Φρύγες

Οπλίτες της Φρυγίας.

Φρύγες ονομάζονταν οι κάτοικοι της Φρυγίας, (στον ενικό: ο Φρυξ, του Φρυγός). Ήταν αρχαίος λαός που μετανάστευσε από τη Θράκη και κατέλαβε τη δυτικοκεντρική Μικρά Ασία μετά την κατάρρευση των Χετταίων. Το βασίλειό τους το ίδρυσαν περί τα μέσα της 2ης χιλιετίας προς τη 1η χιλιετία π.Χ. για να κατακτηθούν έπειτα από τους Λυδούς. Έκτοτε δεν κατάφεραν να ανακτήσουν την ανεξαρτησία τους.

Μυθολογία

Κατά τον Όμηρο,[1] οι Φρύγες ήταν σύμμαχοι των Τρώων στον πόλεμο κατά των Αμαζόνων.[2] Μάλιστα η Εκάβη, σύζυγος του Πριάμου, ήταν κόρη του βασιλιά των Φρυγών Δύμα. Βασιλιάς των Φρυγών επίσης ήταν ο μυθικός Μίδας.

Ιστορία

Κατά τον Ηρόδοτο[3] ήταν αρχαίος λαός που μετανάστευσε στη Μικρά Ασία, από τη Βαλκανική, οπότε και μετονομάστηκαν από "Βρύγες" σε "Φρύγες". Ο Παυσανίας στα «φωκικά»[4] αναφέρει ότι οι Φρύγες που κατοικούσαν πλησίον του ποταμού Πεγκελα είχαν έρθει τα αρχαία χρόνια από την Αζανία της Αρκαδίας και συγκεκριμένα έδειχναν ένα σπήλαιο με την ονομασία Στευνος, κυκλικό και πολύ ψηλό, το «ιερό της Μητρός». Στο σπήλαιο αυτό υπήρχε άγαλμα της Μητρός. Θρησκεία που απαντάται στον Ελλαδικό χώρο τα προϊστορικά χρόνια.

Οι Φρύγες σύμφωνα με τον Ρώσο ιστορικό Ιγκόρ Ντιακόνωφ (Igor Diakonoff) πιθανόν ταυτίζονται με τον λαό "Μουσκί" των Ασσυριακών επιγραφών[5] και τους "Μεσέχ" της Βίβλου που κάνουν την εμφάνισή τους ως βόρειος πολεμοχαρής λαός.[6] Στην ιστοριογραφία έχει γίνει προσπάθεια ταύτισης των Φρυγών με τους πρωτο-Αρμένιους.[5]

Κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. οι Φρύγες είχαν καταλάβει την Καππαδοκία, την Καταονία, τη Λυκαονία και αργότερα τη Λυδία, εκτεινόμενοι από τα παράλια του Αιγαίου μέχρι τον ποταμό Ευφράτη, εκτός από τη Μυσία και τη Βιθυνία. Με την εισβολή των Κιμμερίων τον 7ο αιώνα, ο τελευταίος βασιλιάς των Φρυγών Μίδας πέφτει μαχόμενος, οι Φρύγες κατακτώνται, γεγονός που οδήγησε βαθμιαία υποταγή τους από τους νικήσαντες Κιμμερίους στους Λυδούς αργότερα τον 6ο αιώνα π.Χ..[7]

Με την επέκταση του κράτους των Περσών, υποτάχθηκαν σ' αυτούς. Έπειτα περιήλθαν στην επικυριαρχία του Μ. Αλεξάνδρου ο οποίος διόρισε σατράπη στη χώρα τους τον Αντίγονο [8] από το 333 π.Χ..

Μετά την Μακεδονική κατάκτηση, χάνεται κάθε ιστορική αναφορά σε αυτούς, όταν υποτάσσονται στους Ρωμαίους. Για το βασιλικό όνομα "Μίδας", έχει διατυπωθεί η άποψη ότι αναφέρεται σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά πρόσωπα, έναν βασιλιά που αναφέρεται σε γεγονότα του 696 και σε αυτόν που σκοτώθηκε κατά την εισβολή των Κιμμερίων.[9] Κατά μια άλλη σύγχρονη θεωρία, οι βασιλείς των Φρυγών έφεραν ονόματα εναλλάξ "Γόρδιος" και "Μίδας" τα οποία φαίνεται πως δεν ήταν κύρια, αλλά σχεδόν τιμητικοί τίτλοι.[10] Το τοπωνύμιο Γόρδιος συναντάται επίσης στην αρχαιότητα, όταν ο Αλέξανδρος ο Μέγας έκοψε με το ξίφος του τον Γόρδιο Δεσμό.[11]

Γλώσσα

Κύριο λήμμα: Φρυγική γλώσσα
Τμήμα φρυγικής επιγραφής, ΒΑΒΑ: ΜΕΜΕϜΑΙΣ: ΠΡΟΙΤΑϜΟΣ: ΚΦΙJΑΝΑϜΕJΟΣ: ΣΙΚΕΝΕΜΑΝ: ΕΔΑΕΣ (Μπάμπα, σύμβουλος, αρχηγός από τα Τύανα, αφιέρωσε αυτό το ανάθημα).[12]

