Επιχείρηση: Ανατέλλων Ήλιος

Το πληρεξούσιο του Στρατηγού των SS Καρλ Γουλφ για την παράδοση των ναζιστικών δυναμέων στη βόρεια Ιταλία, 2 Μαΐου 1945

Η Επιχείρηση: Ανατέλλων Ήλιος (αγγλικά: Operation: Sunrise), γνωστή και ως "το περιστατικό της Βέρνης", αναφέρεται σε μια σειρά μυστικών διαπραγματεύσεων από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο του 1945 μεταξύ εκπροσώπων της Ναζιστικής Γερμανίας και των Δυτικών Συμμάχων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για την τοπική παράδοση των γερμανικών δυνάμεων στη βόρεια Ιταλία.[1]

Οι περισσότερες από τις συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν κοντά στη Βέρνη της Ελβετίας και οι κύριοι διαπραγματευτές ήταν ο Στρατηγός της Waffen-SS Καρλ Γουλφ και ο Αμερικανός απεσταλμένος διπλωμάτης Άλεν Ντάλες. Οι συναντήσεις αυτές προκάλεσαν την υποψία των Σοβιετικών, ότι οι Αμερικανοί επιδιώκαν να υπογράψουν ξεχωριστή ειρήνη με τους Γερμανούς και οδήγησαν σε έντονη αλληλογραφία μεταξύ του Ιωσήφ Στάλιν και του Φρανγκλίνου Ρούσβελτ, η οποία χαρακτηρίστηκε ως ένα πρώιμο επεισόδιο του αναδυόμενου Ψυχρού Πολέμου.[2]

Ο Ρούσβελτ αρνήθηκε ότι έγιναν διαπραγματεύσεις για παράδοση στην Ελβετία. Ο Ντάλες, ωστόσο, φαίνεται ότι έχει συνάψει προφορική συμφωνία για να προστατεύσει τον Στρατηγό των SS Καρλ Γουλφ από τη δίωξη στις δίκες της Νυρεμβέργης, καθώς επεξεργάστηκαν λεπτομέρειες για την παράδοση.[3] Αν και η Ελβετία ήταν ουδέτερη κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ελβετός αξιωματικός πληροφοριών Μαξ Γουίμπελ και ο διευθυντής του σχολείου Μαξ Χάχμαν οργάνωσαν τις συναντήσεις.[4]

Ο πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ παρακολουθούσε στενά τη συζήτηση και είπε ότι πίστευε ότι έγιναν "παρανοήσεις" με τους Σοβιετικούς, οι οποίες επιλύθηκαν με το θάνατο του Ρούσβελτ στις 12 Απριλίου.[5] [6] Παρά τις προειδοποιήσεις άλλων αξιωματούχων ότι παραβίαζε τη Συμφωνία της Καζαμπλάνκα που απαιτούσε όλες τις συναλλαγές με τα μέλη του Άξονα να υπόκεινται σε άνευ όρων παράδοση, ο Ντάλες συνεργάστηκε υποστηρικτικά με τον Γουλφ, αποφασισμένος να τερματίσει τον πόλεμο ενώπιον των κομμουνιστών πήγε στην Τεργέστη.[4]

Ο Πρόεδρος Χάρι Τρούμαν τερμάτισε επίσημα τις συνομιλίες με τους Γερμανούς στην Ελβετία και διαβεβαίωσε ότι ένας Ρώσος στρατηγός εκπροσωπήθηκε στις συνομιλίες στην Καζέρτα της Ιταλίας που ολοκλήρωσαν την παράδοση ολόκληρης της Γερμανικής δύναμης.[7] Ωστόσο, η επίπτωση από το περιστατικό φαίνεται να αποθάρρυνε την πλήρη συμμετοχή της Σοβιετικής Ένωσης στο ιδρυτικό συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών αργότερα τον ίδιο μήνα.[8]

Γεγονότα

Στις 23 Φεβρουαρίου 1945, ο Ντάλες δέχτηκε την προσφορά του Γουλφ να διερευνήσει τους όρους μιας τοπικής παράδοσης. Σε μια συνάντηση της 8ης Μαρτίου στη Λουκέρνη που διοργάνωσε ο Ελβετός αξιωματικός πληροφοριών Μαξ Γουίμπελ, ο Γουλφ προσέφερε το ακόλουθο σχέδιο: Η Ομάδα Γ του Γερμανικού στρατού να πάει στη Γερμανία, ενώ ο διοικητής των Συμμαχικών Δυνάμεων Χάρολντ Αλεξάντερ να προχώρησει προς την κατεύθυνση του Νότου.

