Ο Μίρτσεα Α΄ της Βλαχίας, επονομαζόμενος και ως Μίρτσεα ο Πρεσβύτερος ή ο Γηραιός (ρουμανικά: Mircea cel Bătrân, π. 1355 – 31 Ιανουαρίου 1418) ήταν ο Βοεβόδας της Βλαχίας από το 1386 μέχρι το θάνατό του το 1418. Ήταν γιος του Ράντου Α΄ της Βλαχίας και αδελφός του Νταν Α΄ της Βλαχίας, μετά τον θάνατο του οποίου κληρονόμησε τον θρόνο.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μίρτσεα, η Βλαχία έλεγχε τη μεγαλύτερη περιοχή στην ιστορία της, κατακτώντας τη Δοβρουτσά το 1388, το Βανάτο του Σεβερίν το 1388/9 και την Ποντουνάβια (η οποία θεωρείται ότι είναι η κοιλάδα Τιμόκ). Επιπλέον, του παραχωρήθηκαν επίσης τα φέουδα του Αμλάς (Omlás) και Φάγκαρας (Fogaras) στην Τρανσυλβανία.
Το επίθετο «πρεσβύτερος» του δόθηκε μετά τον θάνατό του για να τον ξεχωρίσει από τον εγγονό του Μίρτσεα Β' («Μιρτσέας ο νεότερος»), αν και ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν ότι το επίθετο του δόθηκε ως ένδειξη σεβασμού από τις επόμενες γενιές.[3] Θεωρείται ο σημαντικότερος Βλάχος ηγεμόνας κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και ένας από τους μεγάλους ηγεμόνες της εποχής του,[3] και ξεκινώντας από τον 19ο αιώνα, η ρουμανική ιστοριογραφία τον αναφέρει επίσης ως Μίρτσεα ο Μέγας (Mircea cel Mare).[4]
Η βασιλεία του Μίρτσεα συχνά θεωρείται ότι έφερε σταθερότητα στη Βλαχία. Βρισκόμενο σε μια ασταθή περιοχή του κόσμου, τα σύνορα αυτού του πριγκιπάτου άλλαζαν συνεχώς, αλλά κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Μίρτσεα, η Βλαχία έλεγχε τη μεγαλύτερη περιοχή στην ιστορία της: από τα Νότια Καρπάθια στο βορρά έως τον Δούναβη στο νότο και από τις σημερινές Σιδηρές Πύλες του Δούναβη στα δυτικά μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα στα ανατολικά.[7] Επίσης οι τίτλοι του Μιρτσέα δείχνουν τα εδάφη του: «Εγώ, εν Χριστώ Θεώ, το πιστό και φιλάνθρωπο Θεό και τον αγαπητό και αυτοθυσιαζόμενο Χριστό, ο Io Μίρτσεα, ο μεγάλος άρχοντας και κύριος του ελέους του Θεού και του δώρου του Θεού, που κυβερνά και βασιλεύει σε όλους η χώρα της Ουγγροβλαχίας και τα μέρη πάνω από τα βουνά, τα Τάρταρα, και το Αμλάς και το Φαγκάρας, το Χερτς, και ηγεμόνας του Βανάτου του Σεβερίν, και από τις δύο πλευρές σε όλη την Ποντουνάβια, μέχρι τη μεγάλη θάλασσα και τον άρχοντα του φρουρίου του Ντάρτορα». Ο Μίρτσεα ενίσχυσε την εξουσία του κράτους και οργάνωσε τα διάφορα υψηλά αξιώματα, προώθησε την οικονομική ανάπτυξη, αύξησε τα έσοδα του κράτους και έκοψε ασημένιο χρήμα που είχε ευρεία κυκλοφορία όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στις γειτονικές χώρες. Έδωσε στους εμπόρους της Πολωνίας και της Λιθουανίας εμπορικά προνόμια και ανανέωσε αυτά που είχαν δώσει οι προκάτοχοί του στον λαό του Μπρασόβ. Ως αποτέλεσμα, ο Μίρτσεα ήταν σε θέση να αντέξει οικονομικά την αύξηση της στρατιωτικής του ισχύος. Οχύρωσε τις ακροπόλεις του Δούναβη και ενίσχυσε «τον μεγάλο στρατό» που αποτελούνταν από κατοίκους της πόλης και από ελεύθερους και εξαρτημένους αγρότες. Αποδείχθηκε επίσης μεγάλος υποστηρικτής της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.[8] Ο Μίρτσεα ο Πρεσβύτερος είναι ο πρώτος στην περιοχή που ασχολήθηκε με σκλάβους, δίνοντας 300 οικίες τσιγγάνων σε ένα μοναστήρι το 1388.[9]
Κατά την οργάνωση της χώρας και των θεσμών της, ο Μίρτσεα δημιούργησε επίσης ένα πλέγμα συμμαχιών που του επέτρεψαν να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία της χώρας. Μέσω του Πέτρου Μουσάτ, του πρίγκιπα της Μολδαβίας, συνήψε συνθήκη συμμαχίας με τον Βλαδίσλαο Β' Γιαγκέλο, βασιλιά της Πολωνίας το 1389.[10] Η συνθήκη ανανεώθηκε το 1404 και το 1410.[11] Διατήρησε στενές σχέσεις με τον Σιγισμούνδο του Λουξεμβούργου, τον βασιλιά της Ουγγαρίας, βασιζόμενος στο κοινό τους ενδιαφέρον στον αγώνα κατά της οθωμανικής επέκτασης.[12][13]
Συγκρούσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία
Η σφραγίδα του Βοεβόδα Μίρτσεα από το 1390, που απεικονίζει το οικόσημο της Βλαχίας
Οι παρεμβάσεις του για την υποστήριξη των Βουλγάρων νότια του Δούναβη που πολεμούσαν κατά των Τούρκων τον έφεραν σε σύγκρουση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το 1394, ο Βαγιαζήτ Α' διέσχισε τον ποταμό Δούναβη, ηγούμενος 40.000 ανδρών, μια εντυπωσιακή δύναμη εκείνη την εποχή. Ο Μίρτσεα είχε μόνο περίπου 10.000 άντρες και έτσι δεν μπορούσε να επιβιώσει σε ανοικτή μάχη. Επέλεξε να πολεμήσει αυτό που θα ονομαζόταν τώρα ανταρτοπόλεμος, λιμοκτώντας τον αντίπαλο στρατό και χρησιμοποιώντας μικρές, τοπικές επιθέσεις και υποχωρήσεις (μια τυπική μορφή ασύμμετρου πολέμου). Στις 10 Οκτωβρίου 1394, οι δύο στρατοί συγκρούστηκαν τελικά στη Μάχη του Ρόβιν, η οποία περιείχε δασώδη και βαλτώδη εδάφη, εμποδίζοντας έτσι τους Οθωμανούς να αναπτύξουν σωστά τον στρατό τους. Ο Μίρτσεα κέρδισε τελικά τη σφοδρή μάχη και έδιωξε τους Οθωμανούς από τη χώρα.[14][15] Αυτή η περίφημη μάχη περιγράφηκε αργότερα επικά από τον ποιητή Μιχάι Εμινέσκου στην Τρίτη Επιστολή του. Ωστόσο, ο Μίρτσεα αναγκάστηκε να υποχωρήσει στην Ουγγαρία, ενώ οι Τούρκοι εγκατέστησαν τον Βλαντ Ουζουρπάτορουλ στο θρόνο της Βλαχίας.[16]
Το 1396, ο Μίρτσεα συμμετείχε σε μια αντι-οθωμανική σταυροφορία που ξεκίνησε ο μονάρχης της Ουγγαρίας. Η σταυροφορία έληξε με τη νίκη των Οθωμανών στη Μάχη της Νικόπολης στις 25 Σεπτεμβρίου.[14] Το επόμενο έτος, 1397, ο Μίρτσεα, έχοντας νικήσει τον Βλαντ τον Σφετεριστή με την Ουγγρική βοήθεια, σταμάτησε μια άλλη οθωμανική εκστρατεία που διάβηκε τον Δούναβη και το 1400 νίκησε άλλη μια εκστρατεία Τούρκων που διέσχισαν τη χώρα.[17]
Η ήττα του σουλτάνου Βαγιαζίτ Α' από τον Τιμούρ Λενκ (Ταμερλάνος) στην Άγκυρα το καλοκαίρι του 1402 δημιούργησε περίοδο αναρχίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ο Μιρτσέα την εκμεταλλεύτηκε για να οργανώσει μαζί με τον Ούγγρο βασιλιά μια εκστρατεία κατά των Τούρκων. Το 1404 ο Μίρτσεα μπόρεσε έτσι να επιβάλει ξανά την κυριαρχία του στη Δοβρουτσά. Επιπλέον, ο Μίρτσεα συμμετείχε στους αγώνες για τον θρόνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έδωσε τη δυνατότητα στον Μουσά να ανέβει σε αυτόν τον θρόνο (για σύντομη χρονική περίοδο). Ήταν εκείνη τη στιγμή που ο πρίγκιπας έφτασε στο απόγειο της δύναμής του.[18]
Προς το τέλος της βασιλείας του, ο Μίρτσεα υπέγραψε συνθήκη με τους Οθωμανούς: σε αντάλλαγμα πληρωμής φόρου 3.000 χρυσών ετησίως, οι Οθωμανοί απέφυγαν να κάνουν τη Βλαχία επαρχία («πασαλίκι»).[19]
Κληρονομιά
Ο «γεννότερος και ικανότερος από τους χριστιανούς πρίγκιπες», όπως τον περιέγραψε ο Γερμανός ιστορικός Λεουνκλάβιος, κυβέρνησε τη Βλαχία για 32 χρόνια.[20] Ο Μίρτσεα ήταν κτήτορας, που έχτισε μεταξύ άλλων μνημείων, το μονή Κόζια κοντά στο Καλιμανέστι περί το 1390. Έχτισε τις εκκλησίες σύμφωνα με το σερβικό αρχιτεκτονικό ρυθμό, σύμφωνα με τα πρότυπα της εκκλησίας της Λαζάριτσα, του Βελούτσε, της Ναουπάρα και της μονής Κάλενιτς.[21]
Στον λαϊκό πολιτισμό
Τον Μίρτσεα έπαιξε ο Σέρτζιου Νικολαέσκου στην ταινία του 1989 Μίρτσεα, την οποία σκηνοθέτησε επίσης ο Νικολαέσκου.[22]
↑ 3,03,1Dr. Brackob, A.K. (2018). Mircea the Old: Father of Wallachia, Grandfather of Dracula. Buffalo, U.S.A.: Center for Romanian Studies / Histria Books. σελίδες 9–11. ISBN9781592110018.
↑Panaitescu, P. P. «II. Mircea cel Bătrân. Originea și familia lui». Mircea cel Bătrân(PDF) (στα Romanian) (II έκδοση). Corint.CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
↑M. Manea, A. Pascu, B. Teodorescu, Istoria Românilor din cele mai vechi timpuri până la revoluția din 1821, Ed. Didactică și Pedagogică, București, 1997, p. 231.
↑Constantin C. Giurescu, Dinu C. Giurescu, Istoria românilor.
