Ιβ Μπονφουά
Από συνέντευξη του Ιβ Μπονφουά το 2004
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Yves Bonnefoy (Γαλλικά)
Γέννηση	24  Ιουνίου 1923[1][2][3] Τουρ[4][5]
Θάνατος	1  Ιουλίου 2016[2][6][7] 15ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[5]
Κατοικία	Τουρ
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Θρησκεία	αθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Γαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά[8][9]
Σπουδές	Φιλοσοφική Σχολή των Παρισίων (από 1943) Λύκειο Ντεκάρτ Πανεπιστήμιο του Πουατιέ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μεταφραστής συγγραφέας[10] κριτικός τέχνης[11][12] ποιητής[11][12] διδάσκων πανεπιστημίου φιλόσοφος δοκιμιογράφος[11] ιστορικός της τέχνης[13]
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο του Πρίνστον Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς Πανεπιστήμιο Μπράνταϊς Πανεπιστήμιο Γέιλ Κολλέγιο της Γαλλίας (1981–1993)[14] Δημοτικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Πανεπιστήμιο της Γενεύης[15] Πανεπιστήμιο της Προβηγκίας-Αιξ-Μασσαλίας 1[16]
Οικογένεια
Σύζυγος	Lucille Vines
Τέκνα	Mathilde Bonnefoy
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Γαλλικό Λογοτεχνικό Βραβείο (2013)[17] Παγκόσμιο Βραβείο Τσίνο ντελ Ντούκα (1995) Βραβείο Γκονκούρ Ποίησης (1987) Μεγάλο εθνικό βραβείο ποίησης βραβείο Φραντς Κάφκα (2007) βραβείο Μπάλζαν (1995 και 1995) διεθνές ποιητικό βραβείο Τζάνους Παννόνιους (2014) Βραβείο ποίησης Πιερέτ-Μισελού (2011) Μεγάλο βραβείο λογοτεχνίας της SGDL (1987) επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου Βραβείο FIL για Λογοτεχνία σε Ρομανικές Γλώσσες (2013)[10] επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Διεθνές Βραβείο Νονίνο (2015) Διεθνές Βραβείο Βιαρέτζιο-Βερσίλια (2011)[18] μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών Golden Wreath (1999) Horst Bienek Award for Poetry (2007)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

O Ιβ Μπονφουά (Γαλλικά: Yves Bonnefoy, 24 Ιουνίου 1923 - 1η Ιουλίου 2016) ήταν Γάλλος ποιητής, κριτικός τέχνης και μεταφραστής. Θεωρείται ως μεγάλος ποιητής της περιόδου από τα τέλη του 20ού έως τις αρχές του 21ου αιώνα.^{[19][20][21][22]}

Ο Ιβ Ζαν Μπονφουά γεννήθηκε στην Τουρ την 24η Ιουνίου 1923.^[23] Οι γονείς του ήταν ο Ελί Μπονφουά, εργάτης σιδηροδρόμων από το Αβερόν, και η Ελέν Μπονφουά, δασκάλα από το Λοτ.^[24] Μετά τον γάμο τους εγκαταστάθηκαν στην Τουρ, και το 1914 γεννήθηκε η μεγαλύτερη αδελφή του Ιβ, η Σουζάν. Η οικογένεια ζούσε σε ένα σπίτι που καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε ένα άλλο σπίτι. Ο Ελί Μπονφουά πέθανε το 1936. Ο Ιβ Μπονφουά, κάθε χρόνο, πέρναγε τα καλοκαίρια στο σπίτι του παππού του, στο Τουαράκ του Λοτ,.

Ο Ιβ πέρασε τις τελικές εξετάσεις στα μαθηματικά και τη φιλοσοφία στο Λύκειο Ντεκάρτ της Τουρ. Μελέτησε μαθηματικά, ιστορία των επιστημών και φιλοσοφία στις προπαρασκευαστικές τάξεις του Λυκείου Ντεκάρτ. Μετά σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Πουατιέ, και στη Σορβόννη, μέχρι το 1943 που μετακόμισε στο Παρίσι και ασχολήθηκε με την ποίηση.

