Ο Νικούσορ Νταν (γεννημένος στις 20 Δεκεμβρίου 1969) είναι Ρουμάνος ακτιβιστής, μαθηματικός, πρώην μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Ρουμανίας και πρώην ηγέτης του πολιτικού κόμματος Ένωση Σώστε τη Ρουμανία (USR). Σήμερα είναι δήμαρχος Βουκουρεστίου.[1]
Βιογραφία
Γεννήθηκε στο Φαγκαράς της επαρχίας Μπράσοβ, όπου αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Radu Negru. Κέρδισε τα πρώτα βραβεία στις Διεθνείς Μαθηματικές Ολυμπιάδες το 1987[2] και το 1988[3] με τέλεια αποτελέσματα. Ο Νταν μετακόμισε στο Βουκουρέστι σε ηλικία 18 ετών και άρχισε να σπουδάζει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου.[4]
Το 1992, μετακόμισε στη Γαλλία για να συνεχίσει να σπουδάζει μαθηματικά: παρακολούθησε μαθήματα στην École Normale Supérieure, ένα από τα πιο γνωστά γαλλικά grande écoles, όπου απέκτησε μεταπτυχιακό. Το 1998, ο Νταν ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στα μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Paris 13. Επέστρεψε στο Βουκουρέστι το ίδιο έτος, δίνοντας ως λόγο για την επιστροφή του την έλλειψη προσαρμογής του στη γαλλική κουλτούρα και την επιθυμία να αλλάξει τη Ρουμανία.[5]
Ο Νικούσορ Νταν ήταν ένας από τους δημιουργούς και ο πρώτος διευθυντής του Școala Normală Superioară București, ενός πανεπιστημίου που ιδρύθηκε με βάση το πρότυπο της Γαλλικής École Normale Supérieure στο Μαθηματικό Ινστιτούτο της Ρουμανικής Ακαδημίας. Μέχρι το 2011, ήταν καθηγητής μαθηματικών στο ινστιτούτο.[6]
Ακτιβισμός
Το 1998, ο Νταν ίδρυσε την ένωση Tinerii pentru Acțiune Civică (Ένωση Νέων για τον Ακτιβισμό), στην οποία ήθελε να συγκεντρώσει χιλιάδες νέους που ήθελαν να αλλάξουν τη Ρουμανία. Αυτός, εξάλλου, ήταν και ο δηλωμένος στόχος του για την επιστροφή του στη χώρα.[5] Παρά την αποτυχία των στόχων της, η ένωση διοργάνωσε δύο φόρουμ για νέους που σπούδαζαν στο εξωτερικό, το 2000 και το 2002, στα οποία συμμετείχαν μερικές εκατοντάδες άτομα. Ως αποτέλεσμα αυτών των φόρουμ, δημιουργήθηκε το 2000 η ένωση Ρουμάνων ερευνητών Ad Astra.[5]
Συνδυασμός Σώστε το Βουκουρέστι
Ο Νταν ίδρυσε τον συνδυασμό Salvați Bucureștiul (Σώστε το Βουκουρέστι) το 2006 ως αντίδραση στην κατεδάφιση σπιτιών αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και στην κατασκευή πολυώροφων κτιρίων σε διατηρητέες γειτονιές του Βουκουρεστίου, καθώς και στον μειούμενο αριθμό χώρων πρασίνου στο Βουκουρέστι.[5]
Τον Μάρτιο του 2008, ο συνδυασμός δημοσίευσε την έκθεση Βουκουρέστι, μια αστική καταστροφή, στην οποία συζητήθηκαν τα προβλήματα του Βουκουρεστίου και τρόποι αντιμετώπισής τους. Την ίδια χρονιά, κατά τη διάρκεια των εκλογών, μαζί με άλλες ΜΚΟ, ο συνδυασμός συνέταξε ένα Σύμφωνο για το Βουκουρέστι, το οποίο υπεγράφη από όλους τους υποψηφίους δημάρχους της πόλης.[5] Την Πρωταπριλιά του 2012, ο Νταν δημοσίευσε έναν κατάλογο με 100 εκλογικές υποσχέσεις που έγιναν από τον εκλεγμένο δήμαρχο του Βουκουρεστίου Σόριν Οπρέσκου οι οποίες δεν τηρήθηκαν, μεταξύ των οποίων και το Σύμφωνογια το Βουκουρέστι.[4][7]
Ο συνδυασμός συμμετείχε σε πολλούς δικαστικούς αγώνες, κερδίζοντας 23 δίκες εναντίον των τοπικών αρχών του Βουκουρεστίου. Μεταξύ αυτών είναι η ακύρωση ενός έργου που είχε σκοπό την κατασκευή ενός υδάτινος πάρκος πάνω σε 7 εκτάρια του πάρκου Τινερετουλούι καθώς και η ακύρωση ενός έργου που είχε σκοπό την ανέγερση ενός γυάλινου κτηρίου στην κορυφή του Palatul Știrbei, που βρίσκεται στη λεωφόρο Calea Victoriei.[4]
