Η Μπάρμπορα Σποτάκοβα (τσεχικά: Barbora Špotáková, γεννήθηκε 30 Ιουνίου 1981) είναι πρώην αθλήτρια στίβου από την Τσεχία. Ολυμπιονίκης, παγκόσμια πρωταθλήτρια και πρωταθλήτρια Ευρώπης στον ακοντισμό, θεωρείται ως η κορυφαία του αγωνίσματος όλων των εποχών.[1] Από το 2008 είναι η κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στον ακοντισμό με επίδοση 72,28 μέτρα.
Προπονητής της είναι ο ολυμπιονίκης και κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στον ακοντισμό των ανδρών, Γιαν Ζελέζνι.[2][3]
Βιογραφία
Η Μπάρμπορα Σποτάκοβα γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου του 1981 στην πόλη Γιάμπλονετς ναντ Νίσου, στη βόρεια Βοημία. Η μητέρα της Λιουντμίλα είναι πρώην κορυφαία αθλήτρια και δίδαξε φυσική αγωγή σε αθλητικό σχολείο, ενώ ο πατέρας της Φράντισεκ (ουγγρικής και σλοβακικής καταγωγής) ασχολούνταν στο τρέξιμο και στο δέκαθλο. Αρχικά ήταν αθλήτρια του επτάθλου κατακτώντας την τέταρτη θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου Νεανίδων το 2000, όταν όμως πήγε για σπουδές στις Η.Π.Α άρχισε να ασχολείται αποκλειστικά με τον ακοντισμό. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ταλαιπωρηθηκε από πρόβλημα στην κνήμη της για το οποίο χρειάστηκε να χειρουργηθεί και έτσι η πρώτη ολυμπιακή συμμετοχή της το 2004 ήταν χωρίς ιδιαίτερες προσδοκίες. Το 2005, κέρδισε χρυσό μετάλλιο στην Πανεπιστημιάδα, που ήταν η πρώτη αξιοσημείωτη διεθνής διάκριση. Η καλύτερη επίδοση της σεζόν, 65,74 μέτρα, την ανέβασε στη δεύτερη θέση του πίνακα της Τσεχίας.[4][5]
Το 2008 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου ήταν χρυσή ολυμπιονίκης (71 μ. και 42 εκ.) καταρρίπτοντας το ευρωπαϊκό ρεκόρ, με τη νικητήρια προσπάθεια να έρχεται στην τελευταία της προσπάθεια.[8][9] Περίπου ένα μήνα αργότερα, στις 13 Σεπτεμβρίου του 2008, στον τελικό των Γκραν Πρι της IAAF (IAAF World Athletics Final) στη Στουτγάρδη της Γερμανίας, κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ με βολή στα 72 μ. και 28 εκ. στην πρώτη της προσπάθεια. Ήταν η ένατη κατάρριψη παγκοσμίου ρεκόρ στην ιστορία με το ακόντιο νέου τύπου.[10][11][12]
Το 2009, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα που έγινε στο Βερολίνο, ήταν δεύτερη όπως και δύο χρόνια αργότερα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στη Νταεγού. Στη Νότια Κορέα το 2011, αρχικά τερμάτισε δεύτερη με βολή 71,58 μέτρων (τρίτη καλύτερη επίδοση όλων των εποχών) πίσω από τη Ρωσίδα Αμπακούμοβα, αλλά το χρυσό μετάλλιο τελικά θα της απονεμηθεί αφαιρεθεί το 2018 και απονεμήθηκε στην Τσέχα.[13][14] Το 2012 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου ήταν και πάλι χρυσή ολυμπιονίκης με βολή στα 69 μ. και 55 εκ. Την επόμενη χρονιά 2013 γέννησε τον γιο της και απείχε της ενεργού δράσης.[5][15][16] Ο κύριος στόχος της χρονιάς επετεύχθη με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ανοικτού Στίβου με βολή στα 64 μ. και 41 εκ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει κερδίσει και ένα χάλκινο μετάλλιο, το 2010, στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα που έγινε στη Βαρκελώνη. Το 2016 ήταν τρίτη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο, αν και είχε την καλύτερη βολή της χρονιάς πρωτύτερα και φαίνονταν ως φαβορί.[2][17]
Το 2017 επανήλθε στην κορυφή του κόσμου με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Λονδίνου με τη βολή στα 66,76 μέτρα.[18]
Το 2018 έκανε αθλητικό διάλειμμα για να γεννήσει το δεύτερο γιο της[19] και το 2019 επανήλθε χωρίς επιτυχία στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Ντόχα. Τον Ιανουάριο του 2020 άλλαξε προπονητή με στόχο την Ολυμπιάδα του Τόκιο, κέρδισε πριν τους Αγώνες το Ντάιμοντ Λιγκ του Μονακό με βολή 63,08 μέτρων όμως στην κορυφαία διοργάνωση κατετάγη μόλις 14η με βολή 60,52 μ. στα 40 της χρόνια ήδη.[20][21][22]
Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου του 2022 και στα 41 της χρόνια κέρδισε το πρώτο της μετάλλιο μετά την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου το 2017 - και το πρώτο της ευρωπαϊκό μετάλλιο μετά το χρυσό στη Ζυρίχη το 2014: με βολή 60,68 μέτρων στην τρίτη της προσπάθεια κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο. Αυτό ήταν το τέταρτο ευρωπαϊκό μετάλλιο της ιστορικής καριέρας της που χρονολογείται από την τελευταία φορά που το Μόναχο φιλοξένησε αυτά τα πρωταθλήματα το 2002.[9][23] Ο τελευταίος αγώνας της καριέρας της ήταν στο Ντάιμοντ Λιγκ της Ζυρίχης στις 6 Σεπτεμβρίου 2022. Ολοκληρώνοντας την καριέρα της είχε κατακτήσει 15 τίτλους εθνικών πρωταθλημάτων.[24]
Η Σποτάκοβα έχει βραβευτεί έξι φορές από την Τσέχικη Ομοσπονδία Αθλητισμού ως η καλύτερη αθλήτρια της χρονιάς.[3]
