PROFILPELAJAR.COM

Αστεροσκοπείο του Πούλκοβο
Είδος	αστεροσκοπείο, division of an educational institution και ορόσημο
Γεωγραφικές συντεταγμένες	59°46′18″N 30°19′34″E
Διοικητική υπαγωγή	Moskovsky District, Saint Petersburg
Χώρα	Ρωσία
Έναρξη κατασκευής	7 Αυγούστου 1839
Ολοκλήρωση	7ιουλ. / 19 Αυγούστου 1839γρηγ.
Προστασία	τμήμα μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς (από 1990) και μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς στη Ρωσία
Ιστότοπος
	Επίσημος ιστότοπος
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 59°46′19″N 30°19′35″E / 59.7719°N 30.3263°E / 59.7719; 30.3263

Το Αστεροσκοπείο του Πούλκοβο (ρωσ. Пулковская астрономическая обсерватория , αγγλ. Pulkovo Space Observatory) είναι το ιστορικότερο αστεροσκοπείο της Ρωσίας. Ανήκει στη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών και βρίσκεται στην Αγία Πετρούπολη, σε ύψος 75 μέτρων. Συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της UNESCO με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της παλαιάς ρωσικής πρωτεύουσας.

Το Αστεροσκοπείο του Πούλκοβο είναι το μοναδικό τέτοιου μεγέθους που βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος κοντά στις 60°, δηλαδή στα όρια της πολικής ζώνης. Αυτή η θέση επιτρέπει παρατηρήσεις που δε μπορούν να προσφέρουν άλλα σημαντικά βορειοευρωπαϊκά αστεροσκοπεία, όπως του Γκρήνουιτς (Αγγλία) ή της Ουψάλας (Σουηδία). Επιπλέον ορισμένα ουράνια σώματα μπορούν να παρατηρηθούν ικανοποιητικά μόνο από το Πούλκοβο και όχι από τις Άλπεις ή τα Κανάρια Νησιά.

Ιστορία

Προκάτοχος του αστεροσκοπείου ήταν μία μικρότερη εγκατάσταση του 18ου αιώνα. που λειτουργούσε στο κέντρο της Αγίας Πετρούπολης, αλλά με την αύξηση του πληθυσμού κατέστη αντιλειτουργική - οι διερχόμενες άμαξες σήκωναν σκόνες και προκαλούσαν τραντάγματα που παρεμπόδιζαν την ακριβή επιστημονική έρευνα. Δωρίθηκε έτσι από το θρόνο ένα οικόπεδο στα νότια προάστια της πόλης, στους λόφους Πούλκοβο (εξ' ου και η ονομασία του), και εκδόθηκε εντολή να μη χτισθεί τίποτα σε μία ακτίνα ενός χιλιομέτρου χωρίς την έγκριση του αστεροσκοπείου.

Υπεύθυνος για την ανέγερση του κτηρίου ήταν ο αρχιτέκτονας Αλεξάντρ Μπριουλόβ. Η επιλογή της ακριβούς θέσης και του εξοπλισμού έγινε από το γερμανορώσο αστρονόμο Φρίντριχ Γκέοργκ Βίλχελμ φον Στρούβε, ο οποίος διετέλεσε και πρώτος διευθυντής του από το 1839 μέχρι και το 1861. Έχοντας την πλήρη υποστήριξη του αυτοκράτορα Νικολάου Α', ο Στρούβε παρήγγειλε σε εργαστήρια του Λονδίνου, του Βερολίνου και του Αμβούργου τα πλέον σύγχρονα μηχανήματα της εποχής, μεταξύ των οποίων ένα διοπτρικό τηλεσκόπιο με τον τότε μεγαλύτερο φακό του κόσμου διαμέτρου 38 εκατοστών.

Κύρια απασχόληση του αστεροσκοπείου ήταν η εξακρίβωση των αστρικών συντεταγμένων και των αστρονομικών σταθερών. Επιπλέον αντικείμενα ήταν η γεωγραφική μελέτη της Ρωσίας και η υποστήριξη της ναυσιπλοΐας. Μέσα στα πρώτα πενήντα χρόνια, υπό τη διεύθυνση του Βασίλι Στρούβε και ακολούθως του γιου του Όττο, προστέθηκαν ένα εργαστήριο αστροφυσικής και ένα νέο διοπτρικό τηλεσκόπιο 76 εκατοστών.

Το αστεροσκοπείο πέρασε δύσκολες στιγμές κατά τις μέρες της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917, τον Οκτώβριο 1919 και κατά την πολιορκία της Αγίας Πετρούπολης από τα γερμανικά στρατεύματα μεταξύ Σεπτεμβρίου 1941 και Ιανουαρίου 1944. Μεταξύ 1917 και 1919 το αστεροσκοπείο έγινε πεδίο μαχών των οπαδών και αντιπάλων της Οκτωβριανής Επανάστασης με σφοδρότατες συγκρούσεις που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος τών εγκαταστάσεων. Μετά τις αναταραχές στα πρώτα χρόνια της επανάστασης το αστεροσκοπείο του Πούλκοβο μπόρεσε να κατακτήσει πάλι την φήμη ενός από τα καλύτερα αστεροσκοπεία του κόσμου, φήμη που είχε και στα μέσα του 19ου αιώνα. Την δεκαετία του ΄30 υπέφερε από τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Πολλοί επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και ο διευθυντής Μπόρις Γερασίμοβιτς, συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν με διάφορες ασήμαντες κατηγορίες. Στα χρόνια της πολιορκίας από τους γερμανούς στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμοτο αστεροσκοπείο επλήγη από τους συνεχείς βομβαρδισμούς του πυροβολικού και της αεροπορίας κατά τους οποίους καταστράφηκε ολοσχερώς μαζί με την γύρο περιοχή και το πάρκο. Ευτυχώς για το αστεροσκοπείο, τα βασικότερα μηχανήματα μπόρεσαν να μεταφερθούν σε σίγουρη τοποθεσία στο κέντρο της Αγίας Πετρούπολης πριν ξεκινήσουν οι μεγάλοι βομβαρδισμοί και έτσι γλύτωσαν την καταστροφή. Επίσης χάρη ιδίως στην παρέμβαση της βιβλιοθηκαρίου τού αστεροσκοπείου μπόρεσε να σωθεί ανάλογα και το μεγαλύτερο μέρος των έργων της βιβλιοθήκης που περιείχε πολλά σπάνια χειρόγραφα και βιβλία από τον 15ο ως και 19ο αιώνα, καθώς και θεμελιώδη έργα στον τομέα της αστρονομίας και γεωδαισίας. Ειρωνεία της τύχης, καταστράφηκαν ολοσχερώς από εμπρησμό στις 5 Φεβρουαρίου 1997 γύρω στα 1.500 από τα 3.852 έργα. Τα υπόλοιπα έργα έχουν υποστεί επίσης βλάβες είτε από τις φλόγες, είτε από τα νερά της πυροσβεστικής.

Τον Μάρτιο του 1945, πριν δηλαδή λήξη ακόμα ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, διατάχτηκε από τον Στάλιν η εκ νέου ολοκληρωμένη ανέγερση του αστεροσκοπείου σύμφωνα με τα παλιά αρχικά σχέδια και με μια προστατευτική ζώνη ακτίνας 3 χιλιομέτρων. Μετά από επίπονες προσπάθειες σε δύσκολους καιρούς έγιναν τον Μάιο του 1954 τα εγκαίνια του ανακατασκευασμένου φημισμένου αστεροσκοπείου.

Στις 2 Απριλίου 1997 ο Μπόρις Γιέλτσιν με διάταγμά του έθεσε μεταξύ άλλων και το αστεροσκοπείο στη λίστα με τα ειδικής αξίας αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Κάθε χρόνο οι αστρονόμοι του Πούλκοβο δημοσιεύουν πέντε με εφτά έργα με ανακαλύψεις ή σχεδόν ανακαλύψεις. Έτσι για παράδειγμα ανακαλύφτηκε πρόσφατα η έκρηξη μιας σουπερνόβας σε ένα μακρινό γαλαξία, πράγμα που καταγράφεται μια φορά στα 30 χρόνια!

Πέρα από παράρτημα του αστροφυσικού εργαστηρίου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών το Πούλκοβο είναι και σεισμικός σταθμός, ο μόνος του είδους του στα βορειοδυτικά της Ρωσίας

Τελευταία νέα

(Δεκέμβριος 2005)

Παρόλη την ιστορία και τα πρόσφατα επιτεύγματα, το αστεροσκοπείο που κατάφερε να επιβιώσει πάνω από 160 χρόνια σε δύσκολες στιγμές της ιστορίας, τώρα κινδυνεύει από έναν αυτοκινητόδρομο! Ειδικότερα ο αυτοκινητόδρομος M-20 που συνδέει την Αγία Πετρούπολη με το Κίεβο και που διαπερνά τον λόφο του Πούλκοβο πρόκειται να διαπλατυνθεί και να γίνει έξη γραμμών. Λόγω τής αυξημένης μόλυνσης και της αντανάκλασης από τα φώτα των οχημάτων. Ήδη η κατάσταση είναι αρκετά ανησυχητική, καθώς το αστεροσκοπείο βρίσκεται μεταξύ μιας χωματερής και του αεροδρομίου. Οι αναθυμιάσεις και οι σκόνες της χωματερής σε συνδυασμό με τους κραδασμούς από τα αεροπλάνα δυσχεραίνουν το έργο του αστεροσκοπείου. Επιπλέον και οι αντανακλάσεις την νύχτα από τα φώτα της πόλης ήδη οδήγησαν σε μειωμένη ορατότητα, έτσι ώστε μια ολόκληρη ομάδα αντικειμένων στο διάστημα χαμηλού φωτισμού να μη μπορούν πλέον να εντοπιστούν. Με την διαπλάτυνση του αυτοκινητόδρομου η λειτουργία του παρατηρητηρίου πιθανότατα θα πρέπει να ανασταλεί.

Επίσης κίνδυνος ελοχεύει και από το αεροδρόμιο: Πρόκειται να συνδεθεί με το Παλάτι του Κωνσταντίνοφ (αγγλ. Konstantinovsky Palace) με ένα δρόμο ταχείας κυκλοφορίας παράλληλο προς τον αυτοκινητόδρομο για το Κίεβο.