Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας(ουκρανικά: Президент України, Πρεζιντέντ Ουκραΐνι), σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ουκρανίας, είναι η κεφαλή του Κράτους το οποίο και αντιπροσωπεύει. Είναι ο εγγυητής της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και θεματοφύλακας του Συντάγματος, των νόμων, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών της Ουκρανίας.[1]
Η Ουκρανία είναι προεδρική κοινοβουλευτική Δημοκρατία με ημιπροεδρικό σύστημα, που έχει εκχωρήσει στον Πρόεδρο της χώρας αυξημένες και ζωτικής σημασίας αρμοδιότητες και σημαντικές εξουσίες. Ο Πρόεδρος αντιπροσωπεύει τη χώρα στις διεθνείς σχέσεις, ορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, διαχειρίζεται μαζί με τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση την εσωτερική πολιτική, διαπραγματεύεται και επικυρώνει διεθνείς συνθήκες. Εκλέγεται άμεσα από τον λαό της Ουκρανίας για θητεία 5 ετών, η οποία μπορεί να ανανεωθεί μία φορά.[2] Η προεδρική κατοικία βρίσκεται στο Μέγαρο Μαριίνσκι του Κιέβου, ενώ υπάρχουν και άλλα κτίρια που εξυπηρετούν τις ανάγκες της Προεδρίας της Ουκρανίας.
Πρώτος Πρόεδρος ορκίστηκε ο Λεονίντ Κραβτσούκ, (1991 - 1994). Δεύτερος Πρόεδρος και ο μόνος μέχρι σήμερα που έχει συμπληρώσει δυο θητείες στο αξίωμα έγινε ο Λεονίντ Κούτσμα (1994 - 2005). Τρίτος Πρόεδρος ανέλαβε ο Βίκτορ Γιούστσενκο (2005 - 2010), τον οποίο διαδέχτηκε ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς (2010 - 2014). Από το 2014 και μετά, περίοδος κατά την οποία η χώρα βυθίστηκε σε μια συνεχιζόμενη διαμάχη με τη Ρωσία, πρόεδρος μεταβατικός (μετά την καθαίρεση του Γιανουκόβιτς και για το διάστημα που χρειάστηκε ώστε να προγραμματιστούν οι εκλογές του 2014) ορκίστηκε ο Ολεξάντρ Τουρτσίνοφ (2014) για να δώσει την θέση του, κατόπιν Προεδρικών εκλογών στον Πέτρο Ποροσένκο (2014 - 2019).[3]
Οι σημαντικότερες αρμοδιότητες του Προέδρου είναι οι εξής:[5]
διορίζει και παύει την ανώτατη διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας και άλλων στρατιωτικών σχηματισμών
διαχειρίζεται την εξωτερική πολιτική δραστηριότητα του κράτους, διεξάγει διαπραγματεύσεις και συνάπτει διεθνείς συνθήκες της Ουκρανίας,
εκδίδει αποφάσεις για την αναγνώριση ξένων κρατών,
διαβιβάζει στην Βερχόβνα Ράντα της Ουκρανίας την εισήγηση σχετικά με τον διορισμό του Υπουργού Άμυνας της Ουκρανίας και του Υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας,
διαβιβάζει στην Βερχόβνα Ράντα την εισήγηση σχετικά με την κήρυξη κατάστασης πολέμου και, σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης κατά της Ουκρανίας, εκδίδει απόφαση σχετικά με τη χρήση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας και άλλων στρατιωτικών σχηματισμών που έχουν συσταθεί σύμφωνα με τους νόμους της Ουκρανίας,
εκδίδει απόφαση σύμφωνα με το νόμο για τη γενική ή μερική κινητοποίηση και την επιβολή στρατιωτικού νόμου στην Ουκρανία ή σε συγκεκριμένες περιοχές της, σε περίπτωση απειλής επίθεσης, κινδύνου για την κρατική ανεξαρτησία της Ουκρανίας,
εκδίδει απόφαση, σε περίπτωση ανάγκης, σχετικά με την εισαγωγή κατάστασης έκτακτης ανάγκης στην Ουκρανία ή σε συγκεκριμένες περιοχές της,
απονέμει υψηλούς στρατιωτικούς βαθμούς, υψηλούς διπλωματικούς και άλλους υψηλούς ειδικούς βαθμούς και τάξεις,
προκηρύσσει ειδικές εκλογές για την Βερχόβνα Ράντα εντός των όρων που καθορίζονται από το παρόν Σύνταγμα,
υποβάλλει, κατόπιν πρότασης του κοινοβουλευτικού συνασπισμού που συγκροτήθηκε στην Βερχόβνα Ράντα, την εισήγηση σχετικά με τον διορισμό του πρωθυπουργού της Ουκρανίας
διορίζει στο αξίωμα και παύει από το αξίωμα τον Γενικό Εισαγγελέα της Ουκρανίας, με τη συγκατάθεση της Βερχόβνα Ράντα,
διορίζει και παύει το ήμισυ της σύνθεσης του Συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ουκρανίας,
διορίζει και παύει το ήμισυ της σύνθεσης του Εθνικού Συμβουλίου της Ουκρανίας για την τηλεόραση και τη ραδιοφωνία,
διαβιβάζει στην Βερχόβνα Ράντα την εισήγηση σχετικά με τον διορισμό στο αξίωμα και την αποπομπή από το αξίωμα του επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας
διορίζει και παύει το ένα τρίτο της σύνθεσης του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ουκρανίας,
συγκροτεί δικαστήρια με τη διαδικασία που ορίζει ο νόμος,
υπογράφει νόμους που εγκρίθηκαν από την Βερχόβνα Ράντα,
έχει το δικαίωμα να ασκεί βέτο σε νόμους που εγκρίνονται από την Βερχόβνα Ράντα (εκτός από νόμους σχετικά με τροποποιήσεις του Συντάγματος της Ουκρανίας) με επακόλουθη επιστροφή τους για επαναληπτική εξέταση από την Ανώτατη Ράντα της Ουκρανίας,
"Εγώ, (όνομα και επώνυμο), εκλεγμένος με τη βούληση του λαού ως Πρόεδρος της Ουκρανίας,
αναλαμβάνοντας αυτό το υψηλό αξίωμα, ορκίζομαι επισήμως πίστη στην Ουκρανία.
Δεσμεύομαι με όλες μου τις δεσμεύσεις να προστατεύσω την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας,
να φροντίσω για το καλό της πατρίδας και την ευημερία του ουκρανικού λαού,
να προστατεύσω τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών, να τηρώ το Σύνταγμα και τους νόμους της Ουκρανίας,
να ασκώ τα καθήκοντά μου προς το συμφέρον όλων των συμπατριωτών μου και να ενισχύσω το κύρος της Ουκρανίας στον κόσμο"
Επίσημα η Προεδρία του Βολοντιμίρ Ζελένσκι έχει λήξει επίσημα, και το 2024 έπρεπε να είχαν γίνει κανονικά Εκλογές για Εκλογή νέου Προέδρου στην Ουκρανία. Ωστόσο δεν πραγματοποιούνται εκλογές στην Ουκρανία από τις 25 Φεβρουαρίου 2022, λόγω της Εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.