Η Κοιλάδα των Φαλαινών (αραβικά: Wadi Al-Hitan وادي الحيتان) είναι μια αρχαιολογική περιοχή παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος στην όαση Φαγιούμ της Αιγύπτου (Fayoum Oasis), πίσω από το βουνό Γκαμπάλ Γκαρ Γκοχάναμ, περίπου 150 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Καΐρου. Το 2005, χαρακτηρίστηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, καθώς περιλαμβάνει εκατοντάδες απολιθώματα από φάλαινες στην πρωιμότερη μορφή τους, τα αρχαιοκήτη, είδος που έχει εξαφανιστεί. Αποτελεί σημαντική αλυσίδα στην εξέλιξη των κητωδών, καθώς αποκαλύπτει ένα είδος φαλαινών που είχαν ζήσει σαν θηλαστικά στην ξηρά προτού εξελιχθούν σε ωκεάνια θαλάσσια κήτη.[1]
Απολιθώματα
Τα απολιθώματα δεν είναι τα αρχαιότερα που έχουν βρεθεί, ωστόσο ο αριθμός τους στην περιοχή είναι πολύ μεγάλος κι έχουν διατηρηθεί σε άριστη κατάσταση, καθώς παγιδεύτηκαν στα μαλακά πετρώματα που αποτελούσαν τότε τον πυθμένα της θάλασσας. Πολλά από τα απολιθώματα είναι τόσο καλά διατηρημένα, ώστε ακόμη και περιεχόμενα των στομαχιών τους, είναι άθικτα. Η παρουσία διάφορων άλλων πρώιμων ζώων, όπως καρχαρίες, κροκόδειλοι, πριονόψαρα, χελώνες και σαλάχια, καθιστούν πιθανή μια αναπαράσταση των περιβαλλοντικών και οικολογικών συνθηκών της εποχής. Έρευνες προσπαθούν να ερμηνεύσουν την ύπαρξη τέτοιου μεγάλου αριθμού αρχαιοκητών στη συγκεκριμένη περιοχή, να μελετήσουν τον τρόπο ζωής τους, αλλά και την τελευταία περίοδο της μεταμόρφωσης τους.
Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα ανακαλύφθηκαν το 1902-1903: παρότι διατηρούσαν τη σωματική δομή των σύγχρονων φαλαινών, διατηρούσαν κρανίο και οδοντοστοιχία από ένα πιο πρώιμο είδος, έρπονταν και ήταν σαρκοβόρα.[1] Για τα επόμενα 80 χρόνια, το ενδιαφέρον του κόσμου ήταν σχετικά μικρό, κυρίως λόγω της δυσκολίας προσέγγισης της τοποθεσίας. Η αρχαιολογική έρευνα συνεχίστηκε μόλις κατά τη δεκαετία του '80 κι έπειτα, οπότε και ερευνητές γεωλόγοι άρχισαν να μελετούν τα απολιθώματα και ονόμασαν την περιοχή Κοιλάδα των Φαλαινών. To 1989 και το 1997, η Κοιλάδα κηρύσσεται Προστατευόμενη Περιοχή με πρωθυπουργικό διάταγμα.
Το 2005, χαρακτηριστικά, ένας Αμερικανός και ομάδα Αιγυπτίων παλαιοντολόγων κατάφεραν να βρουν τον απολιθωμένο σκελετό μιας προϊστορικής φάλαινας του είδους Basilosaurus isis.[2] Ο μεγαλύτερος σκελετός που έχει βρεθεί φθάνει τα 21 μέτρα σε μήκος, με καλά ανεπτυγμένα πενταδάκτυλα πτερύγια στα μπροστινά άκρα ενώ αναπάντεχη ήταν η παρουσία πίσω ποδιών και δαχτύλων, χαρακτηριστικά που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ σε κανένα αρχαιοκήτος.
Σύγχρονη Άγρια Ζωή
Η Κοιλάδα των Φαλαινών φιλοξενεί τουλάχιστον 15 είδη φυτών της ερήμου και περίπου 15 τύπους άγριων θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένου του βορειοαφρικανικού τσακαλιού, της κόκκινης αλεπούς, της αιγυπτιακής μαγκούστας, της αφρικανικής αγριόγατας και της δορκάδας γαζέλας ( Gazella dorcas). Η κοιλάδα διαθέτει επίσης αμμόλοφους καθώς και 19 είδη ερπετών και 36 είδη πτηνών.
Διπλωματικό επεισόδιο
Το καλοκαίρι του 2007, η αιγυπτιακή κυβέρνηση υποστήριξε ότι δυο οχήματα Βέλγων διπλωματών μπήκαν σε μια ζώνη προστασίας της περιοχής και προκάλεσαν ζημία στα προϊστορικά απολιθώματα, η οποία υπολογίστηκε σε 10 εκατομμύρια αμερικανικά δολάρια. Η βελγική κυβέρνηση αρνήθηκε ότι προκλήθηκε η οποιαδήποτε ζημιά από τους διπλωμάτες της και το ζήτημα παραμένει αδιάλυτο.[3]
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Συντεταγμένες: 29°16′15″N 30°02′38″E / 29.27083°N 30.04389°E / 29.27083; 30.04389