Το 1945-1947, ήταν κοντά στους σουρεαλιστές και συνδέθηκε με τους: Έντουαρντ Τζάγκερ, Τζαροσλάβ Σερπάν, Ιβ Μπατιστίνι, Ζαν Μπρουν. Μετά, με τους ποιητές Γκίλμπερτ Λελί και Κριστιάν Ντοτρεμόν και με τον ζωγράφο Ραούλ Ουμπάκ. Το 1946 ίδρυσε ένα περιοδικό, το La Révolution la Nuit (Η Νυχτερινή Επανάσταση), στο οποίο δημοσίευσε ένα κομμάτι από το μεγάλο σουρεαλιστικό ποίημά του Le Coeur-espace (Το διάστημα της καρδιάς).

Το 194, ο Ιβ Μπονφουά αρνήθηκε να υπογράψει το σουρεαλιστικό μανιφέστο Rupture inaugurale (Αρχική Διάσταση), και έτσι αποστασιοποιήθηκε από το κίνημα. Ο ποιητής κατέκρινε την σουρεαλιστική ιδέα της "κακής παρουσίας" που υποκαθιστά την πραγματικότητα με μία υπερβολή.^[25].

Το 1949-1953 πραγματοποίησε εκπαιδευτικά ταξίδια με υποτροφίες: στην Ιταλία, στην Ολλανδία, στην Αγγλία. Έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα, υπό την καθοδήγηση του Ζαν Γουάλ, και θέμα «Μπωντλαίρ και Κίρκεγκωρ». Στη συνέχεια, ήταν ερευνητικός συνεργάτης για τρία χρόνια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS), όπου μελέτησε την Αγγλο-Αμερικανική κριτική μεθοδολογία.^[24]

Το 1953 ο Ιβ κυκλοφόρησε στο Γαλλικό περιοδικό Mercure de France (Γαλλικός Ερμής) την πρώτη συλλογή ποιημάτων του, με τίτλο Du mouvement et de l'immobilité de Douve (Η κίνηση και η ακινησία του Ντουβ). Αυτή η συλλογή ήταν μια γιορτή για την ανάκτηση της τελειότητας, την δοκιμασία του θανάτου από τη λέξη:

Ήταν επίσης ένας τρόπος για τον ποιητή να ολοκληρώσει το διάλειμμα του με τον σουρεαλισμό του Αντρέ Μπρετόν, ο οποίος έκανε την έννοια της εικόνας ως ένα από τα σημεία της ποιητικής του:

Το 1955, με τον σκηνοθέτη Ρότζερ Λιβέ γύρισαν μια ταινία 35 mm, διάρκειας 17 λεπτών, με τίτλο Royaumes de ce monde (Βασίλεια αυτού του κόσμου), για το νόημα του Ευαγγελισμού στη ζωγραφική, που παρουσιάστηκε και βραβεύτηκε στο Γκραν πρι ταινιών μικρού μήκους της Τουρ.

Τα επόμενα χρόνια, οι τρεις ποιητικοί του τόμοι, Hier régnant désert (1958), Pierre écrite (1965), και Dans le leurre du seuil (1975), το 1978 συλλέχθηκαν, μαζί με την Κίνηση και την ακινησία του Ντουβ, σε ένα βιβλίο με τίτλο Poèmes (Ποιήματα). Ακολούθησαν τα: Ce qui fut sans lumière (1987, Αυτό που ήταν χωρίς φως), Début et fin de la neige (1991 Αρχή και τέλος του χιονιά), La Vie errante ( 1993, Η Ζωή του περιπλανώμενου), Les Planches courbes (2001, Οι καμπύλες σανίδες), La Longue Chaîne de l’ancre (2008, Η μακριά αλυσίδα της άγκυρας), Raturer outre (2010).

Μετά το L’Arrière-pays (1972, Η απόμακρη επαρχία) που ήταν μια αυτοβιογραφική αφήγηση για την ένταση ανάμεσα στην επιθυμία του να βρίσκεσαι αλλού, που διεγείρεται από πίνακες ζωγραφικής, και στην επιστροφή στο εδώ και τώρα, ο Ιβ Μπονφουά έγραψε και ποιήματα σε πρόζα, όπως το Rue Traversière (1977, Διασταυρούμενη οδός).

