Ο Νέμαν, Νιόμαν, Νέμουνας, Νιέμεν ή Μέμελ (ρωσ. Неман, λευκορ. Нёман, λιθ.Nemunas, γερμ.Memel, λετ.Nemuna, πολ.Niemen) είναι μεγάλος ποταμός της Ανατολικής Ευρώπης. Πηγάζει στη Λευκορωσία και διαρρέει τη Λιθουανία προτού εκβάλει στην Κουρονιανή Λιμνοθάλασσα και από εκεί στη Βαλτική Θάλασσα. Ως αρχή του ορίζεται η συμβολή δύο μικρών ποταμιών σε γεωγραφικές συντεταγμένες πλάτος 53°15′10″ Βόρειο και μήκος 27°18′21″ Ανατολικό, περί τα 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της μικρής πόλεως Ουζντά στην κεντρική Λευκορωσία και περίπου 55 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Μινσκ. Στον κατώτερο ρου του οριοθετεί τα σύνορα ανάμεσα στη Λιθουανία και στον ρωσικόθύλακο του Καλίνινγκραντ, και για πολύ μικρό μήκος τα σύνορα Λευκορωσίας-Λιθουανίας. Είναι ο μεγαλύτερος ποταμος της Λιθουανίας και ο τρίτος σε μήκος της Λευκορωσίας. Ο Νέμαν είναι πλωτός στα περισσότερα από τα 914 χιλιόμετρα του συνολικού μήκους του.
Η λεκάνη του Νέμαν/Νεμούνας σχηματίσθηκε κατά την Τεταρτογενή περίοδο, ευρισκόμενη χονδρικά στο άκρο του στρώματος πάγων της τελευταίας εποχής των παγετώνων, πριν από 27 έως 24 χιλάδες έτη.
Ο Νέμαν είναι ο 4ος μακρύτερος ποταμός της λεκάνης της Βαλτικής, με ολικό μήκος 914 χιλιόμετρα[1], από τα οποία τα 436 στη Λευκορωσία[1] και τα 359 στη Λιθουανία, ενώ επί 116 χιλιόμετρα σχηματίζει το σύνορο μεταξύ Λιθουανίας και Ρωσίας (Περιφέρεια Καλίνινγκραντ).
Το μεγαλύτερο βάθος του είναι 5 μέτρα και το μεγαλύτερο πλάτος του είναι περίπου 500 μέτρα.
Ο Νέμαν είναι αργός ποταμός, με ρεύμα ταχύτητας 1 έως 2 μέτρα ανά δευτερόλεπτο.
Κατά τις πλημμύρες του, η παροχή του μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 11 φορές, σε περισσότερα από 6800 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Μεγάλες πλημμύρες συμβαίνουν στον κάτω ρου του περίπου κάθε 12 έως 15 έτη, έχοντας επανειλημμένα παρασύρει γεφύρια.[2]
Το βάθος της κοιλάδας του φθάνει έως τα 60 μέτρα και το πλάτος της τα 5 χιλιόμετρα.
Ο Νέμαν έχει περίπου 105 απευθείας παραπόταμους, οι μεγαλύτεροι από τους οποίους είναι οι Νέρις (Βίλιγια) με μήκος 510 χιλιόμετρα, Στσάρα με μήκος 325 χιλιόμετρα και Σεσουπέ με μήκος 298 χιλιόμετρα. Οι 15 από τους παραπόταμους έχουν μήκος μεγαλύτερο των 100 χιλιομέτρων.
Η λεκάνη του ποταμού στη Λιθουανία περιέχει περισσότερα από 20.000 ποτάμια και ρυάκια, και καλύπτει το 72% του εδάφους της χώρας.
Η συνολική έκταση της λεκάνης απορροής του Νέμαν ανέρχεται σε 98.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα[1], από τα οποία τα 34.610 τετρ. χιλιόμετρα βρίσκονται στη Λευκορωσία[1] και τα 46.695 στη Λιθουανία.
Η κοιλάδα του ποταμού στην Περιφέρεια Γκρόντνο είναι το χαμηλότερο μέρος της Λευκορωσίας, με υψόμετρο 80 έως 90 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.[3]
↑«Main Geographic Characteristics of the Republic of Belarus». Land of Ancestors. The Scientific and Production State Republican Unitary Enterprise “National Cadastre Agency” of the State Property Committee of the Republic of Belarus. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2013.