Το Ποντιφικό Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο (ιταλικά: Pontificia Università Gregoriana, επίσης γνωστό ως Gregorian ή Gregoriana), είναι μια εκκλησιαστική σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (παπικό πανεπιστήμιο) που βρίσκεται στη Ρώμη στην Ιταλία.
Το Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο προήλθε από το Ρωμαϊκό Κολλέγιο, το οποίο ιδρύθηκε το 1551 από τον Ιγνάτιο Λογιόλα[2] και περιελάμβανε όλους τους βαθμούς σχολικής εκπαίδευσης. Οι έδρες της φιλοσοφίας και της θεολογίας έλαβαν Παπική έγκριση το 1556, καθιστώντας το το πρώτο ίδρυμα που ιδρύθηκε από την Εταιρεία του Ιησού (Ιησουίτες). Το 1584 δόθηκε νέα στέγη στο Ρωμαϊκό Κολλέγιο[3] από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄, από τον οποίο μετονομάστηκε σε Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο. Είχε διακεκριμένους καθηγητές στα εκκλησιαστικά πεδία, καθώς και στις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά. Μόνο τα τμήματα θεολογίας και φιλοσοφίας του Γρηγοριανού επέζησαν από την πολιτική αναταραχή στην Ιταλία μετά το 1870.
Σήμερα, το Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο έχει μια διεθνή σχολή και περίπου 2.750 φοιτητές από περισσότερες από 150 χώρες.
Ο Ιγνάτιος Λογιόλα, ιδρυτής της Εταιρείας του Ιησού, ίδρυσε μια Σχολή Γραμματικής, Ανθρωπιστικών και Χριστιανικών Δογμάτων (Scuola di grammatica, d'umanità e di Dottrina cristiana) στη Ρώμη στις 18 Φεβρουαρίου 1551. Αυτή βρισκόταν σε ένα κτίριο στη βάση του λόφου του Καπιτωλίου, εκεί που είναι σήμερα η Piazza d'Aracoeli[4]. Ο Φραγκίσκος Βοργία, αντιβασιλέας της Καταλονίας και καθολικός προστάτης της, παρείχε οικονομική υποστήριξη για το νέο σχολείο.
Έχοντας μια μικρή βιβλιοθήκη συνδεδεμένη μαζί της, η σχολή ονομαζόταν Ρωμαϊκό Κολλέγιο (Collegio Romano). Τον Σεπτέμβριο του 1551, λόγω των αυξημένων εγγραφών του, το κολέγιο μετακόμισε σε μια μεγαλύτερη εγκατάσταση πίσω από την εκκλησία Santo Stefano del Cacco στη Ρώμη. Μετά από μόλις δύο χρόνια λειτουργίας, το Ρωμαϊκό Κολλέγιο είχε 250 απόφοιτους.
Πρώιμη ανάπτυξη
Τον Ιανουάριο του 1556, ο Πάπας Παύλος Δ' εξουσιοδότησε το Ρωμαϊκό Κολλέγιο να απονέμει ακαδημαϊκούς τίτλους στη θεολογία και τη φιλοσοφία, ανυψώνοντάς το στο βαθμό του πανεπιστημίου. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 20 ετών, οι συνεχώς αυξανόμενες εγγραφές ανάγκασαν το κολλέγιο να μετακομίσει σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις δύο φορές. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το κολλέγιο πρόσθεσε έδρες ηθικής φιλοσοφίας και αραβικών στις υπάρχουσες έδρες λατινικών, ελληνικών και εβραϊκών.
Ρωμαϊκό Κολλέγιο
Όταν το κολέγιο έφτασε τους 1000 φοιτητές, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ αποφάσισε να το επεκτείνει. Απαλλοτρίωσε δύο οικοδομικά τετράγωνα στη Ρώμη κοντά στη Via del Corso και ανέθεσε στον αρχιτέκτονα Μπαρτολομέο Αμμαννάτι να σχεδιάσει ένα νέο κτίριο. Το νέο κτίριο του κολλεγίου εγκαινιάστηκε το 1584 στην μετέπειτα γνωστή ως Piazza Collegio Romano, απέναντι από το Palazzo Doria Pamphilj. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη χορηγία του Γρηγορίου ΙΓ΄, η διοίκηση του κολλεγίου τον ανακήρυξε «ιδρυτή και πατέρα» του και μετονόμασε το Ρωμαϊκό Κολλέγιο σε Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο.
Ο νέος χώρος στην Piazza Collegio Romano επέτρεψε στο Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο να προσθέσει έδρες εκκλησιαστικής ιστορίας και λειτουργικής. Σύντομα απέκτησε φήμη για το έργο του στα μαθηματικά, τη φυσική και την αστρονομία. Ο Χριστόφορος Κλάβιος, τότε καθηγητής στο Γρηγοριανό, ανέπτυξε το Γρηγοριανό ημερολόγιο που χρησιμοποιείται ακόμα παγκοσμίως σήμερα. Ο Ιησουίτης μαθηματικός Αθανάσιος Κίρχερ δίδαξε επίσης αργότερα στο Γρηγοριανό. Λίγο καιρό μετά την έναρξη λειτουργίας του στην Piazza Collegio Romano, το Πανεπιστήμιο είχε 2000 μαθητές. Λόγω του περιορισμένου μεγέθους του παρεκκλησιού του, το Γρηγοριανό άρχισε να ανοικοδομεί το 1626 τον νέο ναό του Sant'Ignazio, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1650 και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες μπαρόκ εκκλησίες στην περιοχή της Ρώμης.