Ο συνδυασμός κατάφερε επίσης να προωθήσει ορισμένες αλλαγές στον πολεοδομικό νόμο το 2009.[4]
Ο Νικούσορ Νταν με ποδήλατο στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για δήμαρχος Βουκουρεστίου
Πολιτική καριέρα
Δημοτικές εκλογές 2012
Ο Νικούσορ Νταν ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τον δήμο Βουκουρεστίου τον Νοέμβριο του 2011 σε ένα καφέ με λίγους επισκέπτες, μεταξύ των οποίων ο Τεοντόρ Παλεολόγκου, ιστορικός και βουλευτής.[8]
Εθελοντές στην εκστρατεία του Νταν μεταφέρουν τις υπογραφές στο εκλογικό γραφείο
Για να συγκεντρώσει τις 36.000 υπογραφές που απαιτούνται για την υποψηφιότητά του και χωρίς την υποστήριξη κάποιου κόμματος, ο Νταν βασίστηκε σε ένα δίκτυο εθελοντών που οργανώθηκε στο Facebook. Στις 22 Απριλίου, 15 συγκροτήματα και μουσικοί έπαιξαν αφιλοκερδώς στον χώρο Arenele Romane για να βοηθήσουν τον Νταν να συγκεντρώσει τις υπογραφές.[9] Κατά τη διάρκεια της δωδεκάωρης συναυλίας, οι εθελοντές συγκέντρωσαν 4.000 υπογραφές.
Πολιτικές θέσεις και πρόγραμμα
Μεταξύ των προτεινόμενων έργων του Νταν είναι η δημιουργία υποδομής ελαφρού σιδηροδρόμου έναντι των υφιστάμενων σιδηροδρομικών γραμμών στο Βουκουρέστι, δημιουργία υποδομής για την προτεραιότητα των δημόσιων μέσων μεταφοράς στις διασταυρώσεις, ενοποίηση κτιρίων που ενδέχεται να επηρεαστούν από σεισμούς και κατεδάφιση των παράνομων κτηρίων από τα πάρκα.[6]
Ο Νταν υποστηρίζει ότι είναι σημαντικό να δοθούν κίνητρα στους νέους για να παραμείνουν στην πόλη καθιστώντας την περιφερειακό κέντρο πληροφορικής, δημιουργικών βιομηχανιών και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και προσελκύοντας επενδυτές και ειδικούς από όλη την περιοχή.[10]
Υποστήριξη και απόψεις για την υποψηφιότητά του
Ο Νταν υποστηρίχθηκε από τον φιλόσοφο και πολιτικό Αντρέι Πλέσου, ο οποίος ανέφερε ότι ο Νταν είναι ο μόνος υποψήφιος που ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική του Βουκουρεστίου και δεν υποστηρίζει ουτοπικές πρωτοβουλίες.[11] Υποστηρίχθηκε επίσης από πολιτικούς επιστήμονες και από τον ευρωβουλευτή Κριστιάν Πρέντα.[6]
Ο Νταν κέρδισε την υποστήριξη ορισμένων δημοσιογράφων που έγραψε γι' αυτόν σε διάφορες εφημερίδες.
Δημοτικές εκλογές 2016
Έχοντας δηλώσει το Σώστε το Βουκουρέστι ως πολιτικό κόμμα το 2015, ο Νταν διεκδίκησε εκ νέου τη δημαρχία της πόλης το 2016.[12] Αυτήν τη φορά, οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν σε έναν μόνο γύρο. Ο Νταν συγκέντρωσε το 30,52% των ψήφων, χάνοντας από τη σοσιαλίστρια υποψήφιο, Γκαμπριέλα Φιρέα, η οποία συγκέντρωσε το 42,97% των ψήφων.[13]
Στις εκλογές, ο Νταν κατάφερε να προσελκύσει το εκλογικό σώμα της νεολαίας, καθώς περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους του ήταν κάτω των 40 ετών.[14] Ορισμένοι από τους υποψηφίους του συνδυασμού Σώστε το Βουκουρέστι σημείωσαν επίσης καλά αποτελέσματα, αποδεικνύοντας τη βιωσιμότητα του συνδυασμού ως μελλοντικής πολιτικής δύναμης.[15]
Συνδυασμός Σώστε τη Ρουμανία
Σε μια προσπάθεια να αξιοποιήσει το καλό του αποτέλεσμα στις δημοτικές εκλογές, ο Νταν ανακοίνωσε λίγο αργότερα ότι ο συνδυασμός Σώστε το Βουκουρέσκι θα αλλάξει το όνομά της και θα λέγεται Σώστε τη Ρουμανία (USR), μετατοπίζοντας την εστίασή του σε εθνικό επίπεδο. Ανακοίνωσε επίσης σχέδια συμμετοχής του νέου κόμματος στις βουλευτικές εκλογές του ίδιου έτους.[16]
