Οι Πουράνες είναι εκτενείς συλλογές κειμένων της ινδικής θρησκευτικής φιλολογίας.
Χρονικό πλαίσιο συγγραφής
Αναπτύχθηκαν στη διάρκεια της πάλης του ινδουϊσμού με τον βουδισμό[1]
Η συγγραφή τους τοποθετείται ανάμεσα στον 3ο και 12ο αιώνα μ.Χ.[2] ή μεταξύ 4ου και 14ου μ.Χ. αιώνα,[3] όμως απηχούν παλιότερες αντιλήψεις.
Οι δεκαοκτώ κύριες Πουράνες αποδίδονται στον Βιάσα τον μυθικό συντάκτη της Μαχαμπαράτας και εκδότη των Βεδών.[4]
Η πουρανική φιλολογία εκτείνεται σε 1.600.000 στίχους.[2]
Η κάθε Πουράνα ονοματίζεται από το όνομα ενός θεού, π.χ. Βισνού-Πουράνα κλπ.[2]
Περιεχόμενο
Η δομή μιας απλής Πουράνας έχει πέντε μέρη:
α) δημιουργία
β) καταστροφή του κόσμου
γ) γενεαλογίες των βασιλέων και των ηγετών
δ) η βασιλεία του Μανού, ο οποίος περιοδικά έρχεται να κυβερνήσει στον κόσμο
ε) ιστορία των φυλών
Η δομή μιας μεγάλης Πουράνας είναι δεκαμερής:
α) δημιουργία του σύμπαντος
β) ιδιαίτερες δημιουργίες
γ) ύπαρξη ατομικών όντων
δ) συντήρηση κόσμου-περιγραφές ενσαρκώσεων Βισνού
ε) βασιλεία Μανού
στ) γενεαλογίες
ζ) ιστορία των φυλών
η) καταστροφή του κόσμου
θ) αιτία και αρχή ενός νέου κόσμου
ι) τελική λύτρωση[2]
Όμως ελάχιστες Πουράνες συμμορφώνονται στο πρότυπο αυτό, μόλις μία στις σαράντα. Η πλειονότητά τους έχει θρησκευτικό περιεχόμενο και αναφέρεται σε θρησκευτικά καθήκοντα [5]
Όμως αναφορές γίνονται και σε άλλα θέματα, όπως η ιατρική, η κτηνιατρική, η αρχιτεκτονική, η αστρολογία ακόμα και η γραμματική,[6] καθιστώντας τες «μια μεγάλη εγκυκλοπαίδεια» [3] η οποία απευθυνόταν όχι αποκλειστικά στη βραχμανική τάξη, αλλά σε κάθε κοινωνικό στρώμα.[7]
Χαρακτηριστικές είναι και οι γεωγραφικές πληροφορίες τους: ο κόσμος παρουσιάζεται με τη μορφή επτά ομόκεντρων ηπείρων που χωρίζονται από κυκλικές θάλασσες ποικίλων συστατικών και ουσιών: βούτυρο, γάλα κλπ. Αναφέρονται μεταξύ άλλων λαών της περιοχής και οι Έλληνες, πράγμα που σημαίνει πως το κείμενο των κειμένων αυτών εμπλουτιζόταν περιοδικά.[6]
