PROFILPELAJAR.COM

Η Τρίτη δυναστεία της Ουρ ή Νεο-Σουμεριακή αυτοκρατορία αποτελεί μια γηγενή δυναστεία Σουμερίων που δημιούργησαν στα τέλη του 22ου αιώνα π.Χ. και στις αρχές του 21ου αιώνα π.Χ. μια τοπική αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Ουρ. Οι ιστορικοί μελετητές της περιόδου την καταγράφουν ως "Ουρ 3" για να την διαχωρίσουν από την Πρώτη δυναστεία της Ουρ (26ος - 25ος αιώνας π.Χ.) αλλά η Δεύτερη δυναστεία της Ουρ δεν έχει καταγραφεί επίσημα.^[1] Η Τρίτη δυναστεία της Ουρ ήταν η τελευταία δυναστεία Σουμερίων που κυβέρνησε την Μεσοποταμία μετά από πολλούς αιώνες που είχαν σφετεριστεί την εξουσία οι Γκούτι και η Ακκαδική αυτοκρατορία. Η εξουσία τους επεκτάθηκε σε πολλές Σουμεριακές πόλεις όπως η Ισίν, η Λάρσα και η Εσνούννα, στα βόρεια έφτασε μέχρι την Άνω Μεσοποταμία.

Ιστορία

Η Τρίτη Δυναστεία της Ουρ ανέβηκε στην εξουσία κάποιο ασαφές χρονικό διάστημα μετά την πτώση της αυτοκρατορίας των Ακκάδων. Τα ιστορικά έγγραφα που καταγράφουν τους βασιλείς ανάμεσα στον τελευταίο βασιλιά των Ακκάδων και του Ουρ-Ναμμού δεν υπάρχουν, οι ιστορικοί έδωσαν σε αυτό το χρονικό διάστημα τον τίτλο "σκοτεινή περίοδος". Το βέβαιο είναι ότι έγιναν πολλές μάχες και εμφύλιοι για την διαδοχή, μετά την πτώση του τελευταίου Ακκάδιου αυτοκράτορα ακολουθούν δύο βασιλείς του Ακκάδ και έξι της Ουρούκ, αλλά δεν γνωρίζουμε ονόματα και ημερομηνίες. Η εξουσία των Ακκάδων κατέρρευσε με τις επιδρομές των Γκούτι ενός αμόρφωτου και απολίτιστου νομαδικού λαού με προέλευση από τα Όρη Ζάγκρος. Οι βασιλείς των Γκούτι κυβέρνησαν τους Σουμέριους για αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα, για μερικούς 124 χρόνια και για άλλους μόλις 25. Σαν νομαδικός λαός δεν ασχολήθηκαν με την γεωργία με αποτέλεσμα να ακολουθήσει πείνα στον λαό και έκρηξη της τιμής των σιτηρών. Ο τελευταίος βασιλιάς των Γκούτι Τιρίγκαν εκδιώχθηκε από τον κυβερνήτη της Ουρούκ Ούτου-χεγκάλ που τον διαδέχθηκε σαν Σουμέριος βασιλιάς και ίδρυσε την Τρίτη Δυναστεία.

Τα γεγονότα που ακολούθησαν την βασιλεία του Ούτου-χεγκάλ και την άνοδο στον θρόνο του γαμπρού του Ουρ-Ναμμού είναι ασαφή. Ο Κατάλογος των Σουμερίων βασιλέων καταγράφει την βασιλεία του σε επτά χρόνια αλλά μόνο για το πρώτο υπάρχουν πληροφορίες, το έτος της ανόδου του, η βασιλεία του πιθανότατα ήταν πολύ σύντομη. Υπάρχουν πολλές πιθανότητες να ήταν ο ίδιος ο Ουρ-Ναμμού από την αρχή ο αληθινός κυβερνήτης, αυτό δείχνει η στήλη του Ουρ-Ναμμού με επιγραφές για την ζωή του. Ο Ουρ-Ναμμού αναδείχτηκε σε ισχυρό πολεμιστή βασιλιά, συνέτριψε σε μάχη τον στρατό του Λαγκάς και σκότωσε τον βασιλιά του, κατόπιν πήρε τον τίτλο του "βασιλιά του Σουμέρ και του Ακκάδ". Η βασιλεία του έμεινε γνωστή για τον περίφημο "Κώδικα του Ουρ-Ναμμού" την αρχαιότερη νομοθεσία στον κόσμο ιστορικά αποδεκτή μετά από αυτήν του βασιλιά του Λαγκάς Ουρουκαγκίνα τον 24ο αιώνα π.Χ. Πολλές σημαντικές αλλαγές ακολούθησαν στην αυτοκρατορία με τον γιο του Ουρ Ναμμού Σουλγκί, σταθεροποίησε και ενίσχυσε την εξουσία του με γραφειοκρατία, προχώρησε σε πολλές μεταρρυθμίσεις όπως η φορολογία, το εμπόριο και το ημερολόγιο. Ο Σουλγκί κατέκτησε το Ελάμ και την πρωτεύουσα Σούσα, ο τελευταίος Ελαμίτης βασιλιάς Ινσουσινάκ ανατράπηκε.^[2]