Μοντέρνα εποχή
Το 1773, μετά την καταστολή της Κοινωνίας του Ιησού σε όλη την Ευρώπη, οι Ιησουίτες αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν τον έλεγχο του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου στην Επισκοπή της Ρώμης. Ωστόσο, ο Πάπας Λέων ΙΒ΄ επέστρεψε το Πανεπιστήμιο στον έλεγχο των Ιησουιτών στις 17 Μαΐου 1824 μετά την επανίδρυση της Εταιρείας του Ιησού.
Σημερινή έδρα του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου
Με την κατάληψη της Ρώμης το 1870, η Ρώμη και τα Παπικά κράτη ενσωματώθηκαν στο νέο Βασίλειο της Ιταλίας. Στη συνέχεια, η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας κατάσχεσε την ιδιοκτησία και το κτίριο του Γρηγοριανού , μετατρέποντάς τα σε «Γυμνάσιο-Λύκειο Ennio Quirino Visconti». Το Γρηγοριανό αναγκάστηκε να μετακομίσει σε ένα πολύ μικρότερο κτήριο στο Palazzo Gabrielli-Borromeo στη Via del Seminario στη Ρώμη. Λόγω της έλλειψης χώρου, το Γρηγοριανό αναγκάστηκε να εγκαταλείψει όλες τις σχολές του, εκτός από τη θεολογία και τη φιλοσοφία. Οι φοιτητές μειώθηκαν σε λιγότερους από 250 μαθητές ως το 1875.
Ο Πάπας Πίος Θ΄ απένειμε αργότερα στο Γρηγοριανό τον τίτλο «Ποντιφικό Πανεπιστήμιο». Το 1876, η Σχολή Κανονικού Δικαίου μεταφέρθηκε από το Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης στο Γρηγοριανό και το πανεπιστήμιο άρχισε σταδιακά ξανά τη διδασκαλία άλλων κλάδων. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πάπας Βενέδικτος ΙΕ΄ και ο διάδοχός του, Πάπας Πίος ΙΑ΄, εργάστηκαν για να δημιουργήσουν μια νέα πανεπιστημιούπολη για το Γρηγοριανό στη βάση του Κυριναλίου λόφου, δίπλα στο Ποντιφικό Βιβλικό Ινστιτούτο (Biblicum)[5]. Ο Πίος ΙΑ΄ έθεσε τον θεμέλιο λίθο για τη νέα πανεπιστημιούπολη στις 27 Δεκεμβρίου 1924. Σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Giulio Barluzzi σε νεοκλασικό στυλ, το κτήριο ολοκληρώθηκε το 1930. Αφού μετακόμισε στη νέα πανεπιστημιούπολη, το Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο συνέχισε να επεκτείνεται σε νέες σχολές και κλάδους καθώς και να προσθέτει νέα κτίρια. Το Ποντιφικό Ινστιτούτο Regina Mundi, αφιερωμένο στη θεολογική διαμόρφωση των γυναικών, άνοιξε το 1955 και έκλεισε το 2005[6][7].
Κεντρικό αίθριο του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου
Σήμερα
Σήμερα το Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο έχει περίπου 2.750 φοιτητές από περισσότερες από 150 χώρες. Περίπου το 70% αυτών είναι αλλοδαποί υπήκοοι, με το 65% από αυτούς να προέρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης[8]. Οι περισσότεροι φοιτητές είναι ιερείς, ιεροδιδάσκαλοι και μέλη θρησκευτικών ταγμάτων. Μετά τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού, οι πρώτες γυναίκες που απέκτησαν διδακτορικό δίπλωμα στο πανεπιστήμιο ήταν η Sandra Schneiders και η Mary Milligan. Και οι δύο απόφοιτες έγιναν αυθεντίες στη Θεολογία της Καινής Διαθήκης και στη Χριστιανική Πνευματικότητα[8].
Οι διδάσκοντες είναι περίπου κατά το 60% Ιταλοί και κυρίως Ιησουίτες ιερείς[9][5]. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των λαϊκών τόσο στις σχολές όσο και στο φοιτητικό σώμα. Σήμερα, οι ιερείς αντιπροσωπεύουν περίπου το 45%, οι ιεροδιδάσκαλοι το 25%, οι λαϊκοί άνδρες και γυναίκες το 22% και οι μοναχές το 8% του μαθητικού σώματος[10]. Γύρω στο 1970, το Πανεπιστήμιο σταμάτησε να χρησιμοποιεί τα Λατινικά ως την κύρια γλώσσα διδασκαλίας από διδάσκοντες και εξεταστές[5].
Καθώς το Γρηγοριανό είναι παπικό πανεπιστήμιο, η Αγία Έδρα πιστοποιεί το πρόγραμμα σπουδών του και τα πτυχία του έχουν πλήρη ισχύ στο κανονικό δίκαιο. Επίσης, τα πτυχία του στη φιλοσοφία και τη θεολογία αναγνωρίζονται από ορισμένα πανεπιστήμια Ιησουιτών σε όλο τον κόσμο, δίνοντας το δικαίωμα στους αποδέκτες τους να διδάξουν σε μεγάλες σχολές.
↑ 5,05,15,2«Fact Sheet». The Gregorian University Foundation. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2010.
