Μάχη του Δερβέν Φούρκα
Ελληνική Επανάσταση του 1821
Χρονολογία	16[1] ή 17 Απριλίου 1821[2]
Τόπος	χωριό Δερβέν Φούρκα
Έκβαση	απώλειες των Ελλήνων και νίκη των Οθωμανών
Αντιμαχόμενοι
Έλληνες επαναστάτες Οθωμανική Αυτοκρατορία
Ηγετικά πρόσωπα
Κομνάς Τράκας Τελεχάμπεης
Δυνάμεις
250 στρατόπεδο
Απώλειες
17 νεκροί και μερικοί τραυματίες λίγοι νεκροί

Η μάχη του Δερβέν Φούρκα (το σημερινό όνομα του χωριού είναι Καλαμάκι Λαμίας) ήταν πολεμική εμπλοκή της Επανάστασης του 1821.

Όταν έγινε γνωστό ότι ο Ομέρ Βρυώνης και ο Κιοσέ Μεχμέτ Πασάς πορεύονταν με πολύ στρατό, ο Κομνάς Τράκας, επειδή ήξερε τα μέρη, στάλθηκε να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση, έχοντας μαζί του δύναμη 250 πολεμιστών^[1].

Στην περιοχή Δερβέν Φούρκα (βασικό πέρασμα-δερβένι όλων των κατακτητών από την Αρχαιότητα) της Όθρυος συνάντησε το στρατό του Τελεχάμπεη, που στρατοπέδευε εκεί. Στη συμπλοκή που ακολούθησε, οι Έλληνες σκότωσαν λίγους Οθωμανούς, μεταξύ αυτών και τον σημαιοφόρο του Τελεχάμπεη^[1]. Από τότε ο τόπος αυτός ονομάζεται «του Μπαϊρακτάρη»^[1]. Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν 17 και ο σημαιοφόρος του Τράκα, και πληγώθηκαν μερικοί. Οι Έλληνες άρχισαν να πολιορκούν τους Οθωμανούς, οι οποίοι οχυρώθηκαν στο ναό του Αγίου Νικολάου^[1]. Την ίδια μέρα, κατά το βράδυ, κατέφτασαν οι Ομέρ Βρυώνης και Κιοσέ Μεχμέτ κι έλυσαν την πολιορκία^[2]. Ο Τράκας και οι άνδρες του αναχώρησαν για τους Κομποτάδες^[1].

Το ερώτημα είναι αν οι συγγραφείς των ιστορικών βιβλίων αναφέρονται στην τοποθεσία που σήμερα είναι το σημερινό χωριό Καλαμάκι (πρώην Δερβέν Φούρκα) ή στην τοποθεσία που βρίσκεται στο 16ο χλμ. της Εθνικής Οδού Λαμίας-Δομοκού, στο οποίο αργότερα με τα πρώτα σύνορα υπήρχε ελληνική καζάρμα (στρατώνας, φρουραρχείο Χωροφυλακής) και οθωμανικό φυλάκιο, γιατί αποτελούσε σημαντικό πέρασμα και σημείο με πολύ καλή ορατότητα προς όλες τις πλευρές.

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5} Γεώργιος Κρέμος (1839-1926) (1890). Νεωτάτη Γενική Ιστορία ως τέταρτος τόμος συμπληρωματικός της Γενικής Ιστορίας του Α. Πολυζωϊδου. Εν Αθήναις: Παρά τω εκδότη Σ. Κ. Βλαστώ. σελ. 784. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2011. 
2. ↑ ^{2,0 2,1} Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ἱστορικόν περί της Ἑλληνικής Ἐπαναστάσεως, σελ. 94

Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα ιστορικό θέμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.