Το Στάδιο Σαν Μαμές (ισπανικά: Estadio de San Mamés) είναι στάδιοποδοσφαίρου στο Μπιλμπάο, στη Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία. Το στάδιο εγκαινιάστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2013 και αντικατέστησε το «παλιό» Σαν Μαμές ως έδρα της Αθλέτικ Μπιλμπάο. Με χωρητικότητα 53.289 θεατών, το Σαν Μαμές είναι το 8ο μεγαλύτερο στάδιο στην Ισπανία και το μεγαλύτερο στη Χώρα των Βάσκων.
Ιστορία
Σχεδιασμός και κατασκευή
Τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού έλαβαν χώρα ήδη από το 2004,[1] με τις αρχικές συμβάσεις που υπογράφηκαν αργά το 2006, αφού έλαβαν έγκριση για κατασκευή τον Μάρτιο του 2006. Το νέο στάδιο επρόκειτο να κατασκευαστεί δίπλα στο υπάρχον Σαν Μαμές σε γη που κατείχε μέχρι το 2003 η Διεθνής Εμπορική Έκθεση του Μπιλμπάο.
Στις 26 Μαΐου 2010 στις 12:00 η τελετή θεμελίωσης πραγματοποιήθηκε στο Στάδιο Σαν Μαμές.[2] Στην εκδήλωση συμμετείχαν: ο Κυβερνήτης της Χώρας των Βάσκων, Πάτσι Λόπεθ, ο Αναπληρωτής Γενικός της Μπισκάγια, Χοσέ Λουίς Μπιλμπάο, ο δήμαρχος του Μπιλμπάο, Ινάκι Αθκούνα, ο πρόεδρος της Bilbao Bizkaia Kutxa, Μάριο Φερνάντεθ, ο Πρόεδρος της Βασιλικής Ισπανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, Άνχελ Μαρία Βιγιάρ και ο Πρόεδρος της Αθλέτικ Κλουμπ, Φερνάντο Γκαρθία Μακούα.
Διαδικασία κατεδάφισης του παλιού γηπέδου, με ταυτόχρονη ανέγερση του νέου γηπέδου στο βάθος, Ιούνιος 2013
Σε μια συμβολική επίδειξη, ένα κομμάτι χλοοτάπητα και ένα τούβλο από την πρόσοψη αφαιρέθηκαν από το παλιό γήπεδο και μεταφέρθηκαν στο παρακείμενο εργοτάξιο από μια ανθρώπινη αλυσίδα που περιλάμβανε διάσημους παίκτες της Μπιλμπάο, καθώς και μέλη της ακαδημίας νέων, της γυναικείας ομάδα, της Β ομάδας και οι μεγαλύτεροι και νεότεροι εγγεγραμμένοι υποστηρικτές της.[3]
Αρχικά, κατασκευάστηκαν τα τρία τέταρτα του νέου γηπέδου και στη συνέχεια έγιναν αγώνες σε αυτό, ενώ το παλιό γκρεμίστηκε για να δημιουργηθεί χώρος για να ολοκληρωθεί το νέο γήπεδο.[1]
Παρά τα οικονομικά δεινά που περνούσε η χώρα εκείνη την εποχή, ειδικά ο λαός των Βάσκων, το 52,6% του συνολικού κόστους των 211 εκατομμυρίων ευρώ του γηπέδου καταβλήθηκε από δημόσιο ίδρυμα - ορισμένα από τη βασκική κυβέρνηση (50 εκατομμύρια ευρώ), μερικά από το Δημοτικό Συμβούλιο του Μπιλμπάο (11 εκατ. ευρώ) και μερικά από το Επαρχιακό Συμβούλιο της Μπισκάγια (50 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένης της γης), καθώς και την Αθλέτικ (50 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένης της γης) και την BBK/Kutxabank (50 εκατ. ευρώ), υπό την προϋπόθεση ότι το στάδιο θα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις για χρήση από το κοινό, όπως ένα αθλητικό κέντρο.[4] Θεωρήθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερευνούσε αυτή τη χρήση των δημόσιων πόρων για οποιαδήποτε πιθανή ακαταλληλότητα στη συμφωνία, αλλά στα τέλη του 2013 επιβεβαιώθηκε από τον Χοακίν Αλμούνια, επίτροπο ανταγωνισμού εκείνη την εποχή (και υποστηρικτής της Αθλέτικ από το Μπιλμπάο), ότι δεν κινούνταν τέτοια υπόθεση.[5]
Αρχικό άνοιγμα
Το Σαν Μαμές εγκαινιάστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2013, 102 ημέρες μετά τον τελευταίο αγώνα στο παλιό στάδιο. Εκείνη την εποχή η επίσημη χωρητικότητα του μερικώς ολοκληρωμένου σταδίου ήταν 35.686 θεατές.[6] Ο πρώτος αγώνας ήταν ένας αγώνας πρωταθλήματος που διεξήχθη στις 22:00 μεταξύ των οικοδεσποτών, Αθλέτικ Μπιλμπάο και της Θέλτα Βίγο, τον οποίο η τοπική ομάδα κέρδισε με 3–2. Ένα πλήθος 33.000 θεατών ήταν παρόντες.[7] Πριν από τον αγώνα, οι αρχηγοί κάθε ηλικιακής ομάδας του συλλόγου, ο αρχηγός του συλλόγου, Κάρλος Γκουρπέγκι και ο πρόεδρος Χόσου Ουρούτια συμμετείχαν σε μια σύντομη παρουσίαση, συνοδευόμενη από έναν παραδοσιακό χορό Aurresku.[8]
Ο πρώτος αγώνας στο πλήρως κατασκευασμένο γήπεδο ήταν ο αγώνας των πλέι οφ του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ 2014-15 εναντίον της Νάπολι στις 27 Αυγούστου 2014, όπου παρακολούθησαν 49.017 θεατές. Η Αθλέτικ κέρδισε με 3-1 για να προχωρήσει στη φάση των ομίλων της διοργάνωσης.[12]
Εκδηλώσεις
Το νέο Σαν Μαμές ήταν το γήπεδο διεξαγωγής 3 φιλικών αγώνων που έπαιξε η Εθνική Χώρας των Βάσκων μεταξύ 2013 και 2016.