Ασχολήθηκε με τον ορισμό της ποίησης. Όρισε ότι κάθε ποιητική εργασία είναι ο καρπός μιας ύπαρξης. Υπάρχει συνέχεια μεταξύ του ποιητή, της ποιήτριας και της ποίησης. Η ομιλία διαφέρει από τη γλώσσα, που είναι ένα σύστημα. Είναι μια παρουσία, μέσω της οποίας εκδηλώνεται αυτή η ύπαρξη. Η λέξη έχει ένα ζωντανό χαρακτήρα, επειδή είναι αδιαχώριστη από αυτόν που την προφέρει.^[28]

Το 1954, η μονογραφία του Ιβ Μπονφουά με τίτλο Τοιχογραφίες της γοτθικής Γαλλίας, ήταν ένα από τα πρώτα ιστορικά και κριτικά έργα του. Αργότερα παρουσίασε αρκετά παρόμοια έργα, που επικεντρώθηκαν στην ιστορία της ζωγραφικής, στη σχέση της τέχνης με την ποίηση, στην ιστορία της ποίησης και στην ερμηνεία της, στη φιλοσοφία του ποιητικού έργου και πράξης.

Παράλληλα, ο Ιβ Μπονφουά έκανε πολλές μεταφράσεις έργων: περίπου 15 βιβλία του Σαίξπηρ, το Σαράντα πέντε ποιήματα του Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς (1989), έργα του Πετράρχη και του Λεοπάρντι, καθώς και του Έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη, με τον οποίο δέθηκε με μακροχρόνια φιλία. Στα έργα του παρουσίασε και τους συλλογισμούς του για το μεταφραστικό έργο: Théâtre et poésie (Θέατρο και Ποίηση). Shakespeare and Yeats, (1998, Σαίξπηρ και Γέιτς). La Communauté des traducteurs, (2000, Η κοινότητα των μεταφραστών)

Για αυτές τις μεταφράσεις, το πρώτο ζητούμενο είναι η προσέγγιση του προσώπου του συγγραφέα. Ο Μπονφουά μιλά για τα υποκείμενά τους με συμπάθεια, θαυμασμό, στοργή, ακόμη και αγάπη. Εξοικειωμένος με τον συγγραφέα, ο μεταφραστής μπορεί να αποδώσει το κείμενό του καλύτερα. Για να μεταφράσει τον Γέιτς επισήμανε ότι η προσοχή του «πήγε σε ένα κείμενο, φυσικά, αλλά ακόμα περισσότερο σε ένα άτομο». Οι σχέσεις του συγγραφέα πρέπει να μεταφέρονται: όταν ο Γέιτς, μιλώντας για τον Απόλυτο, βασίστηκε στον φίλο του, τότε και ο μεταφραστής έπρεπε να βρει αυτόν τον φίλο. Για τον Σαίξπηρ, ο Μπονφουά πιστεύει ότι είχε ενσαρκωθεί με κάποιον τρόπο σε κάθε έναν από τους χαρακτήρες των έργων του, και για να τον μεταφράσεις πρέπει να ακούσεις τον Σαίξπηρ που βρίσκεται πίσω από τον κάθε ρόλο.^[28]

Από το 1960, ο Ιβ Μπονφουά άρχισε να δίνει διαλέξεις σε Γαλλικά και ξένα πανεπιστήμια, όπως στην Ελβετία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εργάστηκε ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστημιακό Κέντρο του Βανσέν (1969-1970), στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας (1973-1976) και στο Πανεπιστήμιο του Αιξ-αν-Προβάνς (1979-1981), και vw προσκεκλημένος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης (1970-1971 και 1971-1972). Έγινε καθηγητής στο Κολέγιο της Γαλλίας και συνέχισε να δίνει διαλέξεις σε πολλές χώρες.

Τα κείμενα της διδασκαλίας του στο Κολέγιο της Γαλλίας συλλέχθηκαν και δημοσιεύθηκαν από την Σελ (Seuil) το 1999: Lieux et destins de l’image : un cours de poétique au Collège de France (Μέρη και προορισμοί της εικόνας: ένα μάθημα ποιητικής στο Κολέγιο της Γαλλίας (1981-1993). Το 1993-2004 συμμετείχε σε 11 συνέδρια στο Ίδρυμα Ουγκώ του Κολεγίου της Γαλλίας για την Αυτογνωσία της Ποίησης . Από αυτά τα συνέδρια έχουν δημοσιευθεί τρία έργα του: Jouve, poète, romancier, critique (1995, Νέος, ποιητής, μυθιστοριογράφος, κριτικός), Poésie et rhétorique (1997, Ποίηση και ρητορική), Poésie, mémoire et oubli (2005, Ποίηση, μνήμη και λήθη), και μία ανθολογία: La Conscience de soi de la poésie, anthologie des colloques de la Fondation Hugot (2008, Αυτογνωσία της ποίησης, ανθολογία από τα συνέδρια στο Ίδρυμα Ουγκώ).

