Στις 11 Μαρτίου 2022, o Μαρκ Ιζράιλεβιτς Μπερνστέιν (λευκορωσικά: Марк Ізрайлевіч Бернштэйн· ρωσικά: Марк Израйлевич Бернштейн), Λευκορώσος μπλόγκερ και συντάκτης της ρωσικής Βικιπαίδειας με έδρα το Μινσκ, συνελήφθη από τη λευκορωσική δύναμη ασφαλείας GUBOPiK μετά από διαδικτυακές κατηγορίες για παραβίαση του ρωσικού νόμου για τις ψεύτικες ειδήσεις του 2022 για την εξαιτίας της επιμέλειας λημμάτων της Wikipedia με θέμα τα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία του 2022[1][2]. Καταδικάστηκε σε διοικητική κράτηση 15 ημερών βάσει του άρθρου 24.3 του Διοικητικού Κώδικα της Λευκορωσίας (για ανυπακοή σε αστυνομικούς)[3][4]. Μετά από αυτό το διάστημα, τέθηκε υπό κράτηση. Στις 24 Ιουνίου 2022 καταδικάστηκε σε τρία χρόνια, έλαβε αναστολή με περιοριστικούς όρους και αφέθηκε ελεύθερος[5][6].
Ιστορικό
Ο Μπερνστέιν έγραφε στη Βικιπαίδεια με το όνομα χρήστη Pessimist2006[7]. Από τα τέλη του 2009 έως τις αρχές του 2022 ήταν ένας από τους 50 πιο ενεργούς συντάκτες της ρωσικής Wikipedia, με περισσότερες από 200.000 επεξεργασίες[2][8]. Τού ανέθεσαν άλλοι εκδότες εγκυκλοπαίδειας να γράφει άρθρα. Περιέγραψε το «καλύτερο» του επίτευγμα στη Wikipedia το 2009 ως τη δουλειά του σε ένα άρθρο για τη λογοκρισία στη Σοβιετική Ένωση, στο οποίο είχε αναφέρει περίπου 250 πηγές. Εκείνη την εποχή έδωσε, επίσης, συνέντευξη στην Deutsche Welle για την τεχνογνωσία του στο σχολιασμό της ανάπτυξης της Βικιπαίδειας στη Λευκορωσική γλώσσα. Υπάρχουν δύο Βικιπαίδειες στα λευκορωσικά, μια στην παλιά λευκορωσική ορθογραφία του Ταρασκιέβιτς (be-tarask) και μια στη σημερινή λευκορωσική ορθογραφία[9] (be). Δημοφιλέστερη Βικιπαίδεια στη Λευκορωσία είναι η ρωσική (28 εκατομμύρια θεάσεις)[10], ενώ η λευκορωσική δεν ξεπερνά τις 500 χιλιάδες[11]. Ο Μπερνστέιν συμβούλευε τους νέους συντάκτες της Wikipedia να μαθαίνουν πρώτα από τα πρότυπα επεξεργασίας έμπειρων συντακτών και να είναι προετοιμασμένοι για συνεργασία με συντάκτες που έχουν πολύ διαφορετικές και συχνά αντίθετες απόψεις, τις οποίες θεωρούσε ως κλειδί για την ανάπτυξη των άρθρων της Wikipedia.
Σύλληψη και κράτηση
Όταν ορισμένοι συντάκτες της ρωσικής Wikipedia ισχυρίστηκαν ότι το όνομα "Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (2022)" παραβιάζει την πολιτική της Wikipedia να παρουσιάζει πληροφορίες από ουδέτερη σκοπιά, ο Μπερνστέιν είπε: "Τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στο έδαφος της Ουκρανίας. Είναι απλώς γεγονός, όχι άποψη».[12] Στις 10 Μαρτίου 2022, ένα διαδικτυακό φόρουμ προπαγανδιστικών μηνυμάτων στο Telegram, δημοσίευσε ιδιωτικές πληροφορίες για τον Μπερνστέιν και τον κατηγόρησε ότι παραβίασε έναν νέο ρωσικό νόμο κατά της δημοσίευσης ψευδών ειδήσεων. Το φόρουμ ισχυρίστηκε ότι η επεξεργασία των άρθρων της Wikipedia από τον Bernstein σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 παραβίαζε τον νέο νόμο[13][1].
Στις 11 Μαρτίου 2022, η GUBOPiK, η Κεντρική διεύθυνση της Λευκορωσίας για την Καταπολέμηση του Οργανωμένου Εγκλήματος και της Διαφθοράς, συνέλαβε τον Μπερνστέιν στο Μινσκ. Τα φιλοκυβερνητικά κανάλια Telegram δημοσίευσαν βίντεο με την κράτηση του Μπερνστέιν και τον κατηγόρησαν για διάδοση πλαστών «αντιρωσικών» πληροφοριών. Στις 12 Μαρτίου 2022 καταδικάστηκε σε διοικητική σύλληψη 15 ημερών για «ανυπακοή σε νόμιμη εντολή ή απαίτηση υπαλλήλου» (άρθρο 24.3 του Διοικητικού Κώδικα της Λευκορωσίας)[3][14].
Στις 11 Μαρτίου 2022, το Ίδρυμα Wikimedia, το οποίο διαχειρίζεται τη Wikipedia και άλλα έργα του Wikimedia, δήλωσε ως απάντηση σε μια έρευνα σχετικά με την κράτηση του Μπερνστέιν ότι οι ομάδες «Trust and Safety and Human Rights» των Ιδρυμάτων [παρακολούθησαν τη συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία και [ήταν ] σε στενή επαφή με τις κοινότητες [Wikimedia] στην περιοχή για να διασφαλίσουν την ασφάλειά τους και να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους."
Στις 26 Μαρτίου 2022, η λευκορωσική εφημερίδα Nasha Niva ανέφερε ότι ο Bernstein δεν αφέθηκε ελεύθερος μετά από 15 ημέρες σύλληψης και ισχυρίστηκε ότι κατηγορήθηκε για «οργάνωση και προετοιμασία ενεργειών που παραβιάζουν κατάφωρα τη δημόσια τάξη ή ενεργό συμμετοχή σε αυτές» (άρθρο 342.1 του Ποινικός Κώδικας Λευκορωσίας)[15] Σε κοινή ανακοίνωση επτά οργανισμών, ανάμεσά τους ο Viasna Human Rights Centre, της 29ης Μαρτίου 2022, αναγνωρίστηκε ως πολιτικός κρατούμενος[16].
Περιοριστικοί όροι
Στις 24 Ιουνίου 2022, σε μια δεύτερη καταδίκη, ο Μπερνστέιν καταδικάστηκε σε ποινή τριών χρόνων λαμβάνοντας αναστολή με περιοριστικούς όρους, για «οργάνωση και προετοιμασία δραστηριοτήτων που διαταράσσουν την κοινωνική τάξη». Ο Μπερνστέιν δήλωσε ότι ήταν αθώος για την κατηγορία. Η αιτιολόγηση της εισαγγελίας για την κατηγορία χαρακτηρίστηκε «ασαφής» από το Radio Free Europe/Radio Liberty[5].