Οι στρατιωτικές εκστρατείες της Ουρ

Στα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ. ακολούθησαν πολλές συγκρούσεις στα σύνορα του βασιλείου με την προτροπή των βασιλέων της Ακκάδ, δεν υπάρχουν ωστόσο ιστορικές πηγές για τον τόπο και τον χρόνο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Σουλγκί από τον δεύτερο χρόνο της βασιλείας του έκανε την μέγιστη επέκταση της αυτοκρατορίας του με εκστρατείες και αμέτρητες κατακτήσεις. Τα εδαφικά κέρδη διατηρήθηκαν με τους επόμενους τρεις διαδόχους και απογόνους του αλλά θα ακολουθήσει η εξασθένιση με αποτέλεσμα την πτώση από τους αναγεννημένους Ελαμίτες.^[3] Στο μέγιστο της ισχύος της η αυτοκρατορία της Ουρ έφτανε μέχρι την σημερινή Τουρκία και στις Ιρανικές ακτές περιείχε όλο τον Περσικό κόλπο. Υπάρχουν αμέτρητα κείμενα των Σουμερίων που περιγράφουν τις εκστρατείες και τις κατακτήσεις του Σουλγκί, τα κέρδη από τα λάφυρα ωστόσο μεταβιβάστηκαν μόνο στους βασιλείς και τους ναούς της Ουρ.^[3] Οι βασιλείς της Ουρ 3 βρίσκονταν συχνά σε σύγκρουση με τις ορεινές φυλές του Όρους Ζάγκρος απου κατοικούσαν βορειοανατολικά από την Μεσοποταμία και τους Ελαμίτες.^[4]^[5] Στα βόρεια της αυτοκρατορίας οι Σημίτες ηγεμόνες της Μάρι συνέχισαν να κυβερνούν ανεξάρτητα από τους βασιλείς της Ουρ, ένας από αυτούς ήταν ο Πουζούρ Ιστάρ, σύγχρονος του Αμάρ-Σιν.^[6]^[7]^[8] Οι αρχαιολόγοι μελετούν έντονα τις πινακίδες και προσπαθούν να εξάγουν τις ακριβείς ημερομηνίες των περιόδων της Τρίτης Δυναστείας της Ουρ με βάση την σύγκριση ανάμεσα στην Μέση και την Νέα Χρονολόγηση. Ο κατάλογος της διακυβέρνησης των βασιλέων της Τρίτης Δυναστείας της Ουρ και τα έτη βασιλείας τους καταγράφονται σε μια σφηνοειδή πινακίδα με τίτλο "Κατάλογος των βασιλέων της Ουρ και της Ισίν". Σύμφωνα με τον κατάλογο αυτόν "ο Ουρ-Ναμμού βασίλευσε 18 έτη, ο Σουλγκί 48 έτη, ο Αμάρ Σιν 9 έτη, ο Σου Σιν 9 έτη και ο Ιμπί Σιν 24 έτη".^[9]

Πτώση της Ουρ 3

Οι δυνάμεις του Νέου Βασιλείου των Σουμερίων συνεχώς εξασθενούσαν, ο τελευταίος βασιλιάς Ιμπί Σιν προχώρησε σε στρατιωτική εκστρατεία εναντίον των Ελαμιτών αλλά χωρίς επιτυχία. Το έτος 2004/1940 π.Χ. σύμφωνα με την Μέση ή την Νέα Χρονολόγηση οι Ελαμίτες ξεκίνησαν από τα Σούσα εκστρατεία κατά της Ουρ, κατέκτησαν το βασίλειο και συνέλαβαν αιχμάλωτο τον βασιλιά Ιμπί Σιν που πέθανε στην φυλακή.^[10] Οι Ελαμίτες κατέστρεψαν το Νέο Σουμεριακό βασίλειο και κυβέρνησαν την περιοχή τα επόμενα 21 χρόνια με την στρατιωτική τους ισχύ.^[11]^[12] Πολλά τμήματα της Μεσοποταμίας βρέθηκαν σε Αμορίτικη εξουσία, οι Αμορίτες βασιλείς της Ισίν διαδέχθηκαν την Ουρ 3 και ξεκίνησαν την περίοδο Ουρ-Λάρσα. Σταδιακά έδιωξαν τους Ελαμίτες από την Ουρ και αποκατέστησαν το άγαλμα του θεού Σιν που είχαν καταστρέψει. Οι Αμορίτες ήταν νομαδικές φυλές από την βόρεια Ανατολή που μιλούσαν την βορειοδυτική Σημιτική διάλεκτο, οι Ακκάδες αντίθετα προέρχονταν από την νότια Μεσοποταμία και την Ασσυρία και μιλούσαν τις ανατολικές Σημιτικές διαλέκτους. Τον 19ο αιώνα π.Χ. το μεγαλύτερο τμήμα της νότιας Μεσοποταμίας κατείχαν οι Αμορίτες. Οι Αμορίτες σαν νομαδικός λαός δεν μπορούσαν να εξασκήσουν την γεωργία, τα πρώτα χρόνια ασχολήθηκαν μόνο με την εκτροφή προβάτων. Με την πάροδο του χρόνου γνώρισαν την καλλιέργεια και το εμπόριο σιτηρών, ίδρυσαν τότε μεγάλες πόλεις κράτη όπως Ισίν, Λάρσα, Εσνούννα, Λαγκάς και αργότερα την περίφημη Βαβυλώνα.

