Στον τομέα της εθνικής άμυνας, είχαν λειτουργήσει και παλαιότερα διάφορα παρόμοια σχήματα όπως το ΑΣΕΑ (Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας) στις μέρες του Ευάγγελου Αβέρωφ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου μετά το 1981 εισήγαγε ένα νέο, περισσότερο προσωπικό και «προεδρικό» τρόπο λήψης αποφάσεων. Η δημιουργία του ΚΥΣΕΑ ως ανώτατης αρχής για θέματα εθνικής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής ήταν παρόμοια με τη δημιουργία του ΑΣΟΠ (Ανώτατο Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής) για οικονομικά θέματα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου προτιμούσε ένα σχετικά «κλειστό» ΚΥΣΕΑ στο οποίο συμμετείχαν λίγοι υπουργοί και υπηρεσιακοί παράγοντες, αλλά οι διάδοχοί του αύξησαν τον αριθμό των μελών του.
Η σύνθεση του ΚΥΣΕΑ μεταβαλλόταν από τον εκάστοτε Πρωθυπουργό.
Πρόταση για μετατροπή σε Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας
Πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές τα τελευταία χρόνια πρότειναν τη μετατροπή του ΚΥΣΕΑ σε συμβούλιο εθνικής ασφάλειας, όπως αυτό των ΗΠΑ.[1] Ωστόσο, εκφράστηκε και η άποψη διατήρησης του ΚΥΣΕΑ όπως είναι, καθώς υπάρχει ο φόβος ένα συμβούλιο εθνικής ασφάλειας να μετατραπεί σε χώρο «βολέματος» αποστράτων αξιωματικών και συνταξιούχων διπλωματών προσκείμενων στην εκάστοτε κυβέρνηση.[2] Το διάδοχο ΚΣ Εθνικής Ασφαλείας διατηρεί την ίδια δομή με τον προκάτοχό του.
Σύνθεση
Στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας μετείχαν ως μέλη: