Γιάννης Χ. Σειραδάκης

Γιάννης Χ. Σειραδάκης
Γέννηση5  Μαρτίου 1948[1]
Χανιά
Θάνατος3  Μαΐου 2020
Περαία
ΥπηκοότηταΕλλάδα
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
ΣύζυγοςBenedicta Teppe
ΤέκναElena Seiradhakis και Michael Seiradhakis
ΓονείςMichael Seiradhakis και Μέρσι Σειραδάκη
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ιδιότηταδιδάσκων πανεπιστημίου και αστρονόμος
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ιωάννης Σειραδάκης (John Hugh Seiradakis) (5 Μαρτίου 1948 - 3 Μαΐου 2020) ήταν καθηγητής αστρονομίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Γεννήθηκε στα Χανιά στο νησί της Κρήτης και πέθανε στην Περαία ύστερα από πολύμηνη αντιμετώπιση καρκίνου[2][3]. Μητέρα του ήταν η αρχαιολόγος[4] Μέρσι Mάνεϊ Κόουτς (αγγλικά: Mercy Money-Coutts), πατέρας του ο Μιχάλης Σειραδάκης και αδελφή του η Σοφία Hester Σειραδάκη.

Ακαδημαϊκή Πορεία

Ο Γιάννης Σειραδάκης πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στα Χανιά. Τελείωσε το 10ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων και τις δύο πρώτες τάξεις στο Β' Γυμνάσιο Αρρένων Χανίων όταν, το 1962, η οικογένειά του μετακινήθηκε στην Αθήνα. Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του το 1966 στο Βύρωνα. Έγινε δεκτός το 1966 στο Τμήμα Φυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και έλαβε το πτυχίο του στις 16 Ιουνίου 1971. Έγινε δεκτός για μεταπτυχιακές σπουδές στο Ερευνητικό Κέντρο Ραδιοαστρονομίας Jodrell Bank στην Αγγλία, το οποίο ανήκει διοικητικά στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Στις 17 Μαΐου 1973 έλαβε το Μάστερ του στη ραδιοαστρονομία από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ (Victoria University of Manchester) με τίτλο διατριβής "High sensitivity pulsar search". Επιβλέπων καθηγητής του ήταν ο John Grant Davies και εξεταστές, ο Dr. Bryan Anderson και ο Καθηγητής Antony Hewish (βραβείο νόμπελ φυσικής 1974). Στις 7 Ιουλίου 1975, ολοκλήρωσε και το διδακτορικό του στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Ο τίτλος της διατριβής του διδακτορικού του ήταν "Low latitude pulsar survey at 408 MHz"[5]. Επιβλέπων ήταν και πάλι ο J.G. Davies, ενώ εξεταστές ο Dr. Robin G. Conway και ο Καθηγητής Bernard E.J. Pagel. Στη συνέχεια ο Γιάννης Σειραδάκης εργάστηκε ως ερευνητής στη Γερμανία στο Max-Planck Institut für Radioastronomie στη Βόννη (1975-1978 και 1982-1985) και στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου (1978–1979), καθώς και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σαν Ντιέγκο στις ΗΠΑ (1979–1982). Επέστρεψε στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1985 ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και έγινε Καθηγητής τον Μάιο του 1996. Συνταξιοδοτήθηκε και εκλέχθηκε Ομότιμος Καθηγητής το 2015.

Είχε διατελέσει Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής στο Τμήμα Φυσικής (1989-1990, 2001-2002, 2008- 2009), μέλος του Συμβουλίου του Τμήματος Φυσικής και Πρόεδρος ή μέλος σε διάφορες επιτροπές του ΑΠΘ. Είχε καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας, την οποία υπηρέτησε ως Γραμματέας (1994-1998) και ως Πρόεδρος (1998-2002). Έχει διατελέσει μέλος (1986-1990) και Πρόεδρος (2001-2005) της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής.

Είχε επίσης εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε μεγάλα ευρωπαϊκά δίκτυα (OPTICON, ILIAS, CRAF κ.λπ.). Τον Δεκέμβριο του 2005, του απονεμήθηκε το βραβείο Descartes[6] της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ερευνητικό δίκτυο Neutron Stars, «PULSE», στο οποίο ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη. Ήταν μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας, της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης, καθώς και ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Εταιρείας.

Μετά το θάνατό του υπήρξαν πολλά εκτενή αφιερώματα στα ΜΜΕ για τη ζωή του.[7] Στις 7 Ιούνιου του 2021 το Δοικοιητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας (ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ.) αποφάσισε να τιμήσει την μνήμη του και την καθοριστική συνεισφορά του στην ίδρυση και λειτουργία της ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ. ονομάζοντας ως "John H. Seiradakis Plenary Lecture"[8] τη μία από τις 4 προσκεκλημένες ομιλίες του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που διοργανώνει η Εταιρεία κάθε δύο έτη. Στις 20 Οκτωβρίου 2024, το 1ο Γυμνάσιο Περαίας[9], του δήμου νότια την Θεσσαλονίκης όπου διέμενε, μετονομάστηκε προς τιμήν του σε Γυμνάσιο "Ιωάννη Σειραδάκη"[10].