Βασιλείς της Τρίτης Δυναστείας της Ουρ

Οι Ασσυριολόγοι εφαρμόζουν πολλές περίπλοκες μεθόδους για να προσδιορίσουν τις πιο ακριβείς χρονολογίες για αυτή την περίοδο, αλλά υπάρχει ακόμα διαφωνία. Γενικά, οι μελετητές κανουν χρήση είτε των συμβατικών (μέσων) είτε των μεταγενέστερων (μικρών) χρονολογιών. Οι βασιλείς έχουν ως εξής:

Ηγέτης	Μέσες χρονολογίες όλες π.Χ.	Μικρές χρονολογίες όλες π.Χ.
Ούτου-χεγκάλ	2119–2113	2055–2048
Ουρ-Ναμμού	2112–περ. 2095	2047–2030
Σουλγκί	2094–2047	2029–1982
Αμάρ-Σιν	2046–2038	1981–1973
Σου-Σιν	2037–2029	1972–1964
Ιμπί-Σιν	2028–2004	1963–1940

Δείτε επίσης

Παραπομπές

↑ Frayne, Douglas (2008). Pre-Sargonic Period: Early Periods, Volume 1 (2700-2350 BC). University of Toronto Press. σ. 910
↑ https://iranicaonline.org/articles/elam-i
↑ ^3,0 ^3,1 Lafont, Bertrand. "The Army of the Kings of Ur: The Textual Evidence". Cuneiform Digital Library Journal
↑ Eidem, Jesper (2001). The Shemshāra Archives 1: The Letters. Kgl. Danske Videnskabernes Selskab. σ. 24
↑ Frayne, Douglas (1990). Old Babylonian Period (2003-1595 BC). University of Toronto Press. σ. 707
↑ Thomas, Ariane; Potts, Timothy (2020). Mesopotamia: Civilization Begins. Getty Publications. σ. 14
↑ Leick, Gwendolyn (2002). Who's Who in the Ancient Near East
↑ Durand, M.L. (2008). Supplément au Dictionnaire de la Bible: TELL HARIRI/MARI: TEXTES (PDF). σ. 227
↑ George, A. R. Sumero-Babylonian King Lists and Date Lists (PDF). σσ. 206–210
↑ http://www.sanityquestpublishing.com/Chapter1.pdf
↑ Bryce, Trevor (2009). The Routledge Handbook of the Peoples and Places of Ancient Western Asia: The Near East from the Early Bronze Age to the fall of the Persian Empire. Routledge. σ. 221
↑ D. T. Potts (12 November 2015). The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State. Cambridge University Press. σ. 133

Πηγές

Jacob L. Dahl, "The ruling family of Ur III Umma. A Prosopographical Analysis of an Elite Family in Southern Iraq 4000 Years ago", Nederlands Instituut Voor Het Nabije Oosten, 2007
Frayne, Douglas (1997). Ur III Period (2112-2004 BC). University of Toronto Press.
Robertson, John F. (1984). "The Internal Political and Economic Structure of Old Babylonian Nippur: The Guennakkum and His 'House'". Journal of Cuneiform Studies. 36 (2): 145–190.
Sallaberger, Walther; Westenholz, Aage (1999). Mesopotamien. Akkade-Zeit und Ur III-Zeit. Orbis Biblicus et Orientalis. Vol. 160/3. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Van de Mieroop, Marc (2007). A History of the Ancient Near East, ca. 3000–323 BC. Second Edition. Blackwell History of the Ancient World. Malden: Blackwell.