Η Κριστίνα Γιολάντα Γιάντα (πολωνικά: Krystyna Jolanta Janda) (γενν. 18 Δεκεμβρίου 1952) είναι Πολωνήηθοποιός του κινηματογράφου και του θεάτρου, η οποία είναι περισσότερο γνωστή διεθνώς για τον ρόλο της σε πολλές ταινίες του Πολωνού σκηνοθέτη Άντζεϊ Βάιντα, όπως Ο άνθρωπος από μάρμαρο (Człowiek z marmuru, 1976) και Ο άνθρωπος από σίδερο (Człowiek z żelaza, 1981).
Έκανε το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο το 1973, όταν πρωταγωνίστησε στην ιστορική τηλεοπτική σειράCzarne chmury (Μαύρα σύννεφα), αλλά ένα σημείο καμπής στην υποκριτική της καριέρα ήρθε με τον ρόλο της Αγκνιέσκα (Agnieszka) στο Ο άνθρωπος από μάρμαρο του Άντζεϊ Βάιντα (1976).[12] Έγινε γνωστή για την ερμηνεία δυνατών και αποφασιστικών γυναικείων χαρακτήρων με περίπλοκες προσωπικότητες στους κινηματογραφικούς της ρόλους. Εκτός από το Ο άνθρωπος από μάρμαρο, οι πιο αξιομνημόνευτοι ρόλοι της περιλαμβάνουν χαρακτήρες σε ταινίες που έχουν αναγνωριστεί από τους κριτικούς, όπως Ο άνθρωπος από σίδερο, Ανάκριση και το My Mom's Lovers.[13]
Κριστίνα Γιάντα από τον καλλιτέχνη Ζμπίγκνιεφ Κρεσοβάτι
Τη δεκαετία του 1980 εμφανίστηκε σε πολλές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις και άρχισε να εργάζεται η ίδια ως σκηνοθέτης κινηματογράφου και θεάτρου. Το 1995 σκηνοθέτησε την ταινία Pestka βασισμένη σε μυθιστόρημα της Άνκα Κοβάλσκα. Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής της σταδιοδρομίας έχει παίξει πάνω από 60 θεατρικούς ρόλους σε όλα σχεδόν τα μεγάλα θεατρικά είδη, καθώς και εμφανίστηκε σε περίπου 100 ταινίες. Ο ρόλος της στη Μήδεια του Ευριπίδη θεωρείται από τους πιο επιτυχημένους της. Είναι ιδιαίτερα γνωστή για την καλλιτεχνική της συνεργασία με τον διάσημο βραβευμένο με Όσκαρ κινηματογραφιστή Άντζεϊ Βάιντα. Πρωταγωνίστησε σε έξι από τις ταινίες του συνολικά: Ο άνθρωπος από μάρμαρο (1976), Ο άνθρωπος από σίδερο (1981), Χωρίς αναισθητικό (1978), Ο μαέστρος (1980), Αλληλεγγύη, Αλληλεγγύη..., Άνθρωπος της Ελπίδας (2005) και Γλυκειά έξαψη (2009).
Το 2005, ίδρυσε το δικό της ιδιωτικό Θέατρο Polonia στη Βαρσοβία.[18] Είναι επίσης ιδρύτρια και επικεφαλής του Πολιτιστικού Ιδρύματος Κριστίνα Γιάντα. Το 2010, το ίδρυμά της άνοιξε ένα άλλο θέατρο στη Βαρσοβία, το Och-Teatr στην περιοχή Οχότα.[19] Έχει επίσης εργαστεί ως αρθρογράφος σε διάφορα περιοδικά όπως το Poradnik domowy, το Pani και το Uroda. Είναι επίσης μέλος του εποπτικού συμβουλίου του Fundacja Okularnicy, το οποίο είναι ένα ίδρυμα αφιερωμένο στην προώθηση και τη διάδοση της ποιητικής κληρονομιάς της Αγκνιέσκα Οσιέτσκα.
Στις 30 Δεκεμβρίου 2020, αφού ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι εμβολιάστηκε εκτός σειράς κατά του COVID-19 στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, έγινε το κεντρικό πρόσωπο του λεγόμενου σκανδάλου των εμβολίων (στα πολωνικά: afera szczepionkowa).[22][23][24]
Το 2022, συμμετείχε σε πανευρωπαϊκή εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την κατάθλιψη.[25]
Προσωπική ζωή
Την περίοδο 1974-1979 ήταν παντρεμένη με τον επίσης ηθοποιό Άντζεϊ Σεβέριν. Το 1981, παντρεύτηκε ξανά, τον Έντβαρντ Κουοσίνσκι, ο οποίος πέθανε στις 5 Ιανουαρίου 2008. Έχει τρία παιδιά: μία κόρη, την Μάρια Σεβέριν και δύο γιους, τους Άνταμ και Γέντζεϊ Κουοσίνσκι. Η Γιάντα είναι Λουθηρανή. Αυτή τη στιγμή ζει στο Μιλανούβεκ κοντά στη Βαρσοβία.
