Συντεταγμένες: 40°58′47.32″N 23°17′2.33″E / 40.9798111°N 23.2839806°E / 40.9798111; 23.2839806

Κεφαλοχώρι
Κεφαλοχώρι Κεφαλοχώρι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Σερρών
Δήμος	Ηρακλείας
Δημοτική Ενότητα	Στρυμωνικού
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονίας
Νομός	Σερρών
Υψόμετρο	440 μέτρα
Πληθυσμός
Πραγματικός	177
Έτος απογραφής	1961
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Μπάσκιοϊ Μπας-Κιοϊ Μπασκιόι
δεδομένα

Το παλιό Κεφαλοχώρι, έως το 1927 γνωστό ως Μπάσκιοϊ^[1], είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός που βρίσκεται στον σημερινό Δήμο Ηρακλείας της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Πρόκειται για τον αρχικό οικισμό του σημερινού κατοικημένου χωριού Κεφαλοχώρι Σερρών και βρίσκεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου νοτίως αυτού.

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανήκε διοικητικά στον Καζά του Λαγκαδά του Σαντζακίου της Θεσσαλονίκης του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης.

Στη στατιστική μελέτη «Μακεδονία, Εθνογραφία και Στατιστική» του Βούλγαρου Βασίλ Κάντσωφ, εκτιμάται ότι το 1900 ο οικισμός είχε 110 Τούρκους κατοίκους^[2]. Σύμφωνα με την «Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου» του Αθανάσιου Χαλκιόπουλου που εκδόθηκε το 1910 στην Αθήνα, ο οικισμός αναφέρεται ως αμιγώς μουσουλμανικός με πληθυσμό 171 κατοίκων^[3]. Σε υπολογισμούς που εξέδωσε, το έτος 1919, η Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού, προ του 1912 αναφέρονται 147 μουσουλμάνοι κάτοικοι, ενώ κατά τον Αύγουστο του 1915, σε σύνολο 154 κατοίκων, αναφέρονται 20 ελληνόφωνες και 134 μουσουλμάνοι^[4].

Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και κατά την ελληνική απογραφή του 1913 είχε πληθυσμό 142 κατοίκων^[5]. Το 1920 προσαρτήθηκε στη νεοσυσταθείσα κοινότητα Μακιών (Άμπελοι), μαζί με τα χωριά Καρατζάκιοϊ (Βαρικό), Κουρατζανλή, Μαχμουτλή (Τριανταφυλλιά), Μπαϊσλή (Μεσάδα) και Σακάφτσια (Λιβαδοχώρι)^[6]. Το 1927 μετονομάστηκε σε Κεφαλοχώρι^[7], ενώ το ίδιο έτος αποσπάστηκε από την προηγούμενη κοινότητα και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Καλού Κάστρου (Καλόκαστρο)^[8][1].

Το έτος 1922, εγκαταστάθηκαν στον οικισμό Μικρασιάτες πρόσφυγες, ενώ με την Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 οι Τούρκοι κάτοικοι αποχώρησαν. Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων, τη δεκαετία του 1920 εγκαταστάθηκαν στον οικισμό τουλάχιστον 40 οικογένειες προσφύγων^[9].

Κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου ο οικισμός εκκενώθηκε και οι περισσότεροι κάτοικοι μεταφέρθηκαν στις Σέρρες. Με τη λήξη του πολέμου, ελάχιστοι από αυτούς επέστρεψαν και στον οικισμό μετεγκαταστάθηκαν Πόντιοι πρόσφυγες από το εγκαταλελειμμένο χωριό Φλαμούρι Θεσσαλονίκης και τον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης^[10].

Κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960, με την παραχώρηση στους κατοίκους από το ελληνικό κράτος, νέας έκτασης για ανοικοδόμηση, ο οικισμός εγκαταλείφθηκε οριστικά. Οι κάτοικοι ίδρυσαν νέο οικισμό με το ίδιο όνομα, το Κεφαλοχώρι Σερρών, περίπου ένα χιλιόμετρο βορειότερα, δίπλα ακριβώς στην τότε εθνική οδό Σερρών-Θεσσαλονίκης. Κάτοψη του παλιού οικισμού είναι ορατή σε αεροφωτογραφίες της περιόδου 1945-1960^[11].

Το 1968 με το ΦΕΚ 146Α΄/6-7-1968, η θέση του εγκαταλελειμμένου οικισμού μετονομάστηκε σε «Θόλος».^[12]

Σήμερα, στην τοποθεσία του πρώην οικισμού υπάρχουν ίχνη από τα θεμέλια των σπιτιών που υπήρχαν κάποτε εκεί. Υπάρχουν, επίσης, ερείπια κάποιων μεταγενέστερων κτηρίων, στην ανατολική πλευρά του οικισμού.