Η αυτιστική τέχνη είναι κάθε έργο τέχνης που δημιουργείται από αυτιστικούς καλλιτέχνες και αποτυπώνει ή μεταφέρει μια ποικιλία από αυτιστικές εμπειρίες. Σύμφωνα με ένα άρθρο του 2021 στο επιστημονικό περιοδικόCognitive Processing, οι αυτιστικοί καλλιτέχνες με βελτιωμένες γλωσσικές και επικοινωνιακές δεξιότητες συχνά δείχνουν μεγαλύτερο βαθμό πρωτοτυπίας και προσοχής στη λεπτομέρεια από άλλους καλλιτέχνες.[1][2] Η αυτιστική τέχνη θεωρείται συχνά τέχνη του περιθωρίου.[3] Η τέχνη από αυτιστικούς καλλιτέχνες προβάλλεται εδώ και καιρό σε ξεχωριστούς χώρους από καλλιτέχνες χωρίς αναπηρία.[3] Έργα ορισμένων αυτιστικών καλλιτεχνών έχουν παρουσιαστεί σε καλλιτεχνικές εκδόσεις και ντοκιμαντέρ και έχουν εκτεθεί σε γνωστές γκαλερί. Αν και οι αυτιστικοί καλλιτέχνες σπάνια λαμβάνουν τυπική καλλιτεχνική εκπαίδευση, πρόσφατες πρωτοβουλίες ενσωμάτωσης τους έχουν διευκολύνει να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.[4]
Πολλοί θεραπευτικοί, κοινωνικοί και παρεμβατικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν σήμερα θεραπευτική τέχνη για να κοινωνικοποιήσουν και να προωθήσουν τη νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη αυτιστικών παιδιών.[5][6][7]
Γενικά
Πολλά προγράμματα αυτιστικής τέχνης έχουν ιδρυθεί από μη κερδοσκοπικούς φορείς, καλλιτέχνες με αυτισμό ή άλλα ιδρύματα για να βοηθήσουν τα αυτιστικά άτομα να εκφραστούν και να προωθήσουν την αυτιστική τέχνη.[8]
Η αισθητηριακή υπερευαισθησία μπορεί να κάνει ένα αυτιστικό άτομο πολύ πιο διορατικό από άλλα άτομα. Η εξαιρετική προσοχή στη λεπτομέρεια που συνηθίζεται στα αυτιστικά άτομα μπορεί να εκδηλωθεί ως ταλέντο στα μαθηματικά, την τέχνη ή άλλους τομείς.[2] Τα αυτιστικά άτομα που έχουν ταλέντο στην τέχνη συχνά μένουν στο περιθώριο της καλλιτεχνικής κοινότητας. Σε αντίθεση με την κοινή τέχνη, σπάνια υπάρχει παράδοση ή ακαδημαϊκά κριτήρια για τις δημιουργίες τους. Κάθε καλλιτέχνης έχει το δικό του προσωπικό στιλ, που παρουσιάζει τη δική του αντίληψη για την αυτιστική εμπειρία της ζωής.[9]
Θεραπευτική τέχνη
Η θεραπευτική τέχνη χρησιμοποιείται ως θεραπευτική μέθοδος κυρίως σε αυτιστικά παιδιά, από μόνη της ή παράλληλα με μεθόδους όπως η εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς. Οι υποστηρικτές της υποστηρίζουν ότι βοηθά τα αυτιστικά παιδιά να αναπτύξουν πνευματική, κοινωνική και συναισθηματική ωριμότητα και τους διδάσκει δεξιότητες ζωής. Η καλλιτεχνική έκφραση είναι μια καλή εναλλακτική για τα μη ομιλούντα αυτιστικά παιδιά και για εκείνα που αισθάνονται άβολα με τη λεκτική επικοινωνία.[5] Τα αυτιστικά άτομα έχουν συχνά οπτική μνήμη, επομένως η θεραπευτική τέχνη είναι μια φυσική εφαρμογή για αυτιστικά παιδιά που σκέφτονται με εικόνες αντί για λέξεις.[10]
Οφέλη της θεραπευτικής τέχνης σε αυτιστικά παιδιά
Η τέχνη είναι ένα μέσο που χρησιμοποιείται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους για να ωφελήσει ασθενείς με ψυχικές διαταραχές. Η χρήση δημιουργικής σκέψης στην τέχνη και η δυνατότητα έκφρασης με οποιονδήποτε τρόπο μέσω της τέχνης είναι ζωτική εμπειρία για πολλά άτομα, ειδικά για παιδιά που ίσως δυσκολεύονται να εκφραστούν. Τα παιδιά με αυτισμό ωφελούνται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση της τέχνης ως μορφής θεραπείας και η θεραπευτική τέχνη είναι ένα θαυμάσιο εργαλείο που αγγίζει πολλούς τομείς που είναι ωφέλιμοι για αυτά τα παιδιά.
Μερικά από τα κύρια οφέλη της χρήσης της τέχνης ως θεραπευτικού εργαλείου είναι η αισθητηριακή διέγερση από τη χρήση υλικών όπως η μπογιά ή πηλός. Τέτοια καλλιτεχνικά μαθήματα επιτρέπουν επίσης στους συμμετέχοντες να γίνουν πιο εξωστρεφείς και να μάθουν να αλληλεπιδρούν με συνομηλίκους τους και άλλους ανθρώπους, ενώ βρίσκονται σε ασφαλές μέρος.
Είναι επίσης σημαντική η τόνωση της αυτοεκτίμησης που δέχονται τα παιδιά από τη χρήση της τέχνης ως μέσου, καθώς πολλά παιδιά αισθάνονται ολοκληρωμένα όταν τελειώνουν τα έργα τους και η εμπειρία είναι πολύ θετική για αυτά.[11]
Άνθρωποι
Στίβεν Γουίτσαϊρ (γεν. 1974) – απεικονίζει συνήθως αστικά τοπία στο έργο του.[12] Είναι ένας από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες με αυτισμό και η τέχνη του συνήθως περιβάλλει αρχιτεκτονικά στοιχεία.
Ντόνα Γουίλιαμς (1963–2017) – εστιάζει σε εικονιστικά έργα με έμφαση στην κίνηση.
Χάριετ Σεθ Φ. (γεν. 1980) – δημιουργεί αφηρημένα έργα με έντονα σχέδια.
Ζιλ Τρεχάν (γεν. 1972) – αυτοδίδακτος καλλιτέχνης που δημιουργεί σε μεγάλο βαθμό αρχιτεκτονικά σχέδια με μολύβι. Πολλά σκίτσα του ανήκουν σε έναν φανταστικό κόσμο που ονομάζεται Urville.[14]
Τζορντ Γουάιντενερ (γεν. 1962) – δημιουργεί λεπτομερείς φανταστικούς κόσμους που έχουν εκτεθεί στην γκαλερί Ricco Maresca στη Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη.[15]
Μάθιου Γουόνγκ (1984-2019) – Το έργο του χαρακτηρίζεται από τη χρήση μπλε χρώματος και τις εικόνες μοναξιάς.
↑Grandin, Temple. "How does visual thinking work in the mind of a person with autism? A personal account." Philosophical transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological sciences vol. 364,1522 (2009): 1437-42. doi:10.1098/rstb.2008.0297