όπως οι δολίνες, ενώ όπου επικρατούν οι μάργες (δηλαδή έχουμε αδιάβροχο αργιλώδες υπόστρωμα) παρατηρείται η παρουσία συχνών επιφανειακών υδάτων (πηγές, λίμνες, έλη, τυρφώνες), τα οποία δεν μπορούν να διεισδύσουν στους ασβεστολιθικούς υδροφόρους ορίζοντες. Στον Ιούρα είναι επίσης παρούσες πολλές λίμνες που σχηματίστηκαν από το λιώσιμο παγετώνων κατά την Τεταρτογενή περίοδο.

Κλίμα

Το κλίμα είναι ηπειρωτικό, υγρό και ψυχρό. Ο χειμώνας είναι δριμύς και πλούσιος σε χιόνια. Το κρύο, οι βροχοπτώσεις και οι χιονοπτώσεις αυξάνουν ανάλογα το υψόμετρο. Οι βροχοπτώσεις σπανίως να πέσουν κάτω από τα 1000 mm ετησίως και φτάνουν μέχρι τα 2000 mm^[4].

Χλωρίδα

Η χλωρίδα είναι πλούσια και με μεγάλη ποικιλία, παρουσιάζει περισσότερα από 2000 είδη. Την ποικιλία αυτή δημιουργούν οι διάφορες οικολογικές συνθήκες που σχετίζονται με τη γεωμορφολογία, τη φύση των εδαφών, το υψόμετρο, τον προσανατολισμό κ.λ.π. Στον γαλλο-ελβετικό Ιούρα στα χαμηλά υψόμετρα τα αντερείσματα καλύπτονται από αμπελώνες, οπωρώνες και σπανιότερα από δάση χνουδωτής δρυός. Σε υψόμετρο πάνω από τα 500μ. υπάρχουν δάση από οξιές και χειμερινές δρυς. Ακόμη ψηλότερα υπάρχουν δάση από ΄κωνοφόρα δέντρα. Τα οροπέδια τους ζεστούς μήνες χρησιμοποιούνται ως βοσκοτόπια γι' αυτό και στην περιοχή παράγονται ονομαστά τυριά Π.Ο.Π.^[4]. Στον γερμανικό Ιούρα τα εδάφη είναι πολύ φτωχά και δεν ευνοούν τις αγροτικές καλλιέργειες^[2].

Υψηλότερες κορυφές

1720 m: Crêt de la Neige (Αιν, Γαλλία)
1717 m: Le Reculet (Αιν, Γαλλία)
1688 m: Colomby de Gex (Αιν, Γαλλία)
1679 m: Mont Tendre (Καντόνι του Βω, Ελβετία)
1677 m: La Dôle (Βω, Ελβετία)
1621 m: Grand Crêt d'Eau (Αιν, Γαλλία)
1607 m: Chasseral (Καντόνι της Βέρνης, Ελβετία)
1607 m: Le Chasseron (Βω, Ελβετία)
1588 m: Le Suchet (Βω, Ελβετία)
1560 m: Aiguilles de Baulmes (Βω, Ελβετία)
1540 m: Grand Colombier (Αιν, Γαλλία)
1528 m: La Barillette (Βω, Ελβετία)
1495 m: Crêt Pela (Ιούρας, Γαλλία)
1483 m: Dent de Vaulion (Βω, Ελβετία)
1463 m: Mont d'Or (Ντου, Γαλλία)
1439 m: Mont Racine (Νεσατέλ, Ελβετία)
1284 m: Le Weissenstein (Σόλοτουρν, Ελβετία)

Τοπίο του Ιούρα από την κορυφή Le Chasseron στο Καντόνι του Βω

Σημειώσεις

↑ του κλάδου των Γαλατορομανικών γλωσσών

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 «Jura Mountains». Encyclopaedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2018.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 «Ιούρας». Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 14. Αθήνα: Εκδ. οίκος Χάρη Πάτση. σελ. 222.
↑ Dominique Raizon (11 Δεκεμβρίου 2008). «Du Jurassique au Jura:des dinosaures aux mammifères!...». RFI. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2018.
↑ ^4,0 ^4,1 «Giura». Enciclopedia Treccani. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2018.