Κατσουσίκα Χοκουσάι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	葛飾北斎 (Ιαπωνικά) και 葛飾󠄁北齋 (Ιαπωνικά)
Γέννηση	31  Οκτωβρίου 1760[1][2] Honjo
Θάνατος	10  Μαΐου 1849[3][4][2] Ασάκουσα
Κατοικία	Uraga
Εθνικότητα	Ιάπωνες[5]
Χώρα πολιτογράφησης	Ιαπωνία[6][7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ιαπωνικά[8][9]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ζωγράφος[10][11][12] ξυλογράφος[11] εικονογράφος[13][11][14] καλλιτέχνης ούκιγιο-ε[11] καλλιτέχνης[15] καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[12] χαράκτης[14] σχεδιαστής[14] σχεδιαστής[14] εικαστικός καλλιτέχνης[16] σκιτσογράφος[16]
Αξιοσημείωτο έργο	Thirty-six Views of Mount Fuji The Dream of the Fisherman's Wife Hokusai Manga Ehon Chūkyō A Tour of the Waterfalls of the Provinces Oceans of Wisdom Watermelon Great Daruma
Περίοδος ακμής	1808[17] και 1849
Περίοδος ακμής	1775 - 1849
Οικογένεια
Τέκνα	Κατσουσίκα Όι[18] Κατσουσίκα Τατσούτζο
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Κατσουσίκα Χοκουσάι (ιαπωνικά: 葛飾北斎‎‎· 31 Οκτωβρίου 1760, Έντο – 10 Μαΐου 1849, Έντο)^[19] ήταν Ιάπωνας καλλιτέχνης, χαράκτης και σκιτσογράφος της περιόδου Έντο. Στην εποχή του ήταν ο κορυφαίος Ιάπωνας καλλιτέχνης στην Ιαπωνική ζωγραφική Όκιο-ε^[20]. Ακόμη και το πολύ γνωστό συγκρότημα "Pink Floyd" χρησιμοποίησε ένα από τα διασημότερα έργα του, το "The Greate Wave", για να διακοσμήσει τα "drums" του^[21][22].

Γεννημένος στο Έντο (σημερινό Τόκιο) είναι ιδιαίτερα γνωστός για τη σειρά ξυλογραφιών σε στιλ ουκίγιο-ε 36 απόψεις του Όρους Φούτζι (36 Views of Mount Fuji, π. 1831), που περιλαμβάνει την ιδιαίτερα δημοφιλή στο Δυτικό κόσμο, διεθνώς αναγνωρισμένη του σύνθεση Το Κύμα έξω από τη Καναγκάουα. Ο Χοκουσάι δημιούργησε τη σειρά αυτή λόγω της άνθισης των ταξιδιών στην Ιαπωνία και της προσωπικής εμμονής για το Όρος Φούτζι^[23]. Τα έργα του Το μεγάλο Κύμα (The Great Wave) και το Φούτζι με καθαρό καιρό (Fuji in Clear Weather), που εξασφάλισαν στον Χοκουσάι παγκόσμια φήμη πέρα από τα σύνορα της Ιαπωνίας^[24]. Αν και το έργο του Χοκουσάι πριν τη σειρά αυτή ήταν πραγματικά σημαντικό, ήταν η σειρά αυτή που επηρέασε βαθιά την παγκόσμια τέχνη. Μέχρι το έτος 1795 περίπου δημιούργησε πορτραίτα ωραίων κοριτσιών (Μπιτζίν-γκα), τα οποία ήταν επηρεασμένα από το στιλ των μεγάλων τεχνητών του είδους Κιγιονάγκα και Ουταμάρο, καθώς επίσης και διακοσμήσεις ποιητικών εκδόσεων και μικρές ευχετήριες κάρτες (σουριμόνο). Από το έτος 1798 ασχολήθηκε με ξυλογραφίες σε απομίμηση ευρωπαϊκών χαλκογραφιών. Από το 1800 περίπου αυτά τα σχέδια τοπίων και παραστάσεων απέκτησαν το ιδιότυπο στιλ του καλλιτέχνη.

Ο Χοκουσάι ήταν ένας από τους πιο πολύπλευρους καλλιτέχνες του στιλ ουκίγιο-ε (εικόνες του επιπλέοντος κόσμου) με ιδιοφυή έλεγχο της σύνθεσης και της τεχνικής. Η  τεχνική αυτή άνθισε στην Ιαπωνία, σε μια περίοδο αυστηρής και σκληρής κυριαρχίας της γενιάς των Tokugawa (17^ος-19^ος αι.) εξαιτίας των κλειστών συνόρων της. Παρόλα αυτά υπήρχε σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη για την χώρα.