Στις 12 Μαρτίου, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Σοβιετική Ένωση, Ντ. Χάριμαν, ενημέρωσε τον Βάισλαβ Μολότωφ για την πιθανότητα άφιξης του Γουλφ στο Λουγκάνο για την διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για την παράδοση του γερμανικού στρατού στην Ιταλία. Την ίδια ημέρα, ο Μολότωφ απάντησε ότι η σοβιετική κυβέρνηση δεν θα αντιταχθεί σε συνομιλίες μεταξύ Αμερικανών και Βρετανών αξιωματικών και του γερμανικού στρατηγού, υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορούσαν επίσης να συμμετάσχουν και εκπρόσωποι της Σοβιετικής Στρατιωτικής Διοίκησης.[7] Ωστόσο, στις 16 Μαρτίου η Σοβιετική πλευρά ενημερώθηκε ότι δεν θα επιτρεπόταν στους εκπροσώπους της να συμμετάσχουν σε διαπραγματεύσεις με τον Γουλφ σε καμία περίπτωση. Εν τω μεταξύ, στις 15 και 19 Μαρτίου, ο Γουλφ συζήτησε λεπτομέρειες για το πώς θα συνέχιζε μια πραγματική παράδοση με τον Αμερικανό Στρατηγό Λίμαν Λεμνίτζερ και τον Βρετανό στρατηγό Τέρενς Άιρεϊ.[9]

Στις 22 Μαρτίου ο Μολότωφ, στην επιστολή του προς τον Αμερικανό πρέσβη, έγραψε:

Για δύο εβδομάδες, στη Βέρνη, πίσω από την πλάτη της Σοβιετικής Ένωσης, διεξάγονται διαπραγματεύσεις μεταξύ εκπροσώπων της γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης από τη μία πλευρά και εκπροσώπων της αμερικανικής και της βρετανικής διοίκησης από την άλλη πλευρά. Η σοβιετική κυβέρνηση το θεωρεί απολύτως απαράδεκτο."[5]

Αυτό οδήγησε στην επιστολή του Ρούσβελτ προς τον Στάλιν στις 25 Μαρτίου και την απάντηση του Στάλιν στις 29 Μαρτίου.[10]

Βρετανική Βοήθεια στους Παρτιζάνους στη Βόρεια Ιταλία, Απρίλιος - Μάιος 1945. Η προστασία των Δυτικών Συμμάχων στον Καρλ Γουλφ απείλησε να τους φέρει σε άμεση σύγκρουση με τους Παρτιζάνους.

Ο Γουλφ και οι δυνάμεις του θεωρούνταν ότι βοήθησαν στην υλοποίηση της Επιχείρησης Unthinkable, ένα μυστικό σχέδιο εισβολής στη Σοβιετική Ένωση, την οποία υποστήριξε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.[11] Ο Γουλφ αργότερα αποδείχθηκε ότι ένοχος για τη δολοφονία 300.000 Εβραίων.[12] Στις 26 Απριλίου, ο στρατηγός των SS συνελήφθη από Ιταλούς αντάρτες, αλλά διασώθηκε από το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS) του Ντάλες και την Ελβετική υπηρεσία πληροφορίων.[4] Η πραγματική παράδοση στην Ιταλία υπογράφηκε στις 29 Απριλίου 1945, συμφωνώντας για την παύση των εχθροπραξιών στις 2 Μαΐου. Ο Γουλφ αιτιολόγησε τις ενέργειές του στους αξιωματούχους του Βερολίνου εξηγώντας ότι η συμφωνία προκάλεσε «μια κομμουνιστική εξέγερση» στη βόρεια Ιταλία. Ο Γουλφ και οι αξιωματικοί του δεν βρίσκοντα σε ενεργη υπηρεσία εκεινη τη στιγμή, αλλά αντίθετα γιόρτασαν το ψήφισμα στα κεντρικά γραφεία της Γκεστάπο στο Μπολζάνο για αρκετές ημέρες με τους συμμάχους διοικητές. Οι Αμερικανοί έπρεπε να απωθήσουν τους αντάρτες που προσπάθησαν να πιασουν τους Γερμανούς.[13]

