Το uMkhonto weSizwe(Ζουλού: "Δόρυ του Έθνους"), συχνά αποκαλούμενο και ως MK (ή στην ελληνική βικιπαίδεια ως "Δόρυ"), είναι ένα αριστερό λαϊκίστικό[1] πολιτικό κόμμα της Νότιας Αφρικής, το οποίο ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2023. Το κόμμα πήρε το όνομά του από το uMkhonto weSizwe (που επίσης συντομεύεται σε MK και στα ελληνικά ως "Δόρυ"), την παραστρατιωτική πτέρυγα του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ΑΕΚ) που ήταν ενεργό κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Ωστόσο, το ΑΕΚ έχει απειλήσει με νομικές ενέργειες για τη χρήση του ονόματος,[2] και η σχηματισμός έχει επικριθεί από τους βετεράνους του στρατιωτικού Δόρατος (MK).[3]
Το κόμμα ανήλθε σε εξέχουσα θέση τον Δεκέμβριο του 2023, όταν ο πρώην πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα ανακοίνωσε ότι, ενώ σχεδιάζει να παραμείνει μέλος του ΑΕΚ για όλη του τη ζωή, δεν θα συμμετάσχει στην εκστρατεία υπέρ του ΑΕΚ στις Νοτιοαφρικανικές γενικές εκλογές (2024), και αντίθετα θα ψηφίσει για το Δόρυ/MK.[4] Μάλιστα δήλωσε ότι "δεν μπορώ και δεν θα κάνω" εκστρατεία για το ΑΕΚ του σημερινού προέδρου Σίριλ Ραμαφόζα, διαδόχου του Zuma, και ότι το να κάνω κάτι τέτοιο θα ήταν μια "προδοσία".[5][6]
Στις 21 Μαΐου 2024, μια εβδομάδα πριν τις γενικές εκλογές του 2024, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε ότι ο αρχηγός του κόμματος Τζέικομπ Ζούμα δεν ήταν νόμιμο να υπηρετήσει στο Κοινοβούλιο, καθώς η ποινή φυλάκισης του δεκαπέντε μηνών για περιφρόνηση του δικαστηρίου καθιστούσε αδύνατη την συμμετοχή του στις εκλογές.[7][8][9] Αν και η εικόνα του θα παρέμενε στα ψηφοδέλτια, παράλληλα με το λογότυπο του κόμματος του, το όνομα του Ζούμα θα αφαιρούταν από τη λίστα των κοινοβουλευτικών υποψηφίων του Δόρατος/ΜΚ.[7]
Ιδεολογία
Το κόμμα έχει περιγραφεί ως λαϊκιστικό, εθνικιστικό Ζούλου,[10][11] και κατά της εξωτερικής εμπλοκής.[1]Η Φωνή της Αμερικής το χαρακτήρισε ως ένα "ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα", ενώ το Al Jazeera περιέγραψε τις πολιτικές του ως σοσιαλιστικές.[12] Έχει υποστηρίξει ορισμένες κοινωνικά συντηρητικές πολιτικές[13] συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης των νόμων που νομιμοποιούν τον γάμο μεταξύ ομοφυλόφιλων.[14] Το κόμμα υποστηρίζει αμφιλεγόμενες πολιτικές όπως η απαλλοτρίωση γης η οποία ανήκει σε λευκούς χωρίς αποζημίωση. [15] Σχετικά με την ιδεολογία του κόμματος, ο Ιμράν Μπούκους περιγράφει την ιδεολογία του κόμματος ως "επιθετικό και αυταρχικό εθνικισμό με ακροδεξιές κοινωνικές απόψεις". [16]
Υποστήριξη
Από την ίδρυση του κόμματος, όλες οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι έχει ισχυρή υποστήριξη στην επαρχία του ΚβαΖουλού Νατάλ,[17][18] με τους μαύρους και έγχρωμους κατοίκους να είναι οι πιο μεγάλοι υποστηρικτές του κόμματος.[19] Στις αρχές του 2024 δημοσιευμένες δημοσκοπήσεις προέβλεψαν ότι το Δόρυ/MK θα μειώσει σημαντικά τις ψήφους του ΑΕΚ στην επαρχία, [17][20] και θα συγκεντρώσει ποσοστό ψήφου έως και 35,6%.[21][22][23] Το κόμμα συγκέντρωσε επίσης σημαντικά ποσοστά στην βορειοδυτική επαρχία Μπουμαλάνγκα.[17] Μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων των Εθνικών και Περιφερειακών Εκλογών, το Δόρυ/MK κατέλαβε το 14,58% των ψήφων. Με αποτέλεσμα να καταλάβει 58 έδρες στην Εθνοσυνέλευση.