Μετά από τις πρώτες λογοτεχνικές συνεργασίες του, στα βιβλία Pierre écrite με τον Ραούλ Ουμπάκ το 1958 και στο Αντί-Πλάτων με τον Ζουάν Μιρό το 1962, ο Ιβ Μπονφουά πραγματοποίησε συνεργασίες με γραφίστες και εκδόθηκαν εικονογραφημένα βιβλία με ποιήματά του. Στους συνεργάτες του περιλαμβάνονται οι: Πιερ Αλεσίνσκι, Νασέρ Ασάρ, Εντουάρντο Τσιλίντα, Κλοντ Γκαράς, Ζακ Χάρμαν, Αλεξάντρ Ολάν, Ζωρζ Ναμά, Φαρχάντ Οστοβανί, Άντονι Ταπιέ, Ζεράρ Τίτους-Καρμέλ, Μπραμ Βαν Βελντ, Ζάο Γούκι.

Ο Ιβ Μπονφουά ήταν συντάκτης του βραχύβιου περιοδικού L'Éphémère (Το Εφήμερο) την περίοδο 1966-1972, μαζί με τους Αντρέ ντου Μπουσέ, Λουί Ρενέ ντε Φορέτ, Γκαετάν Πικόν. Το 1968 που ο τελευταίος αποχώρησε, στο συντακτικό συμβούλιο μπήκαν η Μισέλ Λιρί, Πασκάλ Κινιάρ και Πωλ Σελάν.

Το 2007, ο μουσικοσυνθέτης Τιερί Μασουέλ χρησιμοποίησε μερικά κείμενα από το Les Planches Courbes (Οι Καμπύλες Σανίδες) του Ιβ Μπονφουά, στο ορατόριό του με τίτλο L'Encore Aveugle (Ακόμα Τυφλή)

• Γαλλία :
  • 1971 : Βραβείο κριτικών
  • 1981 : Μεγάλο Βραβείο Ποίησης της Γαλλικής Ακαδημίας, για το συνολικό έργο του
  • 1987 : Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας της SGDL, για το συνολικό έργο του
  • 1987 : Βραβείο Γκονκούρ Ποίησης, για το έργο του
  • 1995 : Παγκόσμιο Βραβείο Σινό ντελ Λουκά
  • 2006 : Βραβείο Αρντουά (βραβείο της πανεπιστημιακής Ένωσης της Ακουιτανίας, στο Μπορντώ)
  • 2011 : Βραβείο Ρότζερ-Κοβάλσκι/ Μεγάλο Βραβείο της Πόλης της Λυών, για το L'Heure présent, που δημοσιεύτηκε από το Mercure de France
  • 2013 : Βραβείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας ^[29]
• Άλλες χώρες :
  • 1978 : Βραβείο Μοντέν του Ιδρύματος Φρεντερίκ φον Σιλέρ (Αμβούργο)
  • 1995 : Βραβείο Μπαλζάν (απονέμεται εναλλάξ στη Βέρνη ή στη Ρώμη) για το έργο του ως ιστορικός τέχνης και κριτικός τέχνης (μελέτες για την Ευρωπαϊκή τέχνη από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα)
  • 2005 : Διεθνές Βραβείο Πιερ Πάολο Παζολίνι ( απονεμήθηκε στη Ρώμη την 1η Νοεμβρίου)
  • 2006 : Ευρωπαϊκό Βραβείο Ποίησης (απονεμήθηκε στο Τρεβίζο τον Νοέμβριο)
  • 2007 : Βραβείο Φραντς Κάφκα, για το συνολικό έργο του
  • 2010 : Διεθνές Βραβείο Αλάσιο (απονεμήθηκε στο Τορίνο την15η Μαΐου)
  • 2010 : Βραβείο Μάριο Λουζί (απονεμήθηκε στο Τορίνο την 11η Ιουνίου)
  • 2011 : Μεγάλο Βραβείο Ποίησης Πιερέτ-Μισελού ( απονομή στη Λωζάνη), για το συνολικό έργο του
  • 2013 : Βραβείο Λογοτεχνίας σε Ρομανικές Γλώσσες στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Γκουανταλαχάρα ( Μεξικό), για το συνολικό έργο του ^[30]
  • 2015 : Διεθνές Βραβείο Νονίνο^[31] (απονομή στο Ούντινε Ιταλίας)

• 1984 Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων ( Γαλλία ), απονομή από τον Υπουργό Τζακ Λανγκ.

• Επίτιμος διδάκτωρ σε πολλά πανεπιστήμια από ολόκληρο τον κόσμο, με συμπεριλαμβανόμενα: το Πανεπιστήμιο του Νοσατέλ, το Αμερικανικό Κολλέγιο στο Παρίσι, το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, το Κολέγιο Τρίνιτι του Δουβλίνου, τα Πανεπιστήμια του Εδιμβούργου, της Ρώμης, της Οξφόρδης και της Σιένας.

Το 1968 παντρεύτηκε την Αμερικανίδα Λούσι^[32], με την οποία το 1972 απέκτησαν μία κόρη, τη Ματθίλδη.  

Ο Ιβ Μπονφουά πέθανε σε ηλικία 93 ετών στο Παρίσι την 1η Ιουλίου 2016. Ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολλάντ, δήλωσε για τον θάνατό του ότι θα τον θυμούνται για την «ανύψωση της γλώσσας στον υπέρτατο βαθμό ακρίβειας και ομορφιάς»^[33].

Το έργο του Ιβ Μπονφουά έχει μεταφραστεί σε πάνω από τριάντα δύο γλώσσες, κυρίως στα Αγγλικά, Γερμανικά και Ιταλικά. Ιδιαίτερα στην Ιταλική γλώσσα, ολόκληρο το ποιητικό έργο του έχει συγκεντρωθεί σε έναν τόμο ^[35] της συλλογής " I Meridiani ". Σημειώνεται ότι είναι ο πρώτος Γάλλος συγγραφέας που συμπεριλήφθηκε στη συλλογή όσο ζούσε ακόμα.

• Correspondance I, (2018, Αλληλογραφία Α'). Έκδοση που επιμελήθηκαν οι Οντίλ Μπομπάρντ και Πατρίκ Λαμπάρτ, Παρίσι. Εκδόσεις: Les Belles Lettres

• La Quête du Graal, (Η αναζήτηση για το Άγιο Δισκοπότηρο) με τον Αλμπέρ Μπεγκίν, Le Club du livre, 1958. Επανέκδοση: Seuil, 1982
• Ο.Μ. Γέιτς, Quarante-cinq poèmes suivi de La Résurrection, (Σαράντα πέντε ποιήματα, Η Ανάσταση) Α Hermann, 1989, Poésie/Gallimard, 1993
• Κητς και Λεοπάρντι,. Mercure de France, 2000
• « Dix-neuf sonnets de Pétrarque nouvellement traduits par Yves Bonnefoy », Conférence n^o 20, (19 σονέτα του Πετράρχη, με 8 γκραβούρες του Ζεράρ ντε Παλεζιέ) Meaux, éditions de la revue <i id="mwAWg">Conférence</i>, 2005.
• Ουίλιαμ Σαίξπηρ :
  • Ερρίκος Δ', Ιούλιος Καίσαρ, Άμλετ, Το Χειμωνιάτικο παραμύθι, Αφροδίτη και Άδωνις, Ο Βιασμός της Λουκρητίας, Club français du livre, 1957-1960
  • Ιούλιος Καίσαρ, Mercure de France, 1960
  • Άμλετ, Mercure de France, 1962
  • Βασιλιάς Ληρ, Mercure de France, 1965 ; Επανέκδοση: 1991
  • Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Mercure de France, 1968
  • Άμλετ, Βασιλιάς Ληρ, Folio, Gallimard, 1978
  • Ερρίκος Δ', Théâtre de Carouge, Genève, 1981
  • Μάκβεθ, Mercure de France, 1983
  • Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Μάκβεθ, Folio, Gallimard, 1985
  • Τα Ποιήματα; («Αφροδίτη και Άδωνις», «Ο Βιασμός της Λουκρητίας», «Φοίνικας και Χελώνα»), « Μεταφράσεις ποιημάτων και πεζών», Mercure de France, 1993
  • 24 Σονέτα του Σαίξπηρ, εικονογράφηση του Ζάο Γουκι, Les Bibliophiles de France, 1994. Thierry Bouchard et Yves Prié, 1996
  • Το Χειμερινό παραμύθι, «Τέχνη και Φύση», Mercure de France, 1994 ; Folio, Gallimard, 1996
  • Ιούλιος Καίσαρ, « Βρούτος, ή η συνάντηση στους Φιλίποους», Mercure de France ; Folio Gallimard, 1995
  • Η Τρκυμία, «Μία ημέρα από τη ζωή του Προσπερό», Folio, Gallimard, 1997
  • Αντώνιος και Κλεοπάτρα, «Η ευγένεια της Κλεοπάτρας», Gallimard, Folio-Théâtre, 1999
  • Οθέλλος, (Η εύγλωττη Δυσδαιμόνα) Gallimard, Folio-Théâtre, 2001
  • Όπως σας αρέσει, «Η απόφαση του Σαίξπηρ», LGF, Le Livre de Poche, coll. Classiques, 2003
  • Τα Σονέτα, Αφροδίτη και Άδωνις, Ο Βιασμός της Λουκρητίας, Poésie/Gallimard, 2007.
• Πετράρχης, Βλέπω χωρίς μάτια και χωρίς στόμα φωνάζω. Εικοσιτέσσερα σονέτα μεταφρασμένα από τον Ιβ Μπονφουά, Galilée, 2012.

