Ο Λέων της Αμφίπολης είναι έργο επιτάφιας πλαστικής του 4ου αιώνα π.Χ., μνημείο πολεμικής δόξας και πράξης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Λαζαρίδη, στήθηκε προς τιμή του Λαομέδοντα από τη Λέσβο, ενός από τους πιο αξιόλογους τριηράρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου που εγκαταστάθηκαν στην Αμφίπολη, ενώ σύμφωνα με μια εκδοχή βρισκόταν στην κορυφή του Τύμβου Καστά,[1] άποψη που αμφισβητήθηκε.[2] Στις πρόσφατες ανασκαφές που έγιναν εκεί, βρέθηκαν τμήματα της ράχης του γλυπτού καθώς και τα θεμέλια του πρώτου βάθρου, στην κορυφή του λόφου.
Ιστορικό ανεύρεσης
Η ανεύρεση του μνημείου είναι συνδεδεμένη με τη νεότερη πολεμική ιστορία της Μακεδονίας, καθώς ο εντοπισμός των πρώτων τμημάτων του οφείλεται σε Έλληνες στρατιώτες, που είχαν στρατοπεδεύσει εκεί κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, και μερικά χρόνια αργότερα το 1916 η ανακάλυψη περαιτέρω τμημάτων από Άγγλους στρατιώτες κατά την κατασκευή οχυρωματικών έργων κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετέπειτα, κατά την εκτέλεση των έργων αποξήρανσης του Στρυμόνα από την εταιρεία Μονξ-Γιούλεν την δεκαετία του '30, αποκαλύφθηκαν στις εκβολές του ερείπια αρχαίας γέφυρας και βρέθηκαν μέσα σε λάσπη του ποταμού τεράστια τεμάχια του μαρμάρινου λέοντος. Παρά ταύτα, το 1937, χάρη σε πρωτοβουλία του πρεσβευτή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα Λίνκολν ΜακΒη, την ιδιωτική πρωτοβουλία και τη συμπληρωματική ενίσχυση του ελληνικού κράτους, ο Λέων της Αμφίπολης αναστηλώθηκε.
Ενδεικτικό της συμβολικής σημασίας των λεόντων ως σήματα σε τάφους είναι και το παρακάτω επίγραμμα που έγραψε τον 2ο αι. μ.Χ. ο επιγραμματοποιός Αντίπατρος ο Σιδώνιος για κάποιον Τελευτία του Θευδώρου, ο οποίος, βέβαια, δεν προκύπτει ότι σχετίζεται με την Αμφίπολη ή τον εκεί λέοντα:
«Εἰπέ, λέων, φθιμένοιο τίνος τάφον ἀμφιβέβηκας, βουφάγε; τίς τᾶς σᾶς ἄξιος ἦν ἀρετᾶς; — υἱὸς Θευδώροιο Τελευτίας, ὃς μέγα πάντων φέρτερος ἦν, θηρῶν ὅσσον ἐγὼ κέκριμαι. οὐχὶ μάταν ἕστακα, φέρω δέ τι σύμβολον ἀλκᾶς ἀνέρος· ἦν γὰρ δὴ δυσμενέεσσι λέων.»[3]
Η όλη διαδικασία της ανασκαφής και τα ευρήματα έχουν καταγραφεί λεπτομερώς από τον Όσκαρ Μπρονέρ στο βιβλίο 'The Lion of Amphipolis' το οποίο εκδόθηκε το 1941 στα αγγλικά.
Περιγραφή
Ο Λέων της Αμφίπολης, αν και καθισμένος, είναι μεγαλύτερος από τον λέοντα της Χαιρωνείας· έχει ύψος περισσότερο από τέσσερα μέτρα και μαζί με τα βάθρα υπερβαίνει τα οκτώ μέτρα. Μόνο η κεφαλή του έχει μήκος δύο μέτρα. Η τεχνοτροπία του πιστοποιεί κατά τους ειδικούς ότι είναι έργο του πέμπτου ή του πρώτου μισού του τετάρτου π.Χ. αιώνα. Ως προς τον χρόνο της ανέγερσής του, δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ειδικών αφού κανείς από τους αρχαίους συγγραφείς δεν μνημονεύει κάτι γι' αυτό το μνημείο.
Σύμφωνα με νεότερα αρχαιολογικά ευρήματα, εικάζεται από ορισμένους αρχαιολόγους ότι ο λέοντας βρισκόταν στην κορυφή του τάφου της Αμφίπολης[1] άποψη που αμφισβητήθηκε.[2]
Σύγχρονες διαδικτυακές λαϊκές δοξασίες θέλουν τον λέοντα να μην έχει γλώσσα, για να μην αποκαλύψει σε ποιον ανήκει ο τάφος, κρατώντας το μυστικό,[4] ή τον δημιουργό του λέοντα να τον ρίχνει στη θάλασσα απογοητευμένος, μετά την διαπίστωση ότι ξέχασε να κατασκευάσει τη γλώσσα.[5]
Φωτογραφίες
-
Άγγλοι αξιωματικοί περιεργάζονται τα κρανία που βρήκαν κατά την διάρκεια οχυρωματικών έργων το 1916
-
Αρχικές ανασκαφές
-
Όψη των κομματιών πρίν την αναστήλωση
-
Μέρος της κεφαλής πρίν την αναστήλωση
-
Το επιβλητικό μέγεθος του λέοντα
-
Όψη της βάσης κατά αναστύλωση
-
Εργασίες στην βάση του λέοντα
-
Αναστηλωμένο μνημείο το 1937
-
Ιστορική φωτογραφία
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Παραπομπές
|
|---|
| Κυρίως θέματα | |
|---|
| Μνημονευόμενα πρόσωπα | |
|---|
| Γεγονότα | |
|---|