Τον Ιανουάριο του 2024, ο αρχηγός του Black First Land First, Αντίλε Μγκξιτάμα, ανακοίνωσε ότι είχε ενταχθεί στο κόμμα, αν και δήλωσε ότι το BLF δεν θα έπαυε να υπάρχει και ότι ήταν απλώς μια εκλογική συμφωνία.[24]
Εσωτερικές διαμάχες
Το κόμμα έχει βιώσει εσωτερικές διαμάχες, με μια σειρά από παραιτήσεις και απολύσεις, συμπεριλαμβανομένου του ιδρυτή του κόμματος Τζαμπουλάνι Κουμάλο και άλλων.[25][26]
Σε απάντηση για την απόλυσή του, ο Κουμάλο ισχυρίστηκε ότι ήταν ακόμα πρόεδρος, ότι ο Ζούμα ήταν απλώς ένας σύμβουλος, και με τη σειρά του καθαίρεσε τον Ζούμα, ζητώντας από την Εκλογική Επιτροπή να αφαιρέσει το όνομα του Ζούμα από τις λίστες υποψηφίων.[27] Η Εκλογική Επιτροπή στη συνέχεια εξέδωσε απόφαση υπέρ του Ζούμα και του επέτρεψε να παραμείνει στα ψηφοδέλτια του κόμματος, σημειώνοντας το αξίωμά του ως νόμιμου ηγέτη του Δόρατος/MK.[28]
Αποτελέσματα εκλογών
Τον Φεβρουάριο του 2024, το κόμμα συμμετείχε στις πρώτες εκλογές του, καταλήγοντας τρίτο με 19% των ψήφων στην εκλογική περιφέρεια 8 του δήμου Αμπακουλούσι στο ΚβαΖουλού-Νατάλ, πίσω από το Κόμμα Ελευθερίας της Ίνκαθα (ΚΕΙ) με 47% και το Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ΑΕΚ) με 35%.[29]
Αργότερα τον ίδιο μήνα, το κόμμα κατέλαβε και πάλι την τρίτη θέση, κερδίζοντας 28% των ψήφων σε μια έκτακτη εκλογή στο Ουφονγκόλο, πίσω από το ΚΕΙ με 36% και το ΑΕΚ με 33%.[30]
Στις 28 Φεβρουαρίου 2024, το κόμμα συμμετείχε σε μια ακόμα έκτακτη εκλογική αναμέτρηση στο Γκόβαν Μπέκι στο Μπουμαλάνγκα, την πρώτη του εκλογή εκτός της επαρχίας ΚβαΖούλου-Νάταλ, καταλήγοντας δεύτερο με 28% πίσω ακριβώς από το ΑΕΚ με 51%.[31]
Στις 14 Ιουνίου 2024, το κόμμα αντιμετώπισε αποτυχία στην πατρίδα του, την επαρχία Κουζούλου-Νάταλ, αφού το νομοθετικό σώμα της επαρχίας επέλεξε ένα αντίπαλο μέλος της ΚΕΙ, τον Τάμι Ντουλί, ως περιφερειάρχη του ΚβαΖουλού-Ναтάλ.[32] Ο Ντουλί νίκησε τον υποψήφιο του Δόρατος/MK, τον αντιπεριφερειάρχη του Έθνους Ζουλού, Παθίσιζε Τσίλιζα, με 41 ψήφους έναντι 39.[33]