Η Κρηστωνία ήταν αρχαία επαρχία της Μακεδονίας. Εκτεινόταν στα βοειοανατολικά της Μυγδονίας, νότια της Παιονίας και Μαιδικής, και δυτικά της Βισαλτίας, δίπλα στις πηγές του Εχέδωρου ποταμού (του σημερινού Γαλλικού), δηλαδή από το Δύσωρο όρος (Κρούσσια όρη μέχρι το Βερτίσκος[1]. Ήταν πλούσια περιοχή τόσο από τις γεωργικές καλλιέργειες ελιάς, αμπελιών και σύκων όσο και από εκμετάλευση της ξυλείας και των βοσκοτόπων , των πεδινών εκτάσεων ΝΑ της λίμνης Δοϊράνης όσο και από εκμετάλλευση της ξυλείας και των βοσκοτόπων του όρους Δυσώρου[2].
Το όνομά της οφείλεται στους Κρηστωναίους Πελασγούς ή οι Κρηστώνες που άλλοτε κατοικούσαν γύρω από την Όλυνθο και τη χερσόνησο του Άθω. Στην αρχή έφερε δύο ονόματα, Κρηστωνία και Βισαλτία, και βρισκόταν κάτω από αυτόνομο βασιλέα. Μετά όμως την ήττα των Περσών στη μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.), τόσο η Κρηστωνία όσο και η Βισαλτία κατακτήθηκαν από τον Αλέξανδρο Α' και αποτέλεσαν επαρχίες του Μακεδονικού Βασιλείου, στο οποίο και παρέμειναν μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτησή τους το 168 π.Χ.[1].
Από όλη τη Κρηστωνία οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν μόνο τη πρωτεύουσά της που ήταν η Κρηστώνα (αρχ.: Κρηστών). Νεότεροι όμως, περιλαμβάνουν σε αυτήν τη Μυγδονία με τις πόλεις: Αντιγόνεια, Ξυλόπολις, Τέρπυλος, Καραβία και Γυναικόκαστρο.
[7.124.1] Λοιπόν ο στόλος του Ξέρξη στρατοπέδευε στην περιοχή του Αξιού ποταμού και της πόλης Θέρμης και στις πόλεις που βρίσκονται ανάμεσά τους περιμένοντας τον βασιλιά, ενώ ο Ξέρξης και το πεζικό πορεύονταν απ᾽ την Άκανθο ακολουθώντας τον κοφτό δρόμο που περνά απ᾽ τα μεσόγεια, θέλοντας να φτάσει στη Θέρμη. Και πορεύονταν διασχίζοντας την Παιονία και την Κρηστωνία προς τον ποταμό Εχέδωρο, που, ξεκινώντας από τη χώρα ων Κρηστωναίων κυλά διασχίζοντας τη Μυγδονία και χύνεται στη θάλασσα δίπλα από τους βάλτους που γειτονεύουν με τον ποταμό Αξιό.