Το Μάιο του 2015 πραγματοποιήθηκε στο στάδιο μια εκδήλωση «γιγαντοοθόνης» για τον τελικό του Κυπέλλου Ισπανίας του 2015 για οπαδούς που δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν τον αγώνα στη Βαρκελώνη, με τεράστιες οθόνες βίντεο εγκατεστημένες στον αγωνιστικό χώρο τις οποίες οι θεατές μπορούσαν να δουν από τις εξέδρες.
Στις 5 Νοεμβρίου 2015, το Σαν Μαμές βραβεύτηκε ως το αθλητικό κτίριο της χρονιάς στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Αρχιτεκτονικής που πραγματοποιήθηκε στη Σιγκαπούρη.[13]
Το 2017, υπήρχε μια ρεαλιστική πιθανότητα το στάδιο να φιλοξενήσει τον τελικό του Κυπέλλου Ισπανίας για πρώτη φορά, αφού η Ντεπορτίβο Αλαβές από την κοντινή Βιτόρια-Γκαστέις προκρίθηκε στον αγώνα για να αντιμετωπίσει την Μπαρτσελόνα. Ωστόσο, η ελεγκτική υπηρεσία του σταδίου ανακοίνωσε ότι δεν θα ήταν εφικτό να διεξαχθεί ο τελικός στις 27 Μαΐου λόγω της διεξαγωγής συναυλίας των Guns N' Roses στις 30 Μαΐου.[14] Ο τελικός του Κυπέλλου στη συνέχεια ανατέθηκε στο Στάδιο Βιθέντε Καλδερόν της Μαδρίτης, την 14η φορά που αυτός το γήπεδο φιλοξένησε τον τελικό, επειδή ήταν ένας από τους τελευταίους αγώνες πριν από την αντικατάστασή του από το ανακατασκευασμένο Στάδιο Μετροπολιτάνο.
Στις 30 Ιανουαρίου 2019, το Σαν Μαμές φιλοξένησε έναν αγώνα του Κυπέλλου Ισπανίας γυναικών μεταξύ της Αθλέτικ Μπιλμπάο και της Ατλέτικο Μαδρίτης που ξεπέρασε το ρεκόρ προσέλευσης στην Ισπανία για αγώνα ποδοσφαίρου γυναικών, με 48.121 θεατές.[15][16]
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 2020
Στις 19 Σεπτεμβρίου 2014, το Σαν Μαμές επιλέχθηκε ως ένα από τα 13 γήπεδα που θα φιλοξενήσουν αγώνες στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 2020. Ήταν να φιλοξενήσει τρεις αγώνες της φάσης των ομίλων και έναν αγώνα της φάσης των 16 στη διοργάνωση.[17] Η Ισπανία θα είχε παίξει όλους τους αγώνες των ομίλων της στο στάδιο, την πρώτη φορά που η εθνική ομάδα θα έπαιζε στη Χώρα των Βάσκων για περισσότερα από 50 χρόνια (το παλιό Σαν Μαμές φιλοξένησε 6 αγώνες μεταξύ 1921 και 1967[18] και ένα μόνο παιχνίδι παίχτηκε στο Σαν Σεμπαστιάν το 1923).[19] Ωστόσο, τελικά το Στάδιο Σαν Μαμές αντικαταστάθηκε από το Στάδιο δε Λα Καρτούχα στη Σεβίλλη λόγω της πανδημίας COVID-19 στην Ισπανία, με ποσοστά μόλυνσης υψηλότερα στη Χώρα των Βάσκων από ότι στην Ανδαλουσία τη στιγμή που έγιναν οι τελικές ρυθμίσεις για τη διοργάνωση τον Απρίλιο του 2021.[20]
