Βασικός Νόμος του Χονγκ Κονγκ

Ο Βασικός νόμος του Χονγκ Κονγκ είναι ένας εθνικός νόμος της Κίνας που αποτελεί το ντε φάκτο σύνταγμα της αυτόνομης Κινεζικής περιοχής του Χονγκ Κονγκ.[1] Ο Βασικός Νόμος ρυθμίζει το νομικό και πολιτικό καθεστώς του Χονγκ Κονγκ, καθώς και τις πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες (ελευθερία της έκφρασης, ελευθερία της συνάθροισης, δικαίωμα στην ιδιοκτησία κλπ) που η πόλη θεωρητικά θα απολαμβάνει, τουλάχιστον έως το 2047.[2]

Το 1984, υπογράφτηκε η κοινή Σινοβρετανική διακήρυξη, η οποία προέβλεπε την ειρηνική επανένωση του Χονγκ Κονγκ στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας το 1997, αφού έως τότε το Χονγκ Κονγκ αποτελούσε βρετανική αποικία. Παράλληλα ωστόσο, η Κίνα υποσχέθηκε ότι το Χονγκ Κονγκ θα απολάμβανε υψηλό βαθμό αυτονομίας, με πολλές πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες για τουλάχιστον 50 χρόνια, κάτι που βασιζόταν κυρίως σε οικονομικούς λόγους (το Χονγκ Κονγκ είχε ένα καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα, ενώ η Κίνα ένα σοσιαλιστικό). Αυτές τις ελευθερίες, καθώς και τον τρόπο λειτουργίας της αυτόνομης περιείχε ο Βασικός Νόμος.

Ο Βασικός Νόμος συγγράφτηκε από μία ειδική επιτροπή η οποία συστάθηκε το 1985, και αποτελούνταν τόσο από Χονγκονέζους, όσο και από Κινέζους της ηπειρωτικής Χώρας. Το τελικό κείμενο του Βασικού Νόμου δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1989 και ακολούθησε μία περίοδος διαβούλευσής του. Τελικά, στις 4 Απριλίου 1990 το Εθνικό Λαϊκό Συνέδριο της Κίνας επικύρωσε το κείμενο του Βασικού Νόμου.[3] Ο τελευταίος τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιουλίου του 1997, όταν το Χονγκ Κονγκ παραχωρήθηκε από την Βρετανία στην Κίνα.[1][4]

Τι καθορίζει ο Βασικός Νόμος

Νομικό καθεστώς

Το Χονγκ Κονγκ αποτελεί μία ειδική διοικητική περιοχή της Κίνας - δεν αποτελεί κυρίαρχο κράτος. Απολαμβάνει υψηλού επιπέδου αυτονομία, με δική του κυβέρνηση, κοινοβούλιο και δικαστικό σύστημα.[5]

Η Ειδική Διοικητική Περιοχή του Χονγκ Κονγκ είναι ένα αναπόσπαστο μέρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. - Άρθρο 1, Βασικός Νόμος του Χονγκ Κονγκ.[5]

«Μία χώρα, δύο συστήματα»

Η βασική αρχή με την οποία το Χονγκ Κονγκ παραδόθηκε από την Βρετανία στην Κίνα ήταν η αρχή γνωστή ως «Μία χώρα, δύο συστήματα». Σύμφωνα με αυτή την αρχή, το σοσιαλιστικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα που διατηρεί η ηπειρωτική Κίνα, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί στο Χονγκ Κονγκ για τα επόμενα 50 χρόνια. Από την άλλη μεριά, το Χονγκ Κονγκ, θα μπορεί να διατηρήσει το καπιταλιστικό του σύστημα κατά την διάρκεια αυτών των 50 ετών. Αυτό αναφέρεται ρητά και στον Βασικό Νόμο, ήδη από το δεύτερο άρθρο.[5]

Ελευθερίες

Θεμελιώδη δικαιώματα

Ο Βασικός Νόμος αναφέρει ρητά μία σειρά από θεμελιώδη δικαιώματα που πρέπει να έχουν οι πολίτες του Χονγκ Κονγκ. Κάποια από αυτά είναι η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία του Τύπου και της έκδοσης, το δικαίωμα στην ειρηνική συνάθροιση και διαμαρτυρία, το δικαίωμα στην ισότητα κάτω από τον νόμο, καθώς και το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι. Ειδική μνεία γίνεται στο δικαίωμα σε μία δίκαιη δίκη, όπως στο άσυλο της κατοικίας. Ακόμα, διασφαλίζεται το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Ανάμεσα σε άλλα, αναφέρεται επίσης η ανεξιθρησκία.[6]

Οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ έχουν ελευθερία λόγου, τύπου και δημοσίευσης· ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, της συνάθροισης, της πομπής και της διαδήλωσης· και το δικαίωμα και την ελευθερία να σχηματίζουν και να προσχωρούν σε συνδικάτα, και να απεργούν. - Άρθρο 27, Βασικός Νόμος του Χονγκ Κονγκ[6]

Πολιτικό σύστημα

Ο Βασικός Νόμος αφιερώνει ένα κεφάλαιο στην ανάλυση της δομής του πολιτικού συστήματος που έχει το Χονγκ Κονγκ. Συγκεκριμένα διαχωρίζει τις εξουσίες, με βάση το μοντέλο των δυτικών δημοκρατιών, σε τρεις βασικούς κλάδους, Εκτελεστική, Νομοθετική και Δικαστική.

Εκτελεστική Εξουσία

Ο Βασικός Νόμος καθορίζει τις αρμοδιότητες, τον τρόπο εκλογής και την θητεία του Εκτελεστικού Επικεφαλής του Χονγκ Κονγκ, δηλαδή του αντίστοιχου προέδρου της αυτόνομης περιοχής. Αυτός είναι ταυτόχρονα και ο πρόεδρος της Κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ. Σύμφωνα με τον Νόμο, τα μέλη της Κυβέρνησης επιλέγονται από τον Εκτελεστικό Επικεφαλής, πρέπει όμως να εγκριθούν και από το Νομοθετικό Συμβούλιο, το κοινοβούλιο του Χονγκ Κονγκ.[7][8]

Νομοθετική Εξουσία

Την Νομοθετική Εξουσία της ασκεί το Νομοθετικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου αναδεικνύονται μέσα από εκλογές. Το σώμα αυτό προτείνει και εγκρίνει νομοθεσίες, φόρους, και τον προϋπολογισμό. Ελέγχει επίσης το έργο της κυβέρνησης και επιλέγει του ανώτατους δικαστές. Η θητεία του είναι 4 χρόνια, αν και μπορεί να διαλυθεί πρόωρα από τον Εκτελεστικό Επικεφαλής.[7][8]

Δικαστική Εξουσία

Τα δικαστήρια του Χονγκ Κονγκ ασκούν την δικαστική εξουσία, και σύμφωνα με τον Βασικό Νόμο, πρέπει να είναι ανεξάρτητα και ελεύθερα από κάθε είδους επιρροές. Αναφέρεται επίσης ότι τα δικαστήρια είναι τα μόνα που μπορούν να ερμηνεύουν το Βασικό Νόμο.[9] Ανώτατο δικαστήριο είναι το Δικαστήριο της Τελικής Προσφυγής (Court of Final Appeal).[7][8]

Οικονομία

Ο Βασικός Νόμος αναφέρει ότι το Χονγκ Κονγκ θα είναι ανεξάρτητο οικονομικά από την υπόλοιπη Κίνα. Οι πολίτες έχουν το δικαίωμα στην ιδιοκτησία και στην περιουσία. Επίσης αναφέρεται ότι το Χονγκ Κονγκ θα παραμείνει ένα ελεύθερο λιμάνι και ένα παγκόσμιο εμπορικό κέντρο. Θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερη μετακίνηση των κεφαλαίων και των αγαθών. Αναφέρεται ακόμα ότι η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ θα μπορεί να διαπραγματεύεται και να συνάπτει οικονομικές συμφωνίες με άλλα κράτη ή περιοχές. Εμπορικά, το Χονγκ Κονγκ θα πρέπει να εμφανίζεται με το όνομα «Χονγκ Κονγκ, Κίνα» («Hong Kong, China»).[10][11]

Δομή

Ο Βασικός Νόμος αποτελείται από 160 άρθρα που οργανώνονται σε 9 κεφάλαια (Chapters). Διαθέτει επίσης ένα Προοίμιο και 3 Παραρτήματα (Annexes), που διευκρινίζουν ειδικότερα θέματα.[12]