Η Ukiyo-e απεικονίζει την καθημερινότητα της περιοχής Edo (sumo πολεμιστές, ηθοποιοί Kabuki και οίκοι ανοχής),  πρωτεύουσα της Ιαπωνίας, και είχε απήχηση κυρίως στις κατώτερες τάξεις λόγω της ταύτισής τους με τα έργα. Η διαδικασία της τεχνικής αυτής συνιστά ομαδική δουλειά μεταξύ των εκδότη (publisher), καλλιτέχνη-σχεδιαστή (artist), χαράκτη (wood carver) και ζωγράφου (printer).^[25]

Μετά το 1820 δημιούργησε τα πλέον ώριμα έργα του, ανάμεσά τους περισσότερα από 30.000 σχέδια και διακοσμήσεις σε πάνω από 500 βιβλία, καθώς επίσης πλήθος από σειρές ξυλοτυπιών με τοπία, πουλιά, άνθη κλπ.^[26].Καθημερινή και χαρακτηριστική του συνήθεια ήταν ο σχεδιασμός ενός κινέζικου δράκου που τον πετούσε έξω από το παράθυρο για καλή τύχη.^[25]

Ο Χοκουσάι, του οποίου το παιδικό όνομα ήταν Τoκιταρό (Tokitarō), γεννήθηκε στο Έντο (σημερινό Τόκυο) την 23η ημέρα του 9ου μήνα του δέκατου έτους της περιόδου Χορέκι (Hōreki) (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1760) από οικογένεια καλλιτεχνών^[19]. Πιστεύεται ότι ο πατέρας του ήταν ο δημιουργός καθρεπτών Ναγκασίμα Ίσε ^[19]. Στην ηλικία των 14 ετών (1779) έως 18 ετών μαθήτευσε και εργάστηκε στο εργαστήριο του ξυλογράφου Σουνς, του οποίου την τεχνική αρχικά μιμήθηκε στα έργα του, ξυλογραφίες και διακόσμηση βιβλίων. Στη συνέχεια μαθήτευσε στο στούντιο του Κατσουκάουα Σουνσό (Katsukawa Shunshō), ενός καλλιτέχνη ουκίγιο-ε (ukikyo-e) και ιδρυτή της σχολής Κατσουκάουα ^[19].

Ο Χοκουσάι άλλαζε το όνομά του συχνά, ανάλογα με την καλλιτεχνική του ενασχόληση. Τα διάφορα ονόματά του είναι χρήσιμα στο να διαιρέσουμε τη ζωή του σε καλλιτεχνικές περιόδους. Ο Χοκουσάι μαθήτευσε 19 χρόνια στη σχολή του Κατσουκάουα. Φήμες ισχυρίζονται ότι αποβλήθηκε από τη σχολή λόγω παράλληλων σπουδών στην αντίπαλη σχολή Κανό (Kanō). Το 1795, ο Χοκουσάι αλλάζει το καλλιτεχνικό του όνομα σε Σουνρό (Shunrō). Η περίοδος αυτή κατά τον ίδιο ήταν εμπνευσμένη: "Αυτό που αποτέλεσε το κίνητρο για την καλλιτεχνική μου εξέλιξη ήταν η ντροπή που ένιωθα στα χέρια του Σουνκό (Shunkō)"^[24]. Ο Σουνκό ήταν ο διευθυντής της σχολής. Το έργο του "Πυροτεχνήματα στη γέφυρα Ριογκόκου" (1790) προέρχεται από την περίοδο αυτή.

Η επόμενη περίοδος του Χοκουσάι ήταν με την σχολή Ταουράουα (Tawaraya) και την υιοθέτηση του ονόματος Ταουράιγια Σόρι. Την περίοδο αυτή ζωγράφισε πολλούς πίνακες για ευχετήριες κάρτες σουριμόνο (surimono), και διακοσμήσεις κουόκα-έχον (kyōka ehon). Το 1798, ο Χοκουσάι δάνεισε το όνομά του σε έναν μαθητή και ξεκίνησε την ανεξάρτητη καλλιτεχνική του καριέρα υιοθετώντας το όνομα Χοκουσάι Τομίσα (Hokusai Tomisa). Το όνομα αυτό κράτησε μέχρι το 1811 οπότε, σε ηλικία 51 ετών, το άλλαξε σε Τάιτο (Taito). Την περίδο αυτή δημιούργησε έργα σε στυλ Χοκουσάι Manga, έτεχον και βιβλία τέχνης^[19].

Το 1820 άλλαξε το όνομά του σε Ιίτσου (Iitsu) αρχίζοντας μία περίοδο που του έδωσε μεγάλη φήμη στην Ιαπωνία,αν και παγκόσμια η φήμη του εξαπλώθηκε μόνο μετά τον θάνατό του. Ήταν την περίοδο αυτή που δημιούργησε την ευρέως γνωστή σειρά συνθέσεων του 36 απόψεις του όρους Φούτζι. Επίσης παρήγαγε τις σειρές ξυλογραφιών Μια περιήγηση στους καταρράκτες της επαρχίας και Ασυνήθιστες απόψεις των γεφυριών της επαρχίας. Την επόμενη περίοδο που ξεκινά το 1834, ο Χοκουσάι υιοθέτησε το όνομα Gakyō Rōjin Manji (Ο γέρος άντρας που τρελαίνεται για την τέχνη). Την περίοδο αυτή δημιούργησε τη σειρά Εκατό απόψεις του όρους Φούτζι και άλλες σημαντικές παραστάσεις τοπίων.

