Ο κατά φαντασίαν ασθενής (Γαλλ.Le malade imaginaire) είναι θεατρικό έργο του Μολιέρου. Είναι το τελευταίο δημιούργημα του διάσημου συγγραφέα και παίχτηκε για πρώτη φορά στο Παλαί-Ρουαγιάλ, στις 10 Φεβρουαρίου του 1673.[1] Κατά ιστορική ειρωνεία, ο Μολιέρος κατέρρευσε επί σκηνής στην τέταρτη παράσταση του έργου και πέθανε μετά από λίγες ώρες.[2]
Αποτελείται από τρεις πράξεις και στην αυθεντική του εκδοχή περιελάμβανε χορευτικά νούμερα και μουσικά ιντερλούδια που συνέθεσε ο Γάλλος συνθέτης Μαρκ-Αντουάν Σαρπαντιέ.[3]
Το έργο
Ο Αργκάν είναι ένας υποχόνδριος και φιλάργυρος ηλικιωμένος. Αισθάνεται συνεχώς άρρωστος, αν και στ' αλήθεια δεν έχει τίποτα. Αδυνατεί να ακολουθήσει τις υποδείξεις των γιατρών και εκείνοι τον εκμεταλλεύονται. Θέλει να παντρέψει την κόρη του, Αγγελική, με ένα γιατρό προκειμένου να έχει δωρεάν ιατρική φροντίδα, αλλά εκείνη είναι ερωτευμένη με τον Κλεάνθη.[4]
Ο αδελφός του, Βεράλδος, σε συνεργασία με την υπηρέτρια του Αργκάν, Τουανέτα, θα προσπαθήσει να τον "θεραπεύσει" από τις φαντασιοπληξίες του. Τον πείθουν να παραστήσει το νεκρό ώστε να ανακαλύψει ποιος πραγματικά τον αγαπάει και του είναι πιστός. Θα αποδειχθεί τελικά ότι η δεύτερη σύζυγός του, Βελίνα, κυνηγούσε μόνο την περιουσία του ενώ η κόρη του τον αγαπούσε πραγματικά. Μετά τη "νεκρανάστασή" του, ο Αργκάν θα επιτρέψει στην Αγγελική να παντρευτεί τον άντρα που θα επιλέξει εκείνη.[5]
Μία ακόμη παράσταση ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο το 1991, αυτήν τη φορά πάνω στη μετάφραση του Παύλου Μάτεσι, σκηνοθετημένη από τον Κώστα Μπάκα. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος και οι υπολοιποι ηθοποιοί ήταν οι: Βέρα Κρούσκα, Γκέλυ Μαυροπούλου, Ελισάβετ Γιαννοπούλου, Γιάννης Ροζάκης, Δημήτρης Λιγνάδης, Χρήστος Ευθυμίου, Έφη Θανοπούλου, Γιάννης Κάσδαγλης, Δημήτρης Κώτσαρης, Κώστας Παγώνης, Γιώργος Τσιδίμης, Περικλής Μοσχολιδάκης, Λουκάς Ζήκος, Βασίλης Ευταξόπουλος, Τάκης Λουκάτος, Μαρία Κεχαγιόγλου, Κατερίνα Αλεξοπούλου, Φιλιώ Γκόντζου, Ανδρέας Μπισμπίκης, Κώστας Μπάλλας, Κωστής Μεγαπάνος, Νίκος Καψής και Βασίλης Κουρής.
Το 2023, έργο ανέβηκε στη μετάφραση του Πολέμη από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος στο Θέατρο Μονής Λαζαριστών της Θεσσαλονίκης. Σκηνοθέτης ήταν ο Θοδωρής Αμπαζής και έπαιζαν οι: Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Φιόνα Γεωργιάδη, Πολυξένη Σπυροπούλου, Βασίλης Παπαδόπουλος, Πέρης Μιχαηλίδης, Δημήτρης Διακοσάββας, Θάνος Κοντογιώργης, Αντώνης Αντωνάκος, Νίκος Καπέλιος, Γλυκερία Ψαρρού. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο εναλλάχθηκαν οι Αστέριος Πελτέκης και Γρηγόρης Παπαδόπουλος.[10]
Το 2024, μια διασκευή του έργου από τους Αιμίλιο Χειλάκη και Μανώλη Δούνια περιόδευσε στην Ελλάδα. Η σκηνοθεσία ήταν του Χειλάκη, ο οποίος επίσης πρωταγωνιστούσε. Τον υπόλοιπο θίασο απάρτιζαν οι: Αθηνά Μαξίμου, Μυρτώ Αλικάκη, Θοδωρής Ρωμανίδης, Νίκος Γκέλια, Παναγιώτης Γαβρέλας, Βίκυ Διαμαντοπούλου, Γιώργος Ζυγούρης και Δημήτρης Φιλιππίδης.[11]
Τηλεόραση
Η γαλλική τηλεταινία Le malade imaginaire με το θεατρικό πρωτοπροβλήθηκε το 1971 σε σκηνοθεσία του Κλοντ Σαντελί, με τον Μισέλ Μπουκέ στον ρόλο του τίτλου.[12]