Ο Φρανκ Ντάραμποντ γεννήθηκε σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Μονμπελιάρ της Γαλλίας, κοντά στα σύνορα με την Ελβετία.[8][9] Οι γονείς του είχαν εγκαταλείψει την Ουγγαρία μετά την Ουγγρική Επανάσταση του 1956, μαζί και με τους 5 αδελφούς του, τις 4 αδελφές του και τρία εξαδέλφια του. Με τον Φρανκ σε νηπιακή ακόμη ηλικία, οι οικογένεια εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ: στο Σικάγο και λίγο αργότερα στο Λος Άντζελες.[7]
Ο Φρανκ εμπνεύσθηκε να σταδιοδρομήσει στον κινηματογράφο όταν είδε την ταινία THX 1138 του Τζορτζ Λούκας.[10] Τελείωσε το Γυμνάσιο του Χόλυγουντ το 1977 και δεν συνέχισε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.[11] Η πρώτη του εργασία ήταν ως ταξιθέτης (και στην καντίνα) της ιστορικής κινηματογραφικής αίθουσας «Grauman's Egyptian Theatre» στο Χόλυγουντ, οπότε έβλεπε ταινίες δωρεάν. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι ανέπτυξε τη σεναριογραφική του δεξιότητα από «ατελείωτες ώρες συγγραφής με μια γραφομηχανή κατά τον ελεύθερο χρόνο του και από τον παιδικό του φίλο Κόντυ Χιλς.[11]
Σταδιοδρομία
Πρώιμη περίοδος
Η δημιουργική αρχή του Ντάραμποντ στην κινηματογραφική βιομηχανία σημειώθηκε όταν έγινε βοηθός παραγωγής σε ταινίες όπως οι Hell Night (1981), The Seduction (1982) και Trancers (1984). Η πρώτη ταινία που έγραψε και σκηνοθέτησε ήταν μια μικρού μήκους προσαρμογή του διηγήματος του Στίβεν ΚινγκThe Woman in the Room (1983). Αν και ο ίδιος δεν ήταν ευχαριστημένος με το τελικό αποτέλεσμα, η ταινία οδήγησε σε έναν σύνδεσμο με τον Κινγκ, ο οποίος του χάρισε τα πνευματικά δικαιώματα σε ένα άλλο σύντομο έργο του, τη νουβέλαRita Hayworth and Shawshank Redemption από τη συλλογή Different Seasons.[7]
Ο Ντάραμποντ πούλησε το πρώτο του σενάριο, με τίτλο Black Cat Run, το 1986, αλλά αυτό «έμεινε στο συρτάρι» πάνω από δέκα χρόνια, ώσπου έδωσε μια τηλεταινία με τον ίδιο τίτλο.[11] Τότε ο Ντάραμποντ προσεγγίσθηκε από τον Τσακ Ράσελ (έναν από τους παραγωγούς των Hell Night και The Seduction) με την πρόταση να γράψουν σενάρια μαζί.[10] Πράγματι άρχισαν να δουλεύουν σενάριο για ένα ξαναγύρισμα («ριμέικ») της ταινίας Ηφαίστειο αίματος (1958, προβλήθηκε και με τους τίτλους «Εισβολή από Αγνωστο Πλανήτη» και «Επικίνδυνες Επαφές απ` το Διάστημα»), που θα το πρότειναν σε διάφορα στούντιο, μέχρι που προσλήφθηκαν κι οι δυο για να ξαναγράψουν το σενάριο της ταινίας Εφιάλτης στο Δρόμο με τις λεύκες Νο. 3 με διορία δύο εβδομάδες. Κατάφεραν να το τελειώσουν σε μόνο 10 ημέρες και ο Ράσελ σκηνοθέτησε το έργο. Η επιτυχία αυτής της ταινίας της σειράς του Εφιάλτη στο Δρόμο με τις λεύκες τους επέτρεψε να παραγάγουν οι ίδιοι το σενάριο του «Ηφαιστείου αίματος», ως την ταινία Κινούμενη μάζα.[10] Ο Ντάραμποντ ήταν πλέον ένας επιτυχημένος σεναριογράφος και συνέχισε με τη Μύγα και μια πρώτη εκδοχή του σεναρίου του Οι Περιπέτειες του Rocketeer.[12]
Ο Ντάραμποντ έκανε το σκηνοθετικό του «ντεμπούτο» με την τηλεταινία τρόμου Buried Alive, προϋπολογισμού 2 εκατομμυρίων δολαρίων, που προβλήθηκε το 1990. Μετά προσλήφθηκε ως σεναριογράφος για την τηλεοπτική σειρά του Τζορτζ ΛούκαςΟ νεαρός Ιντιάνα Τζόουνς, ενώ έγραψε και δύο επεισόδια της σειράς Tales from the Crypt.
Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (1994)
Ο Ντάραμποντ επωφελήθηκε από τη συμφωνία του με τον Στίβεν Κινγκ όταν έγραψε και σκηνοθέτησε την ταινία Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption, 1994). Ο Ρομπ Ράινερ, που είχε μεταφέρει μια άλλη νουβέλα του Κινγκ στον κινηματογράφο σκηνοθετώντας το Στάσου πλάι μου, προσέφερε στον Ντάραμποντ 2,5 εκατομμύρια δολάρια για τα δικαιώματα της νουβέλας. Ο Ντάραμποντ σκέφθηκε σοβαρά την πρόταση, αλλά στο τέλος απεφάσισε ότι αυτή ήταν η ευκαιρία του «να κάνει κάτι το πραγματικά σπουδαίο», σκηνοθετώντας ο ίδιος την ταινία.
Παρά την απογοητευτική εμπορική πορεία της ταινίας, αυτή έλαβε εξαιρετικές κριτικές και προτάθηκε για 7 βραβεία Όσκαρ (από τα οποία δεν κέρδισε κανένα), μεταξύ των οποίων το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και το Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου για τον Ντάραμποντ. Μετά από αυτές τις υποψηφιότητες το έργο απέκτησε ελκυστικότητα και έγινε η πλέον ενοικιασθείσα ταινία[13] του 1995. Σήμερα θεωρείται από πολλούς ως μία από τις καλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ.
Το Πράσινο Μίλι (1999)
Η επόμενη σκηνοθετική προσπάθεια του Ντάραμποντ ήταν μία ακόμα μεταφορά έργου του Στίβεν Κινγκ, με Το Πράσινο Μίλι, στο οποίο πρωταγωνίστησε ο Τομ Χανκς. Αρχικά ο Ντάραμποντ ήταν διστακτικός επειδή το βιβλίο τού φαινόταν υπερβολικά όμοιο με το Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (διαδραματίζονται και τα δύο μέσα σε φυλακή), ωστόσο άλλαξε γνώμη όταν το διάβασε.[14] Είχε συναντηθεί για πρώτη φορά με τον Χανκς σε ένα γεύμα των «Όσκαρ» το 1994 και από τότε ήταν και οι δύο πρόθυμοι να συνεργασθούν. Ο Κινγκ δήλωσε ότι φανταζόταν κι εκείνος τον Χανκς στον πρωταγωνιστικό ρόλο και χάρηκε όταν ο Ντάραμποντ ανέφερε το όνομά του.[15]
Η ταινία πήρε επίσης υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και ο Ντάραμποντ απέσπασε τη δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου.[16] Η ταινία πήγε από την αρχή πολύ καλύτερα εμπορικά, καθιστάμενη η με μεγαλύτερα έσοδα ταινία που βασιζόταν σε μυθιστόρημα του Σ. Κινγκ με 286,8 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως (την ξεπέρασε μόλις το 2017 η ταινία Το Αυτό, με 603 εκατομ. δολάρια).[17]
Κινηματογράφος Majestic (2001)
Η επόμενη ταινία του σκηνοθέτη ήταν η Κινηματογράφος Majestic, με πρωταγωνιστές τους Τζιμ Κάρεϊ, Μάρτιν Λαντάου και Λώρι Χόλντεν. Ο Μάικλ Σλόουν, τον οποίο ο Ντάραμποντ γνώριζε από το γυμνάσιο, έγραψε το σενάριο και η ταινία παραμένει μία από τις λίγες που σκηνοθέτησε ο Ντάραμποντ χωρίς να γράψει το σενάριο ο ίδιος. Θέλησε να τη γυρίσει επειδή την είδε ως «ένα γράμμα αγάπης» στα έργα του Φρανκ Κάπρα και όλες τις άλλες ταινίες που αγάπησε σε όλη τη ζωή του.[18] Η ταινία αυτή πήρε ανάμικτες κριτικές και υπήρξε εμπορική αποτυχία.[19]
Η Ομίχλη (2007)
Ο Ντάραμποντ είχε την επιθυμία να σκηνοθετήσει την Ομίχλη ακόμα και πριν γυρίσει το Τελευταία έξοδος, αλλά το ανέβαλλε διαρκώς, ώσπου το 2004 άρχισε να γράφει τους διαλόγους.[20] Τα περισσότερα μέλη του συνεργείου είχαν εργασθεί στην τηλεοπτική σειρά The Shield, καθώς ο Ντάραμποντ τους είχε προσλάβει μετά τη σκηνοθέτησει από αυτόν ενός επεισοδίου της σειράς και σκέφθηκε ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε να προσδώσουν στην ταινία «μια πιο ρευστή, τραχιά, ντοκιμαντερίστικη κατεύθυνση».[21] Ο Ντάραμποντ επίσης βοήθησε στη σχεδίαση των τεράτων της ταινίας τους καλλιτέχνες Τζόρντου Σελ, Μπέρνι Ράιτσον και τον επικεφαλής των εφέ μακιγιάζ Γκρεγκ Νικοτέρο.[22]
Αρχικά ο Ντάραμποντ οραματίστηκε την ταινία ασπρόμαυρη, κάτι που θα τόνιζε την ασφυχτική ατμόσφαιρα και b-movie του '50 αισθητική, όμως τελικά υπαναχώρησε στις πιέσεις του στούντιο, που φοβήθηκε την εμπορική αποτυχία ,καθώς θα ήταν δύσκολο να έχει καλή εμπορική προοπτική μια ασπρόμαυρη ταινία εν έτει 2007. Μπορεί κάποιος να βρεί την ταινία ασπρόμαυρη, όπως την οραματίστηκε ο Ντάραμποντ στο blu ray της ταινίας. Τα ψηφιακά εφέ της ταινίας έγιναν αντικείμενο κριτικής, καθώς ήταν παρωχημένης τεχνολογίας και δεν είναι ξεκάθαρο αν έγινε εσκεμμένα για λόγους b-movie αισθητικής ή γιατί ο Ντάραμποντ ήθελε την ταινία ασπρόμαυρη ή απλά για λόγους προϋπολογισμού.
Η ταινία υπήρξε μέτρια εμπορική επιτυχία, αλλά απέσπασε θετικές κριτικές και θετική αποδοχή από το κοινό και θεωρήθηκε cult απο την πρώτη στιγμή.[23] Επιπλέον, ο Κινγκ επαίνεσε το συγκλονιστικό νέο τέλος της ταινίας από τον Ντάραμποντ.[24]
Μετέπειτα σταδιοδρομία
Ο Ντάραμποντ (μπροστά) και ο Ντριού Στρούζαν υπογράφουν ένα πόστερ περιορισμένου αριθμού αντιτύπων της σειράς Walking Dead το 2010.
Ο Ντάραμποντ ανέπτυξε και παρήγαγε την πρώτη σεζόν της τηλεοπτικής σειράς The Walking Dead, που βασίζεται σε ομώνυμη σειρά κόμικς.[25] Αρχικώς συμφώνησε με το NBC, αλλά αργότερα η προσφορά του απορρίφθηκε και τελικώς έκλεισε συμφωνία με το AMC, που επέλεξε τη σειρά με βάση το πρωτογενές υλικό και το όνομα του Ντάραμποντ.[26] Ο Ντάραμποντ έγραψε το σενάριο και έκανε τη σκηνοθεσία για το επεισόδιο-πιλότο.[27][28] Παρά τις θετικές κριτικές, τον Ιούλιο του 2011 το κανάλι AMC τον απέλυσε, εξαιτίας της επιθυμίας του καναλιού να περιορισθεί σημαντικά ο προϋπολογισμός της σειράς.[29] Ο σκηνοθέτης και οι εκπρόσωποί του από την Creative Artists Agency κινήθηκαν νομικά κατά του AMC, απαιτώντας 280 εκατομμύρια σε απλήρωτα κέρδη για τον Ντάραμποντ.[30]
Στη συνέχεια ο Ντάραμποντ γύρισε το βιβλίο L.A. Noir του Τζων Μπάντιν[31], που του άρεσε πολύ[31], στην τηλεοπτική σειρά Mob City. Το σίριαλ έκανε πρεμιέρα τον Δεκέμβριο του 2013 και είχε μέτριες έως και θετικές κριτικές[32], και διάρκεσε μόνο μία σεζόν.[33]
Βραβείο Hochi Καλύτερης ξένης ταινίας Βραβείο Humanitas Καλύτερης ταινίας USC Scripter Award(μαζί με τον Στίβεν Κινγκ) Υποψηφιότητα: Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου Υποψηφιότητα: Χρυσή Σφαίρα Καλύτερου Σεναρίου Υποψηφιότητα: Βραβείο Directors Guild of America για Εξέχουσα σκηνοθεσία μεγάλου μήκους Υποψηφιότητα: Βραβείο Directors Guild of America Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου Υποψηφιότητα: Βραβείο Saturn Καλύτερης περιπέτειας Υποψηφιότητα: Βραβείο Saturn Καλύτερου σεναρίου
Βραβείο Saturn Καλύτερης περιπέτειας Broadcast Film Critics Association Award Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου Υποψηφιότητα: Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Υποψηφιότητα: Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου Υποψηφιότητα: Βραβείο Saturn Καλύτερης σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα: Βραβείο Bram Stoker Καλύτερου Σεναρίου Υποψηφιότητα: Βραβείο Directors Guild of America για Εξέχουσα σκηνοθεσία μεγάλου μήκους Υποψηφιότητα: Βραβείο Online Film Critics Society Καλύτερου προσαρμοσμένου σεναρίου Υποψηφιότητα: Βραβείο Nebula Καλύτερου προσαρμοσμένου σεναρίου Υποψηφιότητα: USC Scripter Award (μαζί με τον Στίβεν Κινγκ)
Βραβείο Saturn Καλύτερου DVD σε ειδική έκδοση Υποψηφιότητα: Βραβείο Saturn Καλύτερης σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα: Βραβείο Saturn Καλύτερης ταινίας τρόμου Υποψηφιότητα: Βραβείο Empire Καλύτερης ταινίας τρόμου
Επεισόδια: «The Ventriloquist's Dummy», «Showdown» Υποψηφιότητα: Writers Guild of America Award για την TV: Επεισόδιο ανθολογίας (για το «The Ventriloquist's Dummy»)
Επεισόδια: «German East Africa, December 1916», «Congo, January 1917», «Austria, March 1917», «Young Indiana Jones and the Phantom Train of Doom», «Young Indiana Jones: Travels with Father», «Palestine, October 1917»
Ανάπτυξη Σκηνοθεσία και συγγραφή επεισοδίων: «Days Gone Bye» Συγγραφή επεισοδίων: «Guts», «Tell It to the Frogs», «TS-19», «What Lies Ahea» Βραβείο Αμερικανικού Ινστιτούτοο Κινηματογράφου για τηλεοπτικό πρόγραμμα της χρονιάς Υποψηφιότητα: Βραβείο Directors Guild of America για Εξέχουσα σκηνοθεσία δραματικής σειράς Υποψηφιότητα: Βραβείο Writers Guild of America Award για νέα σειρά TV
