Ο Άντζεϊ Βίκτορ «Άντριου» Σχάλι (Andrzej Viktor "Andrew" Schally, 30 Νοεμβρίου 1926 - 17 Οκτωβρίου 2024) ήταν Αμερικανός, πολωνικής καταγωγής,[12][13][14]ενδοκρινολόγος,[12] ο οποίος ήταν από κοινού παραλήπτης με τον Ροζέ Γκυγιεμέν και τη Ρόζαλιν Γιάλοου, του Βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής.[13] Αυτό το βραβείο αναγνώρισε την έρευνά του στην ανακάλυψη ότι ο υποθάλαμος ελέγχει την παραγωγή και την απελευθέρωση ορμονών από την υπόφυση, η οποία ελέγχει τη ρύθμιση άλλων ορμονών στο σώμα.[15] Αργότερα στη ζωή του, ο Σχάλι χρησιμοποίησε τις γνώσεις του για τις ορμόνες του υποθαλάμου για να ερευνήσει πιθανές μεθόδους για τον έλεγχο των γεννήσεων και τη θεραπεία του καρκίνου.
Τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν η Πολωνία δέχτηκε επίθεση από τη Ναζιστική Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση, ο Σχάλι δραπέτευσε με τον Πρόεδρο της Πολωνίας Ιγκνάτσι Μοστσίτσκι, τον Πρωθυπουργό και ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο στην ουδέτερη Ρουμανία, όπου φυλακίστηκαν.
Είχα την τύχη να επιζήσω από το Ολοκαύτωμα ενώ ζούσα στην Εβραϊκή-Πολωνική Κοινότητα στη Ρουμανία. Μιλούσα πολωνικά, ρουμανικά, γίντις, ιταλικά και μερικά γερμανικά και ρωσικά, αλλά τα έχω ξεχάσει σχεδόν τελείως, και τα γαλλικά μου στα οποία συνήθιζα να είμαι άριστος πλέον δεν τα μιλώ καθόλου άπταιστα.[13]
Ανέπτυξε μια νέα σφαίρα γνώσης σχετικά με τον έλεγχο του εγκεφάλου στη χημεία του σώματος. Ο Σχάλι εξήγησε στη διάλεξή του για το Νόμπελ το 1977 ότι, μαζί με τους ερευνητές του, ανέτμησαν 250.000 υποθαλάμους χοίρων για να απομονώσουν 5 mg της ορμόνης απελευθέρωσης θυρεοτροπίνης ορμόνης για τον προσδιορισμό της μοριακής δομής της ορμόνης.[16] Το έργο του αφορούσε επίσης τις μεθόδους ελέγχου των γεννήσεων και τις επιπτώσεις των αυξητικών ορμονών στο σώμα. Μαζί με τον Ροζέ Γκυγιεμέν περιέγραψε τη νευροορμόνη ορμόνη απελευθέρωσης γοναδοτροπίνης (εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών) που ελέγχει τη θυλακιοτρόπο ορμόνη και την ωχρινοτροπίνη, δύο ορμόνες που αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της αναπαραγωγής και της ανάπτυξης.
Ήταν παντρεμένος με τη Μάργκαρετ Ρέιτσελ Ουάιτ (πήραν διαζύγιο) και την Άνα Μαρία ντε Μεντέιρος-Κομάρου.[14]
Απεβίωσε στις 17 Οκτωβρίου 2024, σε ηλικία 97 ετών.[18]
Έρευνα για τον καρκίνο
Το 1981 αποδείχθηκε ότι τα αγωνιστικά ανάλογα της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH) που είχε αναπτύξει ο Σχάλι μεταξύ των ετών 1972-1978 ανέστειλαν την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη σε αρουραίους. Μαζί με τον Δρ. Τζορτζ Τόλις, ο Σχάλι διεξήγαγε την πρώτη κλινική δοκιμή της GnRH για ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη το 1982. Αυτή η μέθοδος είναι πλέον η προτιμώμενη θεραπεία για το προχωρημένο καρκίνωμα του προστάτη. Περίπου το 70% των ασθενών με καρκίνο του προστάτη λαμβάνουν έναν αγωνιστή ως κύρια μέθοδο θεραπείας.[16] Σύμφωνα με τον Σχάλι, η θεραπεία του προκαλεί λιγότερες παρενέργειες από την ακτινοβολία και τη χημειοθεραπεία.[16] Η προηγούμενη μέθοδος θεραπείας, η ορχεκτομή ή η χορήγηση οιστρογόνων, βασίστηκε στην έρευνα του Τσαρλς Μπρέντον Χάγκινς.
Το 2004, μετά τον θάνατο της συζύγου του από καρκίνο του θυρεοειδούς, ο Σχάλι βρήκε παρηγοριά συνεχίζοντας την έρευνά του.[16]
Βραβεία και τιμές
Βραβείο Van Meter της Αμερικανικής Ένωσης Θυρεοειδούς (1969)[19]
