Ο Τζόζεφ Τσέσαϊρ Κότεν (αγγλικά: Joseph Cheshire Cotten, Jr., 15 Μαΐου 1905 - 6 Φεβρουαρίου 1994) ήταν Αμερικανός ηθοποιός του κινηματογράφου, του θεάτρου, του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Αποτέλεσε μέλος του θιάσου Mercury που είχε ιδρύσει ο Όρσον Γουέλς, με τον οποίο τον συνέδεε μακροχρόνια φιλία και έλαβε παγκόσμια αναγνωρισιμότητα αναλαμβάνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στις παραστάσεις Κοινωνικά σκάνδαλα του Φίλιπ Μπάρι και Γλυκιά μου Σαμπρίνα του Σάμιουελ Τέιλορ. Έπειτα συμμετείχε στο πρώτο σκηνοθετικό εγχείρημα του Όρσον Γουέλς Πολίτης Κέιν (Citizen Kane, 1941) και έγινε παγκοσμίως γνωστός. Ακολούθησαν οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι στις ταινίες: Οι υπέροχοι Άμπερσον (The Magnificent Ambersons, 1942) επίσης του Γουέλς, Το χέρι που σκοτώνει (Shadow of a Doubt, 1943) του Άλφρεντ Χίτσκοκ, Απ' όταν έφυγες (Since You Went Away, 1944) του Τζέιμς Κρόμγουελ, Εφιάλτης (Gaslight, 1944), Ερωτικά γράμματα (Love Letters, 1945) και Το πορτραίτο της Τζένι (Portrait of Jennie, 1948) που τον καθιέρωσαν ως έναν από τους σημαντικότερους άρρενες πρωταγωνιστές του Χόλιγουντ. Το 1943 μάλιστα συνέγραψε με τους Όρσον Γουέλς, Ρίτσαρντ Κόλινς και Μπεν Χεκτ το σενάριο της ταινίας Ταξίδι στο φόβο (Journey Into Fear), ταινία στην οποία επίσης πρωταγωνίστησε. Ένας από τους σημαντικότερους ρόλους στην καριέρα του ήταν εκείνος του Χόλι Μάρτινς στο φιλμ νουάρ του Κάρολ ΡιντΟ τρίτος άνθρωπος (The Third Man) το 1949.
Όταν κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1950 η καριέρα του άρχισε να φθίνει, στράφηκε προς την τηλεόραση, παρουσιάζοντας την εκπομπή The Joseph Cotten Show (το οποίο προβλήθηκε με αρχικό τίτλο The Trial[4], ενώ το 1964 είχε ακόμη έναν αξιομνημόνευτο ρόλο στο θρίλερ γκραντ γκινιόλ του Ρόμπερτ ΌλντριτςΤο μυστικό της Σάρλοτ (Hush...Hush...Sweet Charlotte), όπου συμπρωταγωνίστησε με τις Μπέτι Ντέιβις και Ολίβια Ντε Χάβιλαντ. Το 1970 είχε έναν μικρό ρόλο στην ταινία Τόρα! Τόρα! Τόρα! - Η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ (Tora! Tora! Tora!), ενώ μια από τις τελευταίες του κινηματογραφικές εμφανίσεις ήταν στην υψηλού κόστους ταινία γουέστερν του Μάικλ ΤσιμίνοΗ Πύλη της Δύσεως (Heaven's Gate, 1980), που όμως θεωρείται ως μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές καταστροφές στην ιστορία του κινηματογράφου.
Κατά τη δεκαετία του 1980 αποσύρθηκε από το χώρο του κινηματογράφου επικαλούμενος προβλήματα υγείας. Υπήρξε παντρεμένος δυο φορές, την πρώτη με την Λενόρ Κιπ και τη δεύτερη με την ηθοποιό Πατρίτσια Μεντίνα. Απεβίωσε το 1994 από πνευμονία σε ηλικία 88 ετών.[5]
Αν και στη δεκαετία του 1940 υπήρξε από τους ηγετικούς σταρ του Χόλυγουντ, ωστόσο δεν προτάθηκε ποτέ για Όσκαρ και σήμερα θεωρείται από μεγάλο αριθμό κριτικών του κινηματογράφου και Μέσων Ενημέρωσης ως ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς που δεν έλαβαν ποτέ υποψηφιότητα για Όσκαρ.[6][7] Ήδη όμως από το 1960 απέκτησε αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλυγουντ και υπήρξε από τους πρώτους ηθοποιούς που το απέκτησαν, καθώς η Λεωφόρος αυτή εγκαινιάστηκε το ίδιο έτος.
Φιλμογραφία
Έτος
Τίτλος
Ρόλος
Σημειώσεις
1937
Seeing the World: Part One – A Visit to New York, N.Y.