Λαϊκή Κουλτούρα

Η Επιχείρηση Ανατέλλων Ήλιος απεικονίστηκε στη σοβιετική τηλεοπτική σειρά Seventeen Moments of Spring, με την ονομασία "Operation Sunrise Crossword".

Βιβλιογραφία

  • Rossé Christian, Guerre secrète en Suisse, 1939-1945, Paris, 2015, p. 134.
  • Sara Randell: Ending the War, Operation Sunrise and Max Husmann, Stämplfi Verlag, Bern 2018

Παραπομπές

  1. ↑ Donahue, Stephen (2015). «Dulles, Allen Welsh». Στο: Zabecki, David T., επιμ. World War II in Europe: An Encyclopedia. Routledge, σελ. 287. ISBN 9781135812423. https://books.google.co.uk/books?id=Mq_lCAAAQBAJ&pg=PT320. 
  2. ↑ Delgadillo, Charles Edward (2013). «Dulles, Allen». Στο: van Dijk, Ruud; Gray, William Glenn; Savranskaya, Svetlana και άλλοι, επιμ. Encyclopedia of the Cold War. Routledge, σελ. 271. ISBN 1135923116. https://books.google.co.uk/books?id=QgX0bQ3Enj4C&pg=PA271#v=onepage&q&f=false. 
  3. ↑ K., von Lingen. «Conspiracy of Silence: How the "Old Boys" of American Intelligence Shielded SS General Karl Wolff from Prosecution». Holocaust and Genocide Studies 22 (1). ISSN 1476-7937. https://www.academia.edu/31673216/Conspiracy_of_Silence_How_the_Old_Boys_of_American_Intelligence_Shielded_SS_General_Karl_Wolff_from_Prosecution1. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Lingen, Kerstin von (2013). Allen Dulles, the OSS, and Nazi War Criminals: The Dynamics of Selective Prosecution. Cambridge University Press. σελίδες 77–80. ISBN 9781107025936. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Waller, Douglas (2016). Disciples: The World War II Missions of the CIA Directors Who Fought for Wild Bill Donovan. Simon and Schuster. σελίδες 333–334. ISBN 9781451693744. 
  6. ↑ Gilbert, Martin (1986). Winston S. Churchill, Volume 7: Road to Victory, 1941–1945. Heinemann. ISBN 9780795344664.  ch 65
  7. ↑ 7,0 7,1 Halbrook, Stephen P. (2006). «Operation Sunrise: America's OSS, Swiss Intelligence, and the German Surrender 1945» (PDF). 
  8. ↑ Randell, Sara B. (2018). Ending the war - Operation Sunrise and Max Husmann. Stämpfli Verlag. ISBN 9783727260148. 
  9. ↑ Edsel, Robert M. (2013). Saving Italy: The Race to Rescue a Nation's Treasures from the Nazis. W. W. Norton. σελ. 246. ISBN 9780393082418. 
  10. ↑ «Operation Sunrise Crossword». Seventeen Moments in Soviet History. Michigan State University. 10 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2018. 
  11. ↑ Lingen, Kerstin von (2013). Allen Dulles, the OSS, and Nazi War Criminals: The Dynamics of Selective Prosecution. Cambridge University Press. σελίδες 6, 256. ISBN 9781107025936. 
  12. ↑ Salter, Michael (2007). Nazi War Crimes, US Intelligence and Selective Prosecution at Nuremberg: Controversies Regarding the Role of the Office of Strategic Services. Routledge. σελίδες 110–119. ISBN 9781135331337. 
  13. ↑ Smith, Richard (2005). OSS: The Secret History of America's First Central Intelligence Agency. Rowman & Littlefield. σελίδες 110–114. ISBN 9781599216584.