Η φρυγική γλώσσα ήταν ινδοευρωπαϊκή γλώσσα. Υπάρχουν σε αυτήν ομοιότητες με τη λατινική αλλά, αναμφισβήτητα, η φρυγική είναι πιο στενά συνδεδεμένη με την ελληνική. Οι δύο αυτές γλώσσες ανήκαν αναμφίβολα στην ίδια διαλεκτική υπο-ομάδα της πρώιμης Ινδοευρωπαϊκής.[13][14] Παράδειγμα φρυγικής πρότασης, που υποδεικνύει κοινή καταγωγή με την ελληνική, είναι η παρακάτω επιγραφή από τον τάφο του Μίδα. Οι δύο προσδιορισμοί που απαντώνται σε αυτήν, και οι οποίοι απαντώνται στα μυκηναϊκά κείμενα ως lawagetas και wanax, δεν θεωρούνται δάνεια από την ελληνική αλλά μάλλον αντανακλούν κοινή κληρονομιά με αυτή.[14]

ΑΤΕΣ : ΑΡΚΙΑΕϜ̣ΑΙΣ : ΑΚΕΝΑΝΟΓΑϜ̣ΟΣ : ΜΙΔΑΙ : ΛΑϜ̣ΑΓΤΑΕΙ : Ϝ̣ΑΝΑΚΤΕΙ : ΕΔΑΕΣ

ates : arkiaewais : akenanogawos : midai : lawagtaei : wanaktei : edaes

Σκέψεις για στενούς δεσμούς της Φρυγικής με τη Θρακική πρέπει να απορριφθούν, προς το παρόν τουλάχιστον, καθώς η Θρακο-Δακική φαίνεται να ανήκει στην ανατολική (σάτεμ) ομάδα γλωσσών της Ινδοευρωπαϊκής, των οποίων το φωνητικό σύστημα είναι πολύ λιγότερο συντηρητικό από αυτό της Φρυγικής.[14]

Η Φρυγική αφομοιώθηκε σταδιακά από την Ελληνιστική Κοινή, αρκετά πριν το τέλος του 7ου αιώνα μ.Χ.[15]

Καθημερινή ζωή

 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 13/03/2012.

Οι κατοικίες των Φρυγών, συνηθίζονταν να κατασκευάζονται σε κοιλώδεις βράχους και να διαμορφώνουν κατοικίες μέσα σ' αυτούς. Κατά τους αρχαίους, η μουσική των Φρυγών είχε έντονο διεγερτικό τόνο. Η θρησκεία τους συνδεόταν με τη γη. Κύριες θεότητες ήταν ο Σαβάζιος ή Βαγαίος, θεός αντίστοιχος του Δία, η «μήτηρ» Γη, η Κυβέλη ή Άγδιστις ή Νάνα. Οι γιορτές προς τιμήν της θεάς Κυβέλης εορταζόταν με έντονο θόρυβο, προπομποί του άρματός ήταν οι ιερείς της, οι αποκαλούμενοι κορύβαντες, ακολουθούμενοι από πλήθος ανδρών που κραύγαζαν με τη συνοδεία θορυβωδών ήχων από σάλπιγγες, κέρατα, αυλούς και κύμβαλα. Με τη λατρεία της Κυβέλης συνδεόταν και η λατρεία του γιου και ερωμένου της Άττυος, θεού που συμβόλιζε την περιοδική βλάστηση της Γης, όμοιο με τον αντίστοιχο μύθο της Περσεφόνης. Άλλοι θεοί ήταν ο Διόνυσος και η σεληνιακή θεά Μιν.

Υποσημειώσεις - Παραπομπές

  1. ↑ Ομήρου Ιλιάδα Β' 862 και Κ' 431
  2. ↑ Ομήρου Ιλιάδα Γ' 185-194
  3. ↑ Ηροδότου Ιστορίαι, Ζ' 73
  4. ↑ Παυσανίας (1975). Ελλάδος Περιήγησις "Φωκικα". Αμαρούσιον: Πάπυρος. σελ. 139. ISBN 960-8322-47-2. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Anne Elizabeth Redgate, The Armenians, Wiley-Blackwell, 2000, σσ. 14-16, ISBN 0631220372
  6. ↑ Ιεζεκιήλ: 32,26 - 38,2,3 - 39,1
  7. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (1911), Φρυγία
  8. ↑ Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβασις, Α' 29,3
  9. ↑ Charles Brian Rose, Gareth Darbyshire, "The New Chronology of Iron Age Gordion"[νεκρός σύνδεσμος], University of Pennsylvania Press, 2011, σ. 51, ISBN 193453644X
  10. ↑ Anthony M. Snodgrass, [Anthony M. Snodgrass "The dark age of Greece: an archaeological survey of the eleventh to the eighth centuries BC"], Edinburgh University Press, 2000, σ. 350, ISBN 0748614036
  11. ↑ Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβασις, Β' 3,6-7
  12. ↑ Баюн Л. С., Орёл В. Э. Язык фригийских надписей как исторический источник. In Вестник древней истории. 1988, № 1. pp. 175-177.
  13. ↑ Brixhe, Cl. "Le Phrygien". In Fr. Bader (ed.), Langues indo-européennes, σσ. 165-178, Paris: CNRS Editions, όπως παρατίθεται στο Woodard, Roger D. "The Ancient Languages of Asia Minor".
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Woodard, Roger D. "The Ancient Languages of Asia Minor" Αρχειοθετήθηκε 2016-03-10 στο Wayback Machine.. Cambridge University Press, 2008, ISBN 052168496X, σ. 72, (Απόσπασμα:"Unquestionably, however, Phrygian is most closely linked with Greek", "Phrygian and Greek...belong, no doubt, to the same dialectal subgroup of early Indo-European").
  15. ↑ Simon Swain· Maxwell J. Adams· Mark Janse (2002). Bilingualism in ancient society: language contact and the written word. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. σελίδες 246–266. ISBN 0-19-924506-1. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι