Στην Πολιανή Μεσσηνίας οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Κύρια παραγόμενα προϊόντα είναι τα μήλα, τα καρύδια, τα σιτηρά, τα φασόλια και πολλά οπωροκηπευτικά. Το μικροκλίμα της Πολιανής, είναι ιδανικό για πολλές καλλιέργειες.
Ιστορικά το χωριό έχει τις ρίζες ίδρυσής του, κατά τους βυζαντινούς χρόνους, της ακμής του Δεσποτάτου του Μυστρά. Για την προέλευση του ονόματος του χωριού υπάρχουν πολλές εκδοχές, η επικρατέστερη είναι από τη φράση «πολλοί ναοί - Πολοιανοί - Πολιανή».[5] Παλαιότερα η Πολιανή είχε 72 ναούς, από τους οποίους σώζονται 30.[6] Άλλη εκδοχή είναι ότι προέρχεται από τη σλάβικη λέξη «poljane» που σημαίνει «αγρός/χωράφι/πεδινή περιοχή».
Βυζαντινός ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ο ναός ανήκει αρχιτεκτονικά στον τύπο των ελευθέρων σταυρών και έχει σχήμα «λατινικού σταυρού». Στον αρχικό ναό προστέθηκαν ανοιχτή στοά στα δυτικά και τριώροφο πυργοειδές κωδωνοστάσιο στη νοτιοδυτική γωνία. Η τοιχοποιία του ναού δεν διακρίνεται, λόγω των εκτεταμένων επισκευών. Εσωτερικά, περιέχει μεταβυζαντινές τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Ο ναός χρονολογείται στα παλαιολόγεια χρόνια και συγκεκριμένα στον 13ο-14ο αιώνα. Τα οστά του Παπαφλέσσα έχουν εναποτεθεί μέσα σε ειδική θήκη στην πρόσοψη του ναού.[8]
Βυζαντινός ναός του Τιμίου Σταυρού
Πρόκειται για μονόκλιτη βασιλική με επίπεδη ξύλινη κορυφή και με τρίπλευρη εξωτερικά κόγχη. Η τοιχοποιία του ναού δεν διακρίνεται, λόγω επιχρισμάτων, ενώ πλούσιος κεραμοπλαστικός διάκοσμος διασώζεται μόνο στην ανατολική πλευρά*. Βάσει των κεραμοπλαστικών στοιχείων, ο ναός χρονολογείται στα παλαιολόγεια χρόνια και συγκεκριμένα στον 13ο - 14ο αιώνα.
*Απαντούν τα εξής κοσμήματα (από κάτω προς τα πάνω): σειρά συνεχoμένων τετραγώνων από πλίνθους, τοποθετημένων διαγώνια σε σχήμα ρόμβου, λεπτή οδοντωτή ταινία, πλατύτερη, επίσης διαγώνια ζώνη τετραγώνων από πλίνθους, νέα οδοντωτή ταινία, ζώνη από διπλό ζιγκ-ζαγκ, οδοντωτή ταινία, ζώνη λιθοδομής, ζώνη από διπλό ζιγκ - ζαγκ και τριγωνικές πλάκες.[9]
Μεταβυζαντινός Ναός του Αγίου Παντελεήμονα
Σπάνιος τρουλοκάμαρος ναός, κτισμένος με αργολιθοδομή. Στο κτιστό τέμπλο σώζονται τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Θεμελιώθηκε πάνω στα ερείπια βυζαντινού ναού και η σημερινή του μορφή, οφείλεται σε μετασκευή κατά την Τουρκοκρατία (16ος - 17ος αιώνας).
Εργαστήριο Κεράμων (Καμίνι όπτησης κεράμων)
Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας 1940, παρήγαγε μεγάλες, ''βυζαντινού'' τύπου κεραμίδες. Σύμφωνα με τη μαρτυρία των κατοίκων, τόσο η παρακείμενη έκταση για τη λήψη του αργίλου, όσο και το καμίνι, ανήκαν στην ιδιοκτησία της εκκλησίας, η οποία και το ενοικίαζε λαμβάνοντας μέρισμα από την παραγωγή. Παράλληλα, πολλές από τις κεραμίδες σφραγίζονταν, πρακτική σπάνια μέχρι στιγμής στον ελλαδικό χώρο, για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Διακρίνονται εννέα τύποι σφραγισμάτων, τα οποία αντιστοιχούσαν στους διάφορους κεραμοποιούς που μοιράζονταν το ίδιο καμίνι. Η περίπτωση της Πολιανής μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εθνογραφικό παράλληλο για τον τρόπο οργάνωσης των πλυνθοκεραμείων κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Εργαστήρια, τέτοιου είδους, (εκκλησιαστικής ιδιοκτησίας), ήταν ευρέως διαδεδομένα στην Κωνσταντινούπολη.[10]
Διοικητικές μεταβολές
Στις 21-04-1835,[11] ο οικισμός Πολιανή[12] ορίζεται έδρα του Δήμου Αμφείας.[13] Στις 08-03-1841,[14] ορίζεται θερινή έδρα του Δήμου Αμφείας και ο οικισμός Άγριλος, χειμερινή έδρα. Στις 29-08-1855,[15] η Πολιανή παύει να είναι θερινή έδρα του Δήμου Αμφείας. Στις 31-08-1912,[16] η Πολιανή αποσπάται από το Δήμο Αμφείας και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Πολιανής.[17] Στις 04-12-1997,[18] προσαρτάται στο Δήμο Θουρίας[19] και στις 07-06-2010,[20] προσαρτάται στο Δήμο Καλαμάτας.[21]
↑In&Around. Ceramiche e comunita. Secondo convegno tematico dell’AIECM3. Faenza, Museo Internazionale delle Ceramiche, 17-19 aprile 2015. Konstantina Gerolymou: WORKING IN A CHURCH PROPERTY A 19 CENTURY ROOF TILE WORKSHOP FROM POLIANI, MESSENIA (GREECE).