Δομή του Βασικού Νόμου του Χονγκ Κονγκ[12]
Προοίμιο του Βασικού Νόμου
Κεφάλαιο Κυριώς Θέμα
Ι 1 Γενικές Αρχές
ΙΙ 2 Σχέσεις μεταξύ της Κεντρικής

Κυβέρνησης και του Χονγκ Κονγκ

ΙΙΙ 3 Θεμελιώδη δικαιώματα και υποχρεώσεις

των Πολιτών

ΙV 4 Πολιτική Δομή
V 5 Οικονομία
VI 6 Παιδεία, Επιστήμη, Πολιτισμός, Αθλήματα,

Θρησκεία, Εργατικές και Κοινωνικές υπηρεσίες

VII 7 Εξωτερικά θέματα
VIII 8 Ερμηνεία και Αναθεώρηση του Βασικού Νόμου
IX 9 Συμπληρωματικές Διατάξεις
Παράρτημα Θέμα
Ι 1 Μέθοδος εκλογής του Εκτελεστικού Επικεφαλή
ΙΙ 2 Μέθοδος εκλογής του Νομοθετικού Συμβουλίου
ΙΙΙ 3 Εθνικοί Νόμοι που εφαρμόζονται στο Χονγκ Κονγκ

Αναθεώρηση του Βασικού Νόμου

Σύμφωνα με το Άρθρο 159 του Βασικού Νόμου, το δικαίωμα της αναθεώρησης του Βασικού Νόμου έχει το Εθνικό Λαϊκό Συνέδριο (ΕΛΣ) της Κίνας. Συγκεκριμένα, η διαρκής επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου μπορεί να προτείνει αναθεωρήσεις μέρους του Βασικού Νόμου, οι οποίες θα πρέπει να εγκριθούν από τα 2/3 των μελών του ΕΛΣ. Πριν εφαρμοστούν οι αλλαγές ωστόσο, πρέπει να υπάρχει η συγκατάθεση του Εκτελεστικού Επικεφαλής του Χονγκ Κονγκ, καθώς και των 2/3 των μελών του Νομοθετικού Συμβουλίου. Διευκρινίζεται επίσης ότι δεν μπορεί να κατατεθεί αναθεώρηση η οποία θα εφαρμόζει στο Χονγκ Κονγκ μία πολιτική που ακολουθεί η ηπειρωτική Κίνα.[9]

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 «Basic Law - Home (EN)». www.basiclaw.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2021. 
  2. ↑ «Hong Kong: What is the Basic Law and how does it work?» (στα αγγλικά). BBC News. 2019-11-20. https://www.bbc.com/news/world-asia-china-49633862. Ανακτήθηκε στις 2021-06-17. 
  3. ↑ https://www.gov.hk/en/about/abouthk/factsheets/docs/basic_law.pdf ( σε PDF ) The Basic Law, παράγραφος: DRAFTING PROCESS σελ. 1. Ανακτήθηκε στις 17/6/2021
  4. ↑ https://www.gov.hk/en/about/abouthk/factsheets/docs/basic_law.pdf ( σε PDF ) The Basic Law, παράγραφος:BACKGROUND, σελ. 1. Ανακτήθηκε στις 17/6/2021
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Basic Law - Basic Law - Chapter I (EN)». www.basiclaw.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2021. 
  6. ↑ 6,0 6,1 «Basic Law - Basic Law - Chapter III (EN)». www.basiclaw.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 https://www.gov.hk/en/about/abouthk/factsheets/docs/basic_law.pdf ( σε PDF ) The Basic Law, παράγραφος: Political Structure, σελ. 2. Ανακτήθηκε στις 18/6/2021
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Basic Law - Basic Law - Chapter IV (EN)». www.basiclaw.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2021. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «Basic Law - Basic Law - Chapter VIII (EN)». www.basiclaw.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2021. 
  10. ↑ https://www.gov.hk/en/about/abouthk/factsheets/docs/basic_law.pdf ( σε PDF ) The Basic Law, παράγραφος: Economy, σελ. 2. Ανακτήθηκε στις 18/6/2021
  11. ↑ «Basic Law - Basic Law - Chapter V (EN)». www.basiclaw.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2021. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «Basic Law - Basic Law - Some Facts about the Basic Law (EN)». www.basiclaw.gov.hk. The Document. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι