Το Ντέρμπι (αγγλικά: Derby, προφέρεται Ντάρμπι) είναι πόλη της Αγγλίας. Είναι η κυριότερη πόλη της κομητείας του Ντέρμπισαϊρ στα Ανατολικά Μίντλαντς. Το Ντέρμπι έχει πληθυσμό 250.000 κατοίκους μέσα στα διοικητικά της όρια.
Συνοπτική ιστορία
Ο καθεδρικός ναός του Ντέρμπι
Το Ντέρμπι άρχισε την ύπαρξή του ως ρωμαϊκό οχυρό. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν ένα οχυρό γύρω στο 50 π.Χ. στα δυτικά του ποταμού Ντέρβεντ. Τριάντα χρόνια αργότερα κατασκεύασαν νέο οχυρό στην ανατολική όχθη του ποταμού και το ονόμασαν Derventio. Πιθανολογείται η ύπαρξη οικισμού έξω από τον περίβολο του οχυρού, οι κάτοικοι του οποίου πωλούσαν αγαθά στους λεγεωνάριους.
Όταν οι Ρωμαίοι αποχώρησαν από τα βρετανικά νησιά το 407 μ.Χ. τα ρωμαϊκά κτίσματα του Ντέρμπι εγκαταλείφθηκαν και ερειπώθηκαν.[3]
Στη συνέχεια οι Σάξονες έφθασαν στην Αγγλία και, διαπλέοντας τον ποταμό Τρεντ έφθασαν στο ρωμαϊκό παλιό οχυρό, το οποίο ονόμασαν "Little Chester" (μικρό κάστρο), ονομασία με την οποία αποκαλείται μερικές φορές ακόμη και σήμερα. Δημιούργησαν ένα μικρό οικισμό περίπου ένα μίλι νότια του οχυρού, το οποίο ονόμασαν "Northworthy", που αναπτύχθηκε γύρω από την εκκλησία της Αγίας Ουέρμπουργκ (St. Werburgh). Στην περιοχή ένας Σάξονας ονόματι "Walda" δημιούργησε μια φάρμα εκτροφής βοοειδών που συνδεόταν με τον οικισμό με δρόμο που αποκλήθηκε αρχικά "Walde's Wick" και σήμερα φέρει την ονομασία "Wardwick". Ο οικισμός σταδιακά εξελίχθηκε σε μικρή πόλη και πολλά από τα σημερινά τοπωνύμια γύρω από την πόλη προέρχονται από εκείνη την εποχή. Οι Σάξονες έζησαν εκεί ανενόχλητοι για μια περίοδο περίπου 300 ετών.[4]
Το 874 η ειρηνική ζωή των Σαξόνων διαταράχτηκε από την εισβολή των Δανών Βίκινγκ, που κατέλαβαν την πόλη και τη μετονόμασαν σε "Deoraby" (χωριό του ελαφιού). Στο Αγγλοσαξονικό Χρονικό για το 900 μ.Χ. αναφέρεται ότι "το Ντέρμπι χωρίζεται από νερό" και μάλλον εννοεί ότι το σαξονικό Νορθουόρδυ και το δανικό Ντεόραμπι χωρίζονταν από υδάτινο ρεύμα. Και οι δύο οικισμοί βρίσκονταν στο σημερινό βόρειο άκρο της πόλης.
Το 917 ο Σάξονας βασιλέας της Μερκίας (Mercia) εξεδίωξε τους Δανούς και δέκα χρόνια αργότερα κτίστηκε νέος ναός, των Αγίων Πάντων (All Saints) και ιδρύθηκε η σημερινή κωμόπολη Ντέρμπι με δικό της νομισματοκοπείο. Οι Βίκινγκ επανήλθαν καταλαμβάνοντας το Ντέρμπι κατά την περίοδο 924-931. Από τότε και έως την εισβολή των Νορμανδών το 1066 Σάξονες και Δανοί συνυπήρξαν ειρηνικά στην κωμόπολη.
Στο κατάστιχο "Domesday Book"[5], που συντάχθηκε το 1086, το Ντέρμπι αναφέρεται ως σημαντική κωμόπολη με 2.000 περίπου κατοίκους, δεκατέσσερις μύλους και έξι ναούς, ενώ το 1154, σε αναγνώριση της ανάπτυξής του, ο Ερρίκος ο Β' έδωσε στην πόλη άδεια λειτουργίας αγοράς. Χάρη στην κεντρική του θέση και τη δυνατότητα τόσο οδικής όσο και ποτάμιας πρόσβασης, το Ντέρμπι άνθησε ως εμπορικό κέντρο κατά το Μεσαίωνα, με διαρκώς αυξανόμενο αριθμό εμπορικών συντεχνιών καθώς και τακτική αγορά βοοειδών και προβάτων.[6] Στο ίδιο κατάστιχο αναφέρονται έξι ιεροί ναοί, με κυριότερο αυτόν των Αγίων Πάντων, ο οποίος έγινε μητροπολιτικός ναός της πόλης το 1927, αφού υπέστη ολοκληρωτική ανακατασκευή το 1725. Η Μαρία Τυδώρ ίδρυσε το 1554 τη Σχολή του Ντέρμπι (Derby School), το κτίριο του οποίου υπάρχει και σήμερα, χρησιμοποιούμενο από το Κέντρο πολιτιστικής κληρονομιάς του Ντέρμπι (Derby Heritage Centre).[4]
Το 1717 ιδρύεται στην πόλη από τον Τζορτζ Σόροκολντ (George Sorocold) ένα εργοστάσιο, το οποίο έπαιρνε κίνηση για τα μηχανήματά του από το υδάτινο ρεύμα του ποταμού (εξ ου και η ονομασία "Mill") για την επεξεργασία μετάξης, που έγινε γνωστό ως "Silk Mill". Τμήματα του εργοστασίου αυτού (που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο) καθώς και των εγκαταστάσεών του είναι επισκέψιμα και σήμερα.[7]
Το 1745 ο Τσαρλς Έντουαρντ Στιούαρτ (Charles Edward Stuart), γνωστός ως "Bonnie Prince Charlie", διεκδικώντας το θρόνο της Αγγλίας, σταμάτησε με 2.500 άνδρες έξω από το Ντέρμπι και στρατεύματα του Άγγλου βασιλέα στάλθηκαν προς αντιμετώπισή του, αλλά ο Τσαρλς αποφάσισε να μην προχωρήσει.
Το 1750 ο Ουίλιαμ Ντιούσμπερι (William Duesbury) εγκαθίσταται στο Ντέρμπι και ιδρύει εργοστάσιο κατασκευής πορσελάνης. Το 1775 με βασιλικό διάταγμα επιτρέπεται η χρήση του όρου "Crown Derby" στα προϊόντα της εταιρείας και η χρήση της εικόνας του βασιλικού στέμματος ως λογότυπο. Στην πόλη ζει και εργάζεται ο αρχιτέκτονας Τζόζεφ Πίκφορντ (Joseph Pickford), ο οποίος κατασκευάζει την κατοικία του, η οποία σήμερα λειτουργεί ως μουσείο του τρόπου ζωής και ένδυσης της γεωργιανής εποχής.
Ο πληθυσμός της πόλης αυξάνεται. Μια πρώτη απογραφή που διενεργήθηκε το 1801 αναφέρει ελάχιστα λιγότερους από 11.000 κατοίκους, ενώ η απογραφή του 1840 καταγράφει περίπου 37.000 κατοίκους. Το ίδιο έτος αρχίζει τη λειτουργία του ο σιδηροδρομικός σταθμός της πόλης, με τρεις σιδηροδρομικές εταιρείες να τον έχουν ως αφετηρία των δρομολογίων τους. Το 1844 με συγχώνευση αυτών των εταιρειών προκύπτει η εταιρεία "Midland Railway Company". Οι σιδηρόδρομοι κάνουν την πόλη σημαντικό κέντρο μηχανολογικών κατασκευών. Η πόλη αποτέλεσε επί σειρά ετών την έδρα της Rolls Royce, όντας παράλληλα ο μεγαλύτερος "εργοδότης" στην πόλη, ενώ σήμερα τη θέση της έχει πάρει η Τογιότα (Toyota Motor Company) η οποία διαθέτει εκεί εργοστάσιο κατασκευής οχημάτων.[6]
Το 1848 διεξάγονται οι πρώτοι αγώνες ιπποδρομίας στο "Derby Race Course" που δημιουργήθηκε στην περιοχή "Little Chester".
↑Το "Domesday Book" είναι κατάστιχο στο οποίο οι άνθρωποι του Γουλιέλμου του Κατακτητή κατέγραψαν, το 1086, το μέγεθος της περιουσίας κάθε γαιοκτήμονα σε γη και ζώα καθώς και εκτίμηση της αξίας της.