Με τον Νταν στην κορυφή της εκλογικής λίστας, ο συνδυασμός συγκέντρωσε το 8,92% των ψήφων στη Γερουσία και το 8,87% στη Βουλή των Αντιπροσώπων, γεγονός που την κατέστησε το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στη Ρουμανία.[17] Το αποτέλεσμα σήμαινε επίσης ότι ο Νταν έγινε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Αποχώρηση από το κόμμα
Το 2017, η ομοσπονδία ρουμανικών ΜΚΟ Coaliția pentru Familie κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών για να οργανώσει δημοψήφισμα που θα άλλαζε τα άρθρα του ρουμανικού Συντάγματος τα οποία αναφέρονται στον γάμο. Αυτό δημιούργησε μια ρήξη εντός του κόμματος, μεταξύ της προοδευτικής πτέρυγας, που ήθελε ο συνδυασμός να γίνει το μοναδικό κοινοβουλευτικό κόμμα που αντιτάχθηκε στην πρωτοβουλία, και του Νταν, που πίστευε ότι ο συνδυασμός δεν θα έπρεπε να συμμετάσχει στη συζήτηση και ότι το κόμμα πρέπει να παραμείνει ανοιχτό.[18] Ακολούθησε εσωτερικό δημοψήφισμα εντός του κόμματος, στο οποίο το 52,7% των μελών ψήφισαν ενάντια στη συνταγματική πρωτοβουλία, γεγονός που ώθησε τον Νταν να παραιτηθεί από το κόμμα την 1η Ιουνίου 2017.[19] Ως εξήγηση για την αντίθεσή του στην ψηφοφορία ανέφερε θρησκευτικά ζητήματα, κινδύνους απόκλισης από τις κύριες αρχές του κόμματος, που είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς και την άρνησή του να ανήκει σε κόμμα που ορίζεται ως κόμμα πολιτικών ελευθεριών.[20]
Ανεξάρτητος
Μετά την παραίτησή του από το κόμμα, ο Νταν συνέχισε τη θητεία του ως ανεξάρτητος βουλευτής.
Σύμφωνα με τον ρουμανικό εκλογικό νόμο, το κόμμα απαιτούσε την υπογραφή του όταν επιχείρησε να συγχωνευθεί σε συμμαχία με το Κόμμα Ελευθερίας, Ενότητας και Αλληλεγγύης. Για να βοηθήσει το πρώην κόμμα του, τον Μάρτιο του 2019, ο Νταν επανήλθε για λίγο ως κοινό μέλος του κόμματος, έβαλε την απαραίτητη υπογραφή και στη συνέχεια παραιτήθηκε για δεύτερη φορά.[21][22]
Δημοτικές εκλογές 2020
Τον Μάιο του 2019, ανακοίνωσε τα σχέδιά του να υποβάλει εκ νέου υποψηφιότητα για δήμαρχος Βουκουρεστίου ως ανεξάρτητος. Ο Νταν ανέφερε ότι, ενώ ήλπιζε ότι η υποψηφιότητά του θα υποστηριζόταν από τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, δεν θα αντιτασσόταν σε διαφορετικό κοινό υποψήφιο, μη θέλοντας να διχάσει τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης.[22]
Τελικά υποστηρίχθηκε τόσο από το USR όσο και από το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα (PNL). Λίγο αφότου τα έξιτ πολ έδειξαν ότι κέρδισε τις εκλογές, ανακοίνωσε τη νίκη του.[23] Στις 5 Οκτωβρίου 2020, επιβεβαιώθηκε η ιδιότητά του ως νέου δήμαρχου Βουκουρεστίου. Είχε επικρατήσει στις εκλογές με πλειοψηφία 42,81% έναντι του 37,97% της πρώην δημάρχου Γκαμπριέλας Φιρέα.[24]
Αντιπαράθεση
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε το 2000 στο συντηρητικό εβδομαδιαίο έντυπο Dilema, ο Νταν δήλωσε ότι «κατά της αποδοχής της ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς σε δημόσιους χώρους στη Ρουμανία. Πιστεύω ότι πρόκειται για επίθεση κατά των παραδοσιακών αξιών και, ως εκ τούτου, της νόμιμης συλλογικής ταυτότητας». Αυτή η δήλωση συνέχισε να εμφανίζεται διαρκώς, ιδιαίτερα μετά την πολυσυζητημένη αποχώρησή του από το USR. Ο Νταν απομακρύνθηκε από προηγούμενες δηλώσεις του πολλές φορές, ισχυριζόμενος ότι δεν είναι ομοφοβικός και ότι η γνώμη του επί του θέματος έχει αλλάξει σημαντικά στο μεταξύ.[25][26]
Προσωπική ζωή
Ο Νικούσορ Νταν ζει με τη επί σειρά ετών σύντροφό του, Μιραμπέλα, στέλεχος της Renault. Τον Μάιο του 2016, απέκτησαν μαζί ένα κοριτσάκι.[27]