• Jean-Pierre Richard, « Yves Bonnefoy entre le nombre et la nuit », Onze études sur la poésie moderne, Seuil, 1964
• John E. Jackson, Yves Bonnefoy, Seghers, coll. Poètes d'aujourd'hui, 1976
• Claude Esteban, « L'immédiat et l'inaccessible », Critique, n^o 365 (oct. 1977), repris dans L'Immédiat et l'Inaccessible, Galilée, 1978
• Jean Starobinski, « Yves Bonnefoy : la poésie entre deux mondes », Critique, n^o 350, 1979, repris en préface à Poèmes, Poésie/Gallimard, 1982
• Jérôme Thélot, Poétique d'Yves Bonnefoy, Droz, 1983
• John T. Naughton, The Poetics of Yves Bonnefoy, Chicago/Londres, University of Chicago Press, 1984
• Richard Vernier, Yves Bonnefoy ou les mots comme le ciel, Tubingen/Paris, G. Narr, /J.-M. Place, 1985
• Gérard Gasarian, Yves Bonnefoy, la poésie, la présence, Champ Vallon, coll. Champ poétique, 1986
• Claude Esteban, « L'Écho d'une demeure », Critique de la raison poétique, Flammarion, 1987
• Michèle Finck, Yves Bonnefoy, le simple et le sens, José Corti, 1989
• John E. Jackson, À la souche obscure des rêves. La dialectique de l'écriture chez Yves Bonnefoy, Mercure de France, 1993
• Yves Leclair, « Lectures en rêve », Bonnes compagnies, éd. Le Temps qu'il fait, 1998
• Daniel Acke, Yves Bonnefoy, essayiste : modernité et présence, Amsterdam, Rodopi, 1999
• Patrick Née, Poétique du lieu dans l'œuvre d'Yves Bonnefoy ou Moïse sauvé, PUF, 1999
• Claude Esteban, « Un paysage de pierres », Europe, n^o 890-891 (juin-juillet 2003), repris dans Ce qui retourne au silence, Farrago/Léo Scheer, 2004
• Patrick Née, Rhétorique profonde d’Yves Bonnefoy, Hermann, 2004
• Patrick Née, Yves Bonnefoy, ministère des Affaires étrangères, Association pour la diffusion de la pensée française (ADPF), 2005
• Arnaud Buchs, Yves Bonnefoy à l'horizon du surréalisme, Galilée, 2005
• Dominique Combe, "Les Planches courbes" d'Yves Bonnefoy, Gallimard, coll. Foliothèque, 2005
• Patrick Née, Yves Bonnefoy penseur de l'image, ou les Travaux de Zeuxis, Gallimard, 2006
• Patrick Née, Pensées sur la scène primitive. Yves Bonnefoy, lecteur de Jarry et de Lely, Éditions Hermann, 2009
• Yvon Inizan, La Demande et le don. L'attestation poétique chez Yves Bonnefoy et Paul Ricœur, Presses universitaires de Rennes (PUR), coll. Æsthetica, 2013
• François Lallier, Yves Bonnefoy (La voix antérieure III), Bruxelles, La Lettre volée, coll. « Essais », 2015
• François Ménager, Yves Bonnefoy, poète et philosophe, Toulouse, Domuni-press, coll. « Philosophie », 2018