Έρευνα

Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα περιλάμβαναν τους αστέρες νετρονίων (pulsars), τη μοντελοποίηση ουδέτερου υδρογόνου σε κοντινούς γαλαξίες, καθώς και τη μελέτη των φαινομένων στο κέντρο του Γαλαξία μας. Τα τελευταία 10 έτη της ζωής του ασχολήθηκε ενεργά με θέματα αρχαιοαστρονομίας και πιο συγκεκριμένα με τη μελέτη λειτουργίας του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Έχει δημοσιεύσει 74 επιστημονικές εργασίες σε περιοδικά με κριτές και περισσότερες από 80 εργασίες σε πρακτικά συνεδρίων και ειδικούς τόμους[11].

Διδασκαλία

Ο καθηγητής Σειραδάκης είχε δώσει μεγάλη έμφαση στη διδασκαλία. Ειδικά με το μάθημα της "Παρατηρησιακής Αστρονομίας" που δίδαξε επί 25 χρόνια με τον συνάδελφό του καθηγητή Σταύρο Αυγολούπη και με την ετήσια εκδρομή στο Περτούλι, η οποία ξεκίνησε το 1989, εμπνεύστηκαν δεκάδες φοιτητές που συνέχισαν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην αστροφυσική και συνέχισαν σε πανεπιστημιακές και ερευνητικές θέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Είχε συγγράψει τα ακόλουθα βιβλία:

  • "Εισαγωγή στη Σύγχρονη Αστρονομία" - Χ. Βάρβογλης & Γ. Σειραδάκης[12]
  • "Παρατηρησιακή Αστρονομία" - Σ. Αυγολούπης - Γ. Χ. Σειραδάκης[13]
  • "Εισαγωγή στη Ραδιοαστρονομία" - Γ. Χ. Σειραδάκης[14]

Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής (ΔΟΑΑ)

Η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής[15] θεσπίσθηκε με σημαντική πρωτοβουλία του Γιάννη Σειραδάκη, ο οποίος κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης, που διεξήχθη στην Πράγα της Τσεχίας, τον Αύγουστο 2006, συνέβαλλε στη δημιουργία αυτού του διεθνούς θεσμού.

Η 1η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής πραγματοποιήθηκε στο Τσιανγκ-Μάι της Ταϊλάνδης το 2007. Η χώρα μας συμμετέχει συνεχώς από την 1η Ολυμπιάδα Αστρονομίας-Αστροφυσικής και μάλιστα διοργάνωσε την 7η ΔΟΑΑ στο Βόλο το 2013. Βασικός αρχηγός των αποστολών αυτών από το 2007 έως και το 2017 ήταν ο Γιάννης Σειραδάκης (Β’ Αρχηγός ήταν ο κ. Λουκάς Ζαχείλας[16]). Καθ'ολη αυτή τη χρονική περίοδο η προετοιμασία των μαθητών γινόταν (σε μεγάλο ποσοστό) από τον καθηγητή Σειραδάκη, με πλήθος προβλημάτων και ασκήσεων που διέθετεε από τα πανεπιστημιακά μαθήματα.

Η ελληνική αποστολή είχε λάβει πολλά μετάλλια στις Ολυμπιάδες αυτές[17][18][19][20][21][22] και οι μαθητές που συμμετείχαν συνέχισαν τις σπουδές σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Επιλεγμένες Δημοσιεύσεις

  • "Pulsar Associated with the Supernova Remnant IC 443" by Davies J. G., Lyne A. G. and Seiradakis J. H., Nature, Volume 240, Issue 5378, pp. 229-230 (1972)[23]
  • "Direct observation of pulsar microstructure" by Ferguson D. C., Graham D. A., Jones B. B., Seiradakis, J. J. and Wielebinski, R., Nature, Volume 260, Issue 5546, pp. 25-27 (1976)[24]
  • "A new symmetrical polarization structure near the galactic centre" by Seiradakis, J. J. Lasenby, A. N., Yusef-Zadeh, F., Wielebinski R. J. and Klein, U., Nature, Volume 317, Issue 6039, pp. 697-699 (1985)[25]
  • "Decoding the ancient Greek astronomical calculator known as the Antikythera Mechanism" by Freeth, T., Bitsakis, Y., Moussas, X., Seiradakis, J. H. et al., Nature, Volume 444, Issue 7119, pp. 587-591 (2006)[26]
  • "Our current knowledge of the Antikythera Mechanism" by Seiradakis J.H., and Edmunds, M.G. Nature Astronomy, Volume 2, p. 35-42 (2018) [27]

Παραπομπές

  1. ↑ Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p2017.htm#i20168.
  2. ↑ Newsroom (3 Μαΐου 2020). «Γιάννης Σειραδάκης: Πέθανε ο σπουδαίος αστροφυσικός». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  3. ↑ «Έφυγε από τη ζωή ο καθηγητής Αστροφυσικής του ΑΠΘ Γιάννης Σειραδάκης | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  4. ↑ «Τα Ανήλια: Η αρχαιολόγος που αγάπησε την Ελλάδα». Τα Ανήλια. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  5. ↑ «Astronomy Tree - John Hugh Seiradakis». academictree.org. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  6. ↑ «Descartes Prize» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2019-06-30. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Descartes_Prize&oldid=904105145. 
  7. ↑ «Ηταν ο «σύνδεσμος» των αστρονόμων με τους αρχαιολόγους, Μαργαρίτας Πουρνάρα | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2020. 
  8. ↑ «Πρακτικά ΔΣ ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ., 7 Ιουνίου 2021» (PDF). 
  9. ↑ «1ο Γυμνάσιο Περαίας – Ο επίσημος ιστότοπος του 1ου Γυμνασίο Περαίας». Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2024. 
  10. ↑ pressroom (17 Οκτωβρίου 2024). ««Μία μορφή, ένα όνομα»: Το 1ο Γυμνάσιο Περαίας τιμά τον αείμνηστο καθηγητή αστρονομίας Γιάννη Σειραδάκη». eThermaikos. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2024. 
  11. ↑ «Δημοσιεύσεις Ιωάννη Σειραδάκη - NASA/ADS». 
  12. ↑ «Βιβλία-Εκδόσεις Γαρταγάνης, Βιβλιοπωλείο Γαρταγάνη - Gartaganis Books-Publications, Gartaganis Bookstore - www.gartaganisbooks.gr». gartaganisbooks.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  13. ↑ «ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΙΑΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ, Β' εκδοση, έγχρωμη βελτιωμένη και συμπληρωμένη». www.planitario.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  14. ↑ «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΡΑΔΙΟΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ». www.planitario.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  15. ↑ «International Olympiad on Astronomy and Astrophysics» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2020-02-17. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=International_Olympiad_on_Astronomy_and_Astrophysics&oldid=941269843. 
  16. ↑ «Λουκάς Ζαχείλας». Σχολή Αστρονομίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. 
  17. ↑ «Τρεις Έλληνες μαθητές διακρίθηκαν στην 8η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομία». epixeiro.gr || Η επιχειρηματικότητα στο προσκήνιο. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 
  18. ↑ ellas (6 Σεπτεμβρίου 2011). «Έλληνες μαθητές κατέκτησαν δύο μετάλλια στην 5η Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής». ΕΛΛΑΣ. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. 
  19. ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (14 Αυγούστου 2012). «Βγήκαμε Ολυμπιονίκες στην Αστρονομία ! | ΕΛΛΑΔΑ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. 
  20. ↑ «7η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής». ΕΒΔΟΜΗ Online. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. 
  21. ↑ «Διακρίσεις της Ελλάδας στη 10η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας-Αστροφυσικής». ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης (στα Αγγλικά). 19 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. 
  22. ↑ ... (18 Αυγούστου 2019). «Πέντε μετάλλια για την Ελλάδα (δύο ασημένια και τρία χάλκινα) στην Ολυμπιάδα Αστρονομίας». Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  23. ↑ DAVIES, J. G.; LYNE, A. G.; SEIRADAKIS, J. H. (1972). «Pulsar Associated with the Supernova Remnant IC 443». Nature (Springer Science and Business Media LLC) 240 (5378): 229–230. doi:10.1038/240229a0. ISSN 0028-0836. https://archive.org/details/sim_nature-uk_1972-11-24_240_5378/page/n65. 
  24. ↑ FERGUSON, DALE C.; GRAHAM, DAVID A.; JONES, BEVAN B.; SEIRADAKIS, JOHN H.; WIELEBINSKI, RICHARD (1976). «Direct observation of pulsar microstructure». Nature (Springer Science and Business Media LLC) 260 (5546): 25–27. doi:10.1038/260025a0. ISSN 0028-0836. 
  25. ↑ Seiradakis, J. H.; Lasenby, A. N.; Yusef-Zadeh, F.; Wielebinski, R.; Klein, U. (1985). «A new symmetrical polarization structure near the galactic centre». Nature (Springer Science and Business Media LLC) 317 (6039): 697–699. doi:10.1038/317697a0. ISSN 0028-0836. 
  26. ↑ Freeth, T.; Bitsakis, Y.; Moussas, X.; Seiradakis, J. H.; Tselikas, A.; Mangou, H.; Zafeiropoulou, M.; Hadland, R. και άλλοι. (2006). «Decoding the ancient Greek astronomical calculator known as the Antikythera Mechanism». Nature (Springer Science and Business Media LLC) 444 (7119): 587–591. doi:10.1038/nature05357. ISSN 0028-0836. 
  27. ↑ Seiradakis, J. H.; Edmunds, M. G. (2018). «Our current knowledge of the Antikythera Mechanism». Nature Astronomy (Springer Science and Business Media LLC) 2 (1): 35–42. doi:10.1038/s41550-017-0347-2. ISSN 2397-3366.