Μονή Αγίου Νικολάου Άνω Βάθειας

Συντεταγμένες: 38°25′12.767″N 23°55′53.612″E / 38.42021306°N 23.93155889°E / 38.42021306; 23.93155889

Μονή Αγίου Νικολάου Άνω Βάθειας
Χάρτης
Είδοςμοναστήρι και οικισμός
Γεωγραφικές συντεταγμένες38°25′13″N 23°55′54″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Ερέτριας και Δημοτική Κοινότητα Άνω Βάθειας Ευβοίας
ΤοποθεσίαΆνω Βάθεια Εύβοιας
ΧώραΕλλάδα
Προστασίααρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα
δεδομένα (π)

Η Μονή Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην κεντρική Εύβοια[1] σε απόσταση 18 χιλιόμετρα ανατολικά από την Ερέτρια και 38 χιλιόμετρα ανατολικά από τη Χαλκίδα. Είναι κτισμένη σε ένα πλάτωμα στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του βουνού Σερβούνι ή Κοτύλαιο με υψόμετρο 490 μέτρα και απέχει περίπου 5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά την Άνω Βάθεια και 8 από την Αμάρυνθο.[2][3]

Ιστορικά στοιχεία

Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε γύρω στο 1455, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, από τον καθηγούμενο Nεόφυτο, τους ιερομόναχους Δαβίδ και Παρθένιο καθώς και άλλους "αδελφούς και πατέρες". H πρώτη μοναστική αδελφότητα της Mονής εγκαταστάθηκε στο χώρο που βρίσκεται και σήμερα η Mονή και την πρώτη δεκαετία 1455-1465 αφιερώθηκε σε έργα υποδομής και προετοιμασίας ενώ γύρω στο 1460 - 1463 κτίσθηκε και αγιογραφήθηκε το καθολικό της κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του πατριάρχη Kωνσταντινουπόλεως Iωάσαφ A' του Kόκκα (1459 -1463).[3]

Το καθολικό του, το οποίο βρίσκεται στη σκιά ενός αιωνόβιου πλατάνου, είναι μονόκλιτος σταυρεπίστεγος ναός με ορθογώνια κάτοψη, ο οποίος έχει τρίπλευρη κόγχη στην ανατολική του πλευρά. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του συγκεκριμένου ναού είναι το τρίβηλο που αποτελείται από δύο αράβδωτους κίονες με κολουροπυραμοειδή κιονόκρανα, που υποστηρίζουν τρία οξυκόρυφα τόξα. Ο ναός χρονολογείται τον 16ο αιώνα και έχει κηρυχθεί από το 1958 ως αρχαίο μνημείο.[4] Οι μελετητές εικάζουν ότι έχει χτιστεί στα ερείπια προϋπάρχοντος αρχαίου Ασκληπιείου.

Η περίοδος 1700 έως 1920 θεωρείται ως περίοδος ακμής της Mονής όταν διέθετε μεγάλη κτηματική περιουσία από αγορές και δωρεές καθώς και ανεμόμυλους, υδρόμυλο, ελαιοτριβείο, πατητήρι σταφυλιών ενώ στη συνέχεια αρχίζει η παρακμή και διάλυσή της μέχρι το 1960 οπότε ανακαινίστηκε και έγινε γυναικεία.[3] Διαθέτει πολλά ιερά λείψανα, παρεκκλήσια (Όσιος Θεοδόσιος, Άγιος Νεκτάριος, Άγιος Λάζαρος) και εξωκλήσια (Άγιος Γεώργιος, Ζωοδόχος Πηγή, Ιωάννης ο Πρόδρομος, Προφήτης Ηλίας, Υπεραγία Θεοτόκος).

Διοικητικά στοιχεία

Αναφέρεται επίσημα, μετά την Ελληνική επανάσταση του 1821 και την ενσωμάτωση της Εύβοιας, το 1835 ως Μονή Αγίου Νικολάου Βάθειας να προσαρτάται στον τότε δήμο Αμαρυνθίων.[5] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης μαζί με την Άνω Βάθεια και το Κουκάκι αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Άνω Βάθειας που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αμαρυνθίων του Ερέτριας και σύμφωνα με την απογραφή 2011 απογράφονται 13 μοναχές.[6]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 231, τομ. 4. 
  2. ↑ «Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος». www.imchalkidos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Ecclesia -Monasteries and Shrines». www.ecclesia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021. 
  4. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021. 
  5. ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021. 
  6. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10649 (σελ. 175 του pdf)