• 
  Κόκκινο Φούτζι
• 
  Ταξιδιώτες διασχίζουν το ποτάμι Οι
• 
  Ο δράκοντας του καπνού δραπετεύει το όρος Φούτζι
• 
  Ο κυπρίνος
• 
  Χιντογκαιγια στο Τοκάιντο
• 
  Το όνειρο της γυναίκας του ψαρά
• 
  Ο ναός του Ασακούσα Χοντζαντζι
• 
  Καγικατζάουα στην επαρχία Καί
• 
  Η γέφυρα του Νιχονμπάσι
• 
  Η φυτεία τσαγιού στην επαρχία Σουρούγα
• 
  Γιαμάμπι
• 
  'Άνθη και πεταλούδες
• 
  100 Απόψεις του Όρους Φούτζι
• 
  Τσουναγκον-Γιακαμότσι
• 
  Αριγουάρα
• 
  Χόντζο Τακεάουα

• Φούτζι
• Manga
• Εικονική περιήγηση στο "artsetps": https://www.artsteps.com/view/61ed9c5d2a45fb5798e57f44?currentUser

• Bowie, Theodore (1964). The Drawings of Hokusai. Indiana University Press, Bloomington.
• Forrer, Matthi (1988). Hokusai Rizzoli, New York. ISBN 0-8478-0989-7.
• Forrer, Matthi; van Gulik, Willem R., and Kaempfer, Heinz M. (1982). Hokusai and His School: Paintings, Drawings and Illustrated Books. Frans Halsmuseum, Haarlem. ISBN 90-70216-02-7
• Hillier, Jack (1955). Hokusai: Paintings, Drawings and Woodcuts. Phaidon, London.
• Hillier, Jack (1980). Art of Hokusai in Book Illustration. Sotheby Publications, London. ISBN 0-520-04137-2.
• Lane, Richard (1989). Hokusai: Life and Work. E.P. Dutton. ISBN 0-525-24455-7.
• van Rappard-Boon, Charlotte (1982). Hokusai and his School: Japanese Prints c. 1800–1840 (Catalogue of the Collection of Japanese Prints, Rijksmuseum, Part III). Rijksmuseum, Amsterdam.

• Hillier, Jack, and Dickens, F.W. (1960). Fugaku Hiyaku-kei (One Hundred Views of Fuji by Hokusai). Frederick, New York.
• Kondo, Ichitaro (1966). Trans. Terry, Charles S. The Thirty-six Views of Mount Fuji by Hokusai. East-West Center, Honolulu.
• Michener, James A. (1958). The Hokusai Sketch-Books: Selections from the 'Manga'. Charles E. Tuttle, Rutland.
• Morse, Peter (1989). Hokusai: One Hundred Poets. George Braziller, New York. ISBN 0-8076-1213-8.
• Narazaki, Muneshige (1968). Trans. Bester, John. Masterworks of Ukiyo-E: Hokusai – The Thirty-Six Views of Mt. Fuji. Kodansha, Tokyo.

• Goncourt, Edmond de (2014). Essential Hokusai. Bournemouth, Parkstone International (released in September). ISBN 978-1-78310-128-3.
• Goncourt, Edmond de (2014). Hokusai Mega Square. Bournemouth, Parkstone International (released in September). ISBN 978-1-78310-566-3.

• Museum of Fine Arts, Boston Database with approximately 760 images of Hokusai print. Go to Collections and do a search.
• The Metropolitan Museum of Art's (New York) entry on "The Great Wave at Kanagawa."
• Entry in LIFE Magazine's list of 100 greatest people of the past millennium #85 (Ανακτήθηκε 30 Απριλίου 2011)
• Hokusai-Museum in Obuse, Japan
• Katsushika Hokusai at Hill-Stead Museum, Farmington Connecticut
• Academic site on Hokusai's "Great Wave" print (Ανακτήθηκε 30 Απριλίου 2011)
• Review and sample of Hokusai's work
• https://www.avgi.gr/tehnes/125561_o-ethnikos-thisayros-tis-iaponias-sto-parisi (άρθρο του εικαστικού Χριστόφορου Κατσαδιώτη)
• https://www.katsushikahokusai.org/biography.html?fbclid=IwAR3e5h09QuNZjeNmZ70ZsrQRJTW7bhGVwOjMVwUj_nQLUPKm8qcGmScpKo8
• https://www.theartstory.org/artist/hokusai-katsushika/life-and-legacy/